Nguyễn Hoàng
Intern Writer
Tại sao Trung Quốc có thể vượt Mỹ trong cuộc đua AI, và phương Tây cần thay đổi cách nghĩ gì để không thua ngay trên sân nhà?
Trong cuộc đua công nghệ trí tuệ nhân tạo, “quy mô” không còn là một khái niệm trừu tượng hay một lợi thế tuỳ chọn. Nó đang trở thành yếu tố sống còn. Và nếu không hiểu đúng về quy mô, và hành động theo đó, phương Tây có thể để Trung Quốc vượt mặt, không phải vì Trung Quốc giỏi hơn, mà vì họ “lớn” hơn và “hiệu quả” hơn.
Không phải cứ lớn là thắng. Quy mô không đơn thuần là kích thước. Nó là sự kết hợp giữa kích thước, hiệu quả và khả năng triển khai thực tế. Trong AI, điều này đặc biệt đúng. Đào tạo một mô hình AI đòi hỏi hàng triệu máy chủ hoạt động liên tục, một khối lượng dữ liệu khổng lồ và chi phí không tưởng. McKinsey ước tính thế giới sẽ chi gần 7.000 tỷ USD vào AI đến năm 2030, không phải để “đi trước”, mà chỉ để theo kịp.
Vấn đề là, các công ty nhỏ hoặc quốc gia có nền kinh tế rời rạc khó lòng cạnh tranh được nếu không có khả năng “làm lớn”. Trung Quốc đã làm điều này một cách bài bản: từ sản xuất chip, triển khai AI trong công nghiệp, tới việc mở mã các mô hình AI để tăng tốc ứng dụng. Họ không đi tìm lời giải công nghệ mới, mà tìm cách nhân bản nhanh chóng và quy mô hóa những gì đã hiệu quả.
Trong khi đó, Trung Quốc chiếm tới 32% sản lượng sản xuất toàn cầu, gấp bốn lần Mỹ. Họ đang thống trị thị trường xe điện, pin năng lượng mặt trời và hàng loạt lĩnh vực công nghệ mới. Đây không phải ngẫu nhiên, mà là hệ quả trực tiếp của mô hình công nghiệp "quy mô hóa để phổ biến", không sáng tạo để sáng tạo, mà sáng tạo để triển khai và chiếm lĩnh.
Tình trạng hiện tại cho thấy hợp tác quốc tế đang chững lại, thay vì mở rộng. Phương Tây vẫn nghĩ theo kiểu cũ: Mỹ là trung tâm, còn các nước khác chỉ “đóng góp”. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, điều này có thể đủ. Nhưng ngày nay, nếu không có một hệ thống hợp tác thực chất và có tính “quy mô hóa”, phương Tây sẽ hụt hơi trong cuộc chơi công nghệ dài hạn.
Liệu Việt Nam có đang đứng ngoài cuộc chơi vì chưa đủ “lớn”? Hay chúng ta có thể học cách đi tắt, đón đầu bằng việc tham gia chuỗi giá trị, phát triển AI ứng dụng thay vì chỉ cố làm ra công nghệ lõi? Nếu bạn là người làm trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục hay truyền thông, đã đến lúc chúng ta cần nghĩ lớn và hành động thực chất hơn, vì quy mô không chờ ai. (japantimes)
Trong cuộc đua công nghệ trí tuệ nhân tạo, “quy mô” không còn là một khái niệm trừu tượng hay một lợi thế tuỳ chọn. Nó đang trở thành yếu tố sống còn. Và nếu không hiểu đúng về quy mô, và hành động theo đó, phương Tây có thể để Trung Quốc vượt mặt, không phải vì Trung Quốc giỏi hơn, mà vì họ “lớn” hơn và “hiệu quả” hơn.
Không phải cứ lớn là thắng. Quy mô không đơn thuần là kích thước. Nó là sự kết hợp giữa kích thước, hiệu quả và khả năng triển khai thực tế. Trong AI, điều này đặc biệt đúng. Đào tạo một mô hình AI đòi hỏi hàng triệu máy chủ hoạt động liên tục, một khối lượng dữ liệu khổng lồ và chi phí không tưởng. McKinsey ước tính thế giới sẽ chi gần 7.000 tỷ USD vào AI đến năm 2030, không phải để “đi trước”, mà chỉ để theo kịp.
Mỹ và phương Tây đang tụt lại?
Dù Mỹ hiện vẫn chi tiêu AI nhiều hơn Trung Quốc (300 tỷ USD so với khoảng 50 tỷ USD), châu Âu và Nhật Bản đang ở một vị thế khó khăn hơn. Đầu tư vào AI của châu Âu năm 2023 chỉ bằng một phần rất nhỏ của Mỹ. Nhật Bản thậm chí còn bị vượt qua bởi cả UAE và Hàn Quốc. Nếu tính về R&D, các công ty lớn ở Mỹ chi gấp đôi so với châu Âu, và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cũng nhanh hơn gấp ba.Trong khi đó, Trung Quốc chiếm tới 32% sản lượng sản xuất toàn cầu, gấp bốn lần Mỹ. Họ đang thống trị thị trường xe điện, pin năng lượng mặt trời và hàng loạt lĩnh vực công nghệ mới. Đây không phải ngẫu nhiên, mà là hệ quả trực tiếp của mô hình công nghiệp "quy mô hóa để phổ biến", không sáng tạo để sáng tạo, mà sáng tạo để triển khai và chiếm lĩnh.
Quy mô đồng minh: Chìa khóa sống còn cho phương Tây
Vậy Mỹ và đồng minh cần làm gì? Không thể thắng bằng cách một mình đổ tiền vào AI. Các nhà phân tích từ cả hai đảng Mỹ đều cho rằng chỉ có “quy mô đồng minh” mới đủ sức đối trọng với Trung Quốc. Tổng GDP của Mỹ và các đồng minh cao gấp ba lần Trung Quốc, sức mua gấp đôi, chi tiêu quốc phòng gấp đôi. Nhưng nếu không phối hợp hiệu quả, những con số đó chỉ nằm trên giấy.Tình trạng hiện tại cho thấy hợp tác quốc tế đang chững lại, thay vì mở rộng. Phương Tây vẫn nghĩ theo kiểu cũ: Mỹ là trung tâm, còn các nước khác chỉ “đóng góp”. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, điều này có thể đủ. Nhưng ngày nay, nếu không có một hệ thống hợp tác thực chất và có tính “quy mô hóa”, phương Tây sẽ hụt hơi trong cuộc chơi công nghệ dài hạn.
Liệu Việt Nam có đang đứng ngoài cuộc chơi vì chưa đủ “lớn”? Hay chúng ta có thể học cách đi tắt, đón đầu bằng việc tham gia chuỗi giá trị, phát triển AI ứng dụng thay vì chỉ cố làm ra công nghệ lõi? Nếu bạn là người làm trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục hay truyền thông, đã đến lúc chúng ta cần nghĩ lớn và hành động thực chất hơn, vì quy mô không chờ ai. (japantimes)
