Homelander The Seven
I will laser every f****** one of you!
Tại triển lãm ô tô hoành tráng Auto Shanghai vào tháng 4 năm nay, 1 thông điệp đã được truyền đi rất rõ ràng: Trung Quốc đang tạo ra những chiếc xe của tương lai, tương lai đó sẽ ngày càng được điện hóa, kết nối và tự động hóa. Tại triển lãm ô tô lớn nhất thế giới, các nhà sản xuất nội địa từng bị coi là những bản sao chép của đối thủ phương Tây nay đã trở thành ngôi sao sáng. Từ mẫu EV cao cấp Denza của BYD, chiếc sedan hạng sang của Huawei, cho đến đội xe robotaxi thế hệ tiếp theo của Pony.ai, tất cả đều được tiếp thị không khác gì những chiếc điện thoại thông minh, trang bị công nghệ sạc siêu nhanh, hệ thống nhận diện khuôn mặt và nhiều tính năng tự lái tiên tiến.
Với những tên tuổi này và nhiều công ty khác, ngành công nghiệp xe tự hành (AV) của Trung Quốc đang tiến gần đến điều mà một số người gọi là "khoảnh khắc ChatGPT" - điểm bùng phát khi công nghệ đột phá trở nên phổ biến. Trung Quốc hiện đã là thị trường ô tô lớn nhất thế giới, đồng thời dẫn đầu toàn cầu về xe điện và xe tự hành. Số lượng xe tự lái được thử nghiệm tại đây nhiều hơn bất kỳ nơi nào khác. Theo Hiệp hội Kỹ sư Ô tô Trung Quốc, đến năm 2030, 1/5 xe mới bán ra tại Trung Quốc sẽ hoàn toàn không người lái, 70% sẽ được trang bị công nghệ hỗ trợ lái xe tiên tiến.
Các công ty công nghệ và ô tô lớn từ Baidu đến XPeng đều đang chạy đua để đưa xe tự lái ra thị trường. Họ sử dụng hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến (ADAS) được hỗ trợ bởi AI, thu thập dữ liệu từ camera, radar và những cảm biến khác. Mặc dù vẫn chưa đạt đến mức độ tự hành hoàn toàn, hệ thống này được tích hợp trong cả xe tiêu dùng và robotaxi là bước tiến quan trọng hướng tới xe tự lái hoàn chỉnh. Hiện tại, Trung Quốc dẫn đầu thế giới về ADAS và đi đầu trong việc triển khai robotaxi hoạt động mà không cần người lái. Hơn một nửa số xe bán ra tại nước này được trang bị hệ thống Cấp độ 2, có thể xử lý việc đánh lái và phanh trong một số điều kiện nhất định. Tại Trung Quốc, 5 công ty đang vận hành 2.300 robotaxi trên 30 thành phố; trong khi đó tại Mỹ, Waymo, công ty duy nhất thu phí, chỉ vận hành hơn 700 xe tương tự ở năm thành phố.
Thành công của ngành công nghiệp AV Trung Quốc được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là sự hậu thuẫn mạnh mẽ của chính phủ và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Giống như xe điện, Trung Quốc coi xe tự hành là 1 ngành công nghiệp chiến lược, được thúc đẩy bởi chính sách của chính phủ trung ương. Các chính quyền địa phương ở thành phố như Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến cạnh tranh nhau để thiết lập những khu thí điểm, cung cấp trợ cấp R&D, cấp phép nhanh chóng và xây dựng các con đường đô thị mà xe không người lái có thể di chuyển dễ dàng hơn. Điều này hoàn toàn trái ngược với Mỹ, nơi môi trường pháp lý bị phân mảnh giữa các tiểu bang và sự đổi mới được thúc đẩy bởi ngành công nghiệp tư nhân, làm chậm quá trình triển khai và thử nghiệm.
CEO Bill Russo của Automobility có trụ sở tại Thượng Hải cho biết việc Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng mang lại cho họ lợi thế đáng kể trong việc triển khai xe tự hành. Khác với ô tô truyền thống, xe tự hành được tích hợp trong 1 môi trường kết nối kỹ thuật số, đòi hỏi mọi thứ từ viễn thông tốc độ cao đến tín hiệu giao thông thông minh và cơ sở sạc. “Ở Trung Quốc, tôi có thể lái xe đến những ngọn núi xa xôi ở độ cao hơn 4.500 mét và vẫn có [tín hiệu],” Russo nói. “Trong khi ở Reno, Nevada mà tôi đang ở, vẫn có nhiều nơi lái xe và bị mất kết nối hoàn toàn.”
