Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Chúng ta đều biết Mặt trời là trung tâm của Hệ Mặt trời, tỏa ra ánh sáng và năng lượng duy trì sự sống trên Trái đất. Nhưng ít ai ngờ rằng, bản thân Mặt trời cũng có thể chịu ảnh hưởng từ các hành tinh quay quanh nó không chỉ một chút mà còn theo chu kỳ nhịp nhàng như "nhịp tim".
Một nghiên cứu mới từ Trung tâm Helmholtz ở Dresden-Rossendorf (Đức), được đăng trên tạp chí Solar Physics, đã công bố một giả thuyết thú vị: các hành tinh khi thẳng hàng có thể tạo ra ảnh hưởng hấp dẫn tổng hợp lên Mặt trời, góp phần gây ra các chu kỳ năng lượng điển hình là chu kỳ 11 năm quen thuộc của hoạt động mặt trời.
Nhóm nghiên cứu cho rằng khi các hành tinh như Sao Kim, Trái Đất và Sao Mộc xếp thẳng hàng, lực hấp dẫn tổng hợp của chúng có thể gây ra các sóng từ-Rossby một hiện tượng dao động từ tính trong nội tại của Mặt trời. Đây có thể chính là nguyên nhân tạo nên chu kỳ hoạt động kéo dài khoảng 11 năm mà các nhà khoa học gọi là chu kỳ Schwabe.
Dù lực hấp dẫn của từng hành tinh riêng lẻ là nhỏ so với khối lượng khổng lồ của Mặt trời, nhưng khi nhiều hành tinh đồng thời tác động, sự cộng hưởng có thể gây ra những ảnh hưởng đáng kể. Hiện tượng này giống như cách Mặt trăng tạo ra thủy triều trên Trái đất một tác động tuy nhỏ nhưng rất đều đặn và rõ ràng.
Ngoài chu kỳ 11 năm, nhóm nghiên cứu còn chỉ ra các chu kỳ dài hơn, chẳng hạn:
Chu kỳ khoảng 20 năm do sự kết hợp giữa Sao Mộc và Sao Thổ.
Chu kỳ khoảng 193 năm liên quan đến chuyển động dao động của chính Mặt trời quanh tâm khối lượng của Hệ Mặt trời.
Và chu kỳ lớn nhất, hơn 2.300 năm, khi bốn hành tinh khổng lồ Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương cùng tác động.
Dù nghiên cứu này nhận được nhiều sự quan tâm, nhưng trong giới khoa học Mặt trời, vẫn có sự chia rẽ. Một số nhà khoa học phản bác mạnh mẽ khả năng các hành tinh ảnh hưởng đáng kể đến chu kỳ Mặt trời, cho rằng đây là trùng hợp ngẫu nhiên hoặc chưa đủ bằng chứng vật lý.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu Đức vẫn giữ quan điểm trung lập và khoa học. Họ viết: “Chúng tôi coi tính ổn định pha của chu kỳ Schwabe là một giả thuyết nghiêm túc và cần được giải thích bằng một cơ chế vật lý hợp lý.”
Từ một cái nhìn mới mẻ, nghiên cứu này cho thấy Mặt trời không hoàn toàn “bất động và bất biến” như chúng ta thường nghĩ. Các hành tinh có thể đóng vai trò như những chiếc kim đồng hồ vũ trụ, gợi ý rằng vũ trụ không chỉ là một bộ máy phức tạp mà còn có thể vận hành theo những chu kỳ nhịp nhàng mà con người đang dần khám phá. (popularmechanics)
Một nghiên cứu mới từ Trung tâm Helmholtz ở Dresden-Rossendorf (Đức), được đăng trên tạp chí Solar Physics, đã công bố một giả thuyết thú vị: các hành tinh khi thẳng hàng có thể tạo ra ảnh hưởng hấp dẫn tổng hợp lên Mặt trời, góp phần gây ra các chu kỳ năng lượng điển hình là chu kỳ 11 năm quen thuộc của hoạt động mặt trời.
Các hành tinh có thể "kéo" Mặt trời theo cách chúng ta không ngờ tới
Nhóm nghiên cứu cho rằng khi các hành tinh như Sao Kim, Trái Đất và Sao Mộc xếp thẳng hàng, lực hấp dẫn tổng hợp của chúng có thể gây ra các sóng từ-Rossby một hiện tượng dao động từ tính trong nội tại của Mặt trời. Đây có thể chính là nguyên nhân tạo nên chu kỳ hoạt động kéo dài khoảng 11 năm mà các nhà khoa học gọi là chu kỳ Schwabe.
Dù lực hấp dẫn của từng hành tinh riêng lẻ là nhỏ so với khối lượng khổng lồ của Mặt trời, nhưng khi nhiều hành tinh đồng thời tác động, sự cộng hưởng có thể gây ra những ảnh hưởng đáng kể. Hiện tượng này giống như cách Mặt trăng tạo ra thủy triều trên Trái đất một tác động tuy nhỏ nhưng rất đều đặn và rõ ràng.
Ngoài chu kỳ 11 năm, nhóm nghiên cứu còn chỉ ra các chu kỳ dài hơn, chẳng hạn:
Chu kỳ khoảng 20 năm do sự kết hợp giữa Sao Mộc và Sao Thổ.
Chu kỳ khoảng 193 năm liên quan đến chuyển động dao động của chính Mặt trời quanh tâm khối lượng của Hệ Mặt trời.
Và chu kỳ lớn nhất, hơn 2.300 năm, khi bốn hành tinh khổng lồ Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương cùng tác động.
Vẫn còn tranh cãi, nhưng đây là hướng nghiên cứu đầy hứa hẹn
Dù nghiên cứu này nhận được nhiều sự quan tâm, nhưng trong giới khoa học Mặt trời, vẫn có sự chia rẽ. Một số nhà khoa học phản bác mạnh mẽ khả năng các hành tinh ảnh hưởng đáng kể đến chu kỳ Mặt trời, cho rằng đây là trùng hợp ngẫu nhiên hoặc chưa đủ bằng chứng vật lý.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu Đức vẫn giữ quan điểm trung lập và khoa học. Họ viết: “Chúng tôi coi tính ổn định pha của chu kỳ Schwabe là một giả thuyết nghiêm túc và cần được giải thích bằng một cơ chế vật lý hợp lý.”
Từ một cái nhìn mới mẻ, nghiên cứu này cho thấy Mặt trời không hoàn toàn “bất động và bất biến” như chúng ta thường nghĩ. Các hành tinh có thể đóng vai trò như những chiếc kim đồng hồ vũ trụ, gợi ý rằng vũ trụ không chỉ là một bộ máy phức tạp mà còn có thể vận hành theo những chu kỳ nhịp nhàng mà con người đang dần khám phá. (popularmechanics)