Được hỗ trợ bởi cơ sở hạ tầng kỹ thuật số mạnh mẽ, các công ty công nghệ Trung Quốc có thể dễ dàng tham gia vào thị trường xe tự hành hơn. Không có gã khổng lồ công nghệ nào của Mỹ ngoài Google đã mạo hiểm tham gia vào lĩnh vực ô tô, trong khi nhiều công ty công nghệ Trung Quốc từ Baidu đến Alibaba, Huawei biến lĩnh vực di động thành 1 trụ cột chính trong hoạt động kinh doanh. Huawei cung cấp phần mềm tự lái và buồng lái thông minh; Alibaba hợp tác với XPeng để xây dựng 1 trung tâm dữ liệu lưu trữ dữ liệu lái xe; nhà sản xuất smartphone Xiaomi đã ra mắt chiếc xe đầu tiên SU7 vào năm ngoái. “Các công ty công nghệ Trung Quốc có lợi thế trong lĩnh vực xe tự hành vì họ tích hợp sâu hơn nhiều vào cuộc sống kỹ thuật số của người tiêu dùng,” 1 chuyên gia nhận định.
Ngoài ra, các công ty này còn có lợi thế về dữ liệu. Dân số khổng lồ và quy định về quyền riêng tư lỏng lẻo hơn của Trung Quốc cho phép họ truy cập vào 1 lượng lớn thông tin bao gồm mô hình giao thông và hành vi người đi bộ. Dữ liệu này tạo ra hiệu ứng bánh đà mạnh mẽ: nhiều phương tiện trên đường hơn đồng nghĩa với nhiều dữ liệu hơn, từ đó giúp huấn luyện mô hình tốt hơn, cải thiện hiệu suất, tăng niềm tin người tiêu dùng và cuối cùng là áp dụng rộng rãi hơn. Hơn nữa, số người sử dụng phương tiện công cộng hoặc dịch vụ gọi xe ở Trung Quốc nhiều hơn đáng kể so với việc lái xe riêng. Khoảng 40% hộ gia đình Trung Quốc sở hữu ô tô so với hơn 90% ở Mỹ. Xe tự hành tạo ra giá trị kinh tế lớn nhất không phải thông qua xe sở hữu cá nhân, mà qua các đội xe bao gồm gọi xe, giao hàng và hậu cần, hoạt động hiệu quả hơn nhiều. Thị trường thương mại điện tử khổng lồ của Trung Quốc cũng đã tạo ra nhu cầu đáng kể cho các công ty hậu cần và vận tải tự hành mới như DeepWay và Neolix.
Sự chấp nhận của công chúng đối với xe tự hành ở Trung Quốc cũng cao hơn đáng kể, cho phép áp dụng nhanh hơn. Trong một cuộc khảo sát năm 2023, khoảng 85% người tiêu dùng Trung Quốc cho biết họ cảm thấy thoải mái với việc lái xe tự hành không cần sự giám sát của con người, so với chỉ 39% người tiêu dùng Mỹ. Theo Edelman Trust Barometer năm 2025, 72% người trưởng thành được khảo sát ở Trung Quốc tin tưởng vào AI, so với 32% ở Mỹ. Tuy nhiên, sự tự tin thái quá vào công nghệ mới có thể dẫn đến rủi ro lớn hơn. Hiện tại, tất cả các xe tiêu dùng trên đường đều ở dưới Cấp độ 4, nghĩa là chúng vẫn yêu cầu người lái phải chú ý và can thiệp khi cần thiết.
Vào tháng 3, một vụ tai nạn chết người ở tỉnh An Huy liên quan đến chiếc Xiaomi SU7 đã gây ra lo ngại rộng rãi về an toàn xe. Chiếc xe đã lao vào cột xi măng vài giây sau khi người lái giành lại quyền kiểm soát từ hệ thống tự lái, khiến 3 hành khách thiệt mạng. Một tháng sau, các cơ quan quản lý đã cấm các nhà sản xuất ô tô sử dụng thuật ngữ "lái xe thông minh" trong quảng cáo và thắt chặt các quy tắc về cách triển khai công nghệ tự lái. Bất chấp vụ tai nạn và việc thắt chặt quy định, thị trường xe tự hành của Trung Quốc không có dấu hiệu chậm lại.
Các công ty xe tự hành Trung Quốc đã và đang đưa xe ra nước ngoài, đến Đông Nam Á, Châu Âu và Trung Đông. Một số đang làm điều này thông qua quan hệ đối tác với công ty toàn cầu đã có tên tuổi. Năm ngoái, WeRide hợp tác với Uber để quảng bá phương tiện của mình tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Vào tháng 7 năm nay, WeRide đã ra mắt 1 đội xe buýt robot ở Singapore. Apollo Go của Baidu đã triển khai robotaxi tại Dubai và Abu Dhabi, có kế hoạch mở rộng sang các thị trường khác. Russo nhận định những công ty này có thể sẽ tiếp tục nhắm đến các thị trường mới nổi, nơi các quy tắc và quy định về quyền riêng tư dữ liệu ít nghiêm ngặt hơn. “Nhiều khu vực sẽ muốn hợp tác với Trung Quốc để nâng cấp cơ sở hạ tầng của họ và vượt qua thế giới phương Tây, nơi mà sự hiểu biết về di động vẫn còn mắc kẹt trong thế kỷ 20,” ông nói.
Với những tên tuổi này và nhiều công ty khác, ngành công nghiệp xe tự hành (AV) của Trung Quốc đang tiến gần đến điều mà một số người gọi là "khoảnh khắc ChatGPT" - điểm bùng phát khi công nghệ đột phá trở nên phổ biến. Trung Quốc hiện đã là thị trường ô tô lớn nhất thế giới, đồng thời dẫn đầu toàn cầu về xe điện và xe tự hành. Số lượng xe tự lái được thử nghiệm tại đây nhiều hơn bất kỳ nơi nào khác. Theo Hiệp hội Kỹ sư Ô tô Trung Quốc, đến năm 2030, 1/5 xe mới bán ra tại Trung Quốc sẽ hoàn toàn không người lái, 70% sẽ được trang bị công nghệ hỗ trợ lái xe tiên tiến.
Các công ty công nghệ và ô tô lớn từ Baidu đến XPeng đều đang chạy đua để đưa xe tự lái ra thị trường. Họ sử dụng hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến (ADAS) được hỗ trợ bởi AI, thu thập dữ liệu từ camera, radar và những cảm biến khác. Mặc dù vẫn chưa đạt đến mức độ tự hành hoàn toàn, hệ thống này được tích hợp trong cả xe tiêu dùng và robotaxi là bước tiến quan trọng hướng tới xe tự lái hoàn chỉnh. Hiện tại, Trung Quốc dẫn đầu thế giới về ADAS và đi đầu trong việc triển khai robotaxi hoạt động mà không cần người lái. Hơn một nửa số xe bán ra tại nước này được trang bị hệ thống Cấp độ 2, có thể xử lý việc đánh lái và phanh trong một số điều kiện nhất định. Tại Trung Quốc, 5 công ty đang vận hành 2.300 robotaxi trên 30 thành phố; trong khi đó tại Mỹ, Waymo, công ty duy nhất thu phí, chỉ vận hành hơn 700 xe tương tự ở năm thành phố.
Thành công của ngành công nghiệp AV Trung Quốc được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là sự hậu thuẫn mạnh mẽ của chính phủ và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Giống như xe điện, Trung Quốc coi xe tự hành là 1 ngành công nghiệp chiến lược, được thúc đẩy bởi chính sách của chính phủ trung ương. Các chính quyền địa phương ở thành phố như Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến cạnh tranh nhau để thiết lập những khu thí điểm, cung cấp trợ cấp R&D, cấp phép nhanh chóng và xây dựng các con đường đô thị mà xe không người lái có thể di chuyển dễ dàng hơn. Điều này hoàn toàn trái ngược với Mỹ, nơi môi trường pháp lý bị phân mảnh giữa các tiểu bang và sự đổi mới được thúc đẩy bởi ngành công nghiệp tư nhân, làm chậm quá trình triển khai và thử nghiệm.
CEO Bill Russo của Automobility có trụ sở tại Thượng Hải cho biết việc Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng mang lại cho họ lợi thế đáng kể trong việc triển khai xe tự hành. Khác với ô tô truyền thống, xe tự hành được tích hợp trong 1 môi trường kết nối kỹ thuật số, đòi hỏi mọi thứ từ viễn thông tốc độ cao đến tín hiệu giao thông thông minh và cơ sở sạc. “Ở Trung Quốc, tôi có thể lái xe đến những ngọn núi xa xôi ở độ cao hơn 4.500 mét và vẫn có [tín hiệu],” Russo nói. “Trong khi ở Reno, Nevada mà tôi đang ở, vẫn có nhiều nơi lái xe và bị mất kết nối hoàn toàn.”
Được hỗ trợ bởi cơ sở hạ tầng kỹ thuật số mạnh mẽ, các công ty công nghệ Trung Quốc có thể dễ dàng tham gia vào thị trường xe tự hành hơn. Không có gã khổng lồ công nghệ nào của Mỹ ngoài Google đã mạo hiểm tham gia vào lĩnh vực ô tô, trong khi nhiều công ty công nghệ Trung Quốc từ Baidu đến Alibaba, Huawei biến lĩnh vực di động thành 1 trụ cột chính trong hoạt động kinh doanh. Huawei cung cấp phần mềm tự lái và buồng lái thông minh; Alibaba hợp tác với XPeng để xây dựng 1 trung tâm dữ liệu lưu trữ dữ liệu lái xe; nhà sản xuất smartphone Xiaomi đã ra mắt chiếc xe đầu tiên SU7 vào năm ngoái. “Các công ty công nghệ Trung Quốc có lợi thế trong lĩnh vực xe tự hành vì họ tích hợp sâu hơn nhiều vào cuộc sống kỹ thuật số của người tiêu dùng,” 1 chuyên gia nhận định.
Ngoài ra, các công ty này còn có lợi thế về dữ liệu. Dân số khổng lồ và quy định về quyền riêng tư lỏng lẻo hơn của Trung Quốc cho phép họ truy cập vào 1 lượng lớn thông tin bao gồm mô hình giao thông và hành vi người đi bộ. Dữ liệu này tạo ra hiệu ứng bánh đà mạnh mẽ: nhiều phương tiện trên đường hơn đồng nghĩa với nhiều dữ liệu hơn, từ đó giúp huấn luyện mô hình tốt hơn, cải thiện hiệu suất, tăng niềm tin người tiêu dùng và cuối cùng là áp dụng rộng rãi hơn. Hơn nữa, số người sử dụng phương tiện công cộng hoặc dịch vụ gọi xe ở Trung Quốc nhiều hơn đáng kể so với việc lái xe riêng. Khoảng 40% hộ gia đình Trung Quốc sở hữu ô tô so với hơn 90% ở Mỹ. Xe tự hành tạo ra giá trị kinh tế lớn nhất không phải thông qua xe sở hữu cá nhân, mà qua các đội xe bao gồm gọi xe, giao hàng và hậu cần, hoạt động hiệu quả hơn nhiều. Thị trường thương mại điện tử khổng lồ của Trung Quốc cũng đã tạo ra nhu cầu đáng kể cho các công ty hậu cần và vận tải tự hành mới như DeepWay và Neolix.
Sự chấp nhận của công chúng đối với xe tự hành ở Trung Quốc cũng cao hơn đáng kể, cho phép áp dụng nhanh hơn. Trong một cuộc khảo sát năm 2023, khoảng 85% người tiêu dùng Trung Quốc cho biết họ cảm thấy thoải mái với việc lái xe tự hành không cần sự giám sát của con người, so với chỉ 39% người tiêu dùng Mỹ. Theo Edelman Trust Barometer năm 2025, 72% người trưởng thành được khảo sát ở Trung Quốc tin tưởng vào AI, so với 32% ở Mỹ. Tuy nhiên, sự tự tin thái quá vào công nghệ mới có thể dẫn đến rủi ro lớn hơn. Hiện tại, tất cả các xe tiêu dùng trên đường đều ở dưới Cấp độ 4, nghĩa là chúng vẫn yêu cầu người lái phải chú ý và can thiệp khi cần thiết.
Vào tháng 3, một vụ tai nạn chết người ở tỉnh An Huy liên quan đến chiếc Xiaomi SU7 đã gây ra lo ngại rộng rãi về an toàn xe. Chiếc xe đã lao vào cột xi măng vài giây sau khi người lái giành lại quyền kiểm soát từ hệ thống tự lái, khiến 3 hành khách thiệt mạng. Một tháng sau, các cơ quan quản lý đã cấm các nhà sản xuất ô tô sử dụng thuật ngữ "lái xe thông minh" trong quảng cáo và thắt chặt các quy tắc về cách triển khai công nghệ tự lái. Bất chấp vụ tai nạn và việc thắt chặt quy định, thị trường xe tự hành của Trung Quốc không có dấu hiệu chậm lại.
Các công ty xe tự hành Trung Quốc đã và đang đưa xe ra nước ngoài, đến Đông Nam Á, Châu Âu và Trung Đông. Một số đang làm điều này thông qua quan hệ đối tác với công ty toàn cầu đã có tên tuổi. Năm ngoái, WeRide hợp tác với Uber để quảng bá phương tiện của mình tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Vào tháng 7 năm nay, WeRide đã ra mắt 1 đội xe buýt robot ở Singapore. Apollo Go của Baidu đã triển khai robotaxi tại Dubai và Abu Dhabi, có kế hoạch mở rộng sang các thị trường khác. Russo nhận định những công ty này có thể sẽ tiếp tục nhắm đến các thị trường mới nổi, nơi các quy tắc và quy định về quyền riêng tư dữ liệu ít nghiêm ngặt hơn. “Nhiều khu vực sẽ muốn hợp tác với Trung Quốc để nâng cấp cơ sở hạ tầng của họ và vượt qua thế giới phương Tây, nơi mà sự hiểu biết về di động vẫn còn mắc kẹt trong thế kỷ 20,” ông nói.
