Khôi Nguyên
Writer
Công ty trí tuệ nhân tạo xAI của Elon Musk đang gây ra một cuộc tranh cãi lớn khi yêu cầu các nhân viên làm nhiệm vụ huấn luyện chatbot Grok phải cài đặt một phần mềm giám sát trên máy tính, bao gồm cả các thiết bị cá nhân. Động thái này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ nội bộ, làm dấy lên những lo ngại sâu sắc về quyền riêng tư của người lao động trong kỷ nguyên AI.
Theo các tài liệu nội bộ mà Business Insider thu thập được, xAI đã thông báo với các nhân viên rằng họ phải tải về một "hệ thống quản lý lực lượng lao động" có tên là Hubstaff trước ngày 11 tháng 7. Điều đáng nói là yêu cầu này áp dụng cho cả các thiết bị cá nhân không do công ty cung cấp.
Phần mềm giám sát Hubstaff có những khả năng theo dõi rất sâu rộng. Theo tài liệu, nó yêu cầu quyền truy cập để chụp ảnh màn hình, theo dõi các trang web đã truy cập, các ứng dụng đã sử dụng, và thậm chí ghi lại cả chuyển động của chuột và các lần nhấn phím của người dùng.
Trong thông báo của mình, xAI cho biết mục đích của công cụ này là để "hợp lý hóa quy trình làm việc", "cung cấp thông tin chi tiết về các hoạt động hướng dẫn hàng ngày" và "đảm bảo phân bổ nguồn lực phù hợp". Công ty sẽ sử dụng dữ liệu này để đánh giá hiệu suất của nhân viên.
Tuy nhiên, nhiều nhân viên lại không nghĩ vậy. Một nguồn tin nội bộ cho biết họ xem hành động này không khác gì "sự giám sát trá hình dưới dạng năng suất" và "sự thao túng trá hình dưới dạng văn hóa".
Chính sách mới này đã ngay lập tức vấp phải sự phản đối từ nhân viên, những người lo ngại về quyền riêng tư của mình, đặc biệt là khi phải cài đặt phần mềm theo dõi lên máy tính cá nhân. Theo nguồn tin, một người đã tuyên bố nghỉ việc để phản đối.
Một số nhân viên khác đã tìm ra một giải pháp tình thế: họ sử dụng khoản trợ cấp 50 USD mỗi tháng mà xAI cung cấp để mua một chiếc máy tính mới, chỉ dành riêng cho công việc, nhằm tránh việc phải cài đặt phần mềm giám sát lên thiết bị cá nhân chứa nhiều thông tin nhạy cảm của họ.
Trên kênh Slack nội bộ, xAI cho biết nhân viên "được yêu cầu" phải tải Hubstaff về máy tính cá nhân cho đến khi họ nhận được máy tính xách tay do công ty cung cấp, càng làm gia tăng sự bất mãn. Hiện tại, xAI vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức về vụ việc này.
Vụ việc tại xAI không phải là một trường hợp cá biệt. Nó phản ánh một xu hướng đáng lo ngại trong ngành công nghiệp AI, nơi các công việc dán nhãn và huấn luyện dữ liệu thường được thực hiện từ xa bởi các cộng tác viên.
Vào cuối năm 2024, Scale AI, một gã khổng lồ trong lĩnh vực dữ liệu AI, cũng đã bị các nhân viên cũ kiện với cáo buộc sử dụng chính phần mềm Hubstaff để giám sát và lấy dữ liệu cá nhân từ máy tính của họ một cách bất hợp pháp. Khi đó, Scale AI đã biện minh rằng họ chỉ sử dụng Hubstaff để "giúp nhân viên theo dõi thời gian và hỗ trợ việc thanh toán chính xác".
Những sự việc này cho thấy một cuộc xung đột ngày càng lớn giữa nhu cầu quản lý năng suất của các công ty và quyền riêng tư cơ bản của người lao động trong một thế giới mà ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân ngày càng trở nên mờ nhạt.
Hubstaff: "Giám sát trá hình dưới dạng năng suất"
Theo các tài liệu nội bộ mà Business Insider thu thập được, xAI đã thông báo với các nhân viên rằng họ phải tải về một "hệ thống quản lý lực lượng lao động" có tên là Hubstaff trước ngày 11 tháng 7. Điều đáng nói là yêu cầu này áp dụng cho cả các thiết bị cá nhân không do công ty cung cấp.
Phần mềm giám sát Hubstaff có những khả năng theo dõi rất sâu rộng. Theo tài liệu, nó yêu cầu quyền truy cập để chụp ảnh màn hình, theo dõi các trang web đã truy cập, các ứng dụng đã sử dụng, và thậm chí ghi lại cả chuyển động của chuột và các lần nhấn phím của người dùng.
Trong thông báo của mình, xAI cho biết mục đích của công cụ này là để "hợp lý hóa quy trình làm việc", "cung cấp thông tin chi tiết về các hoạt động hướng dẫn hàng ngày" và "đảm bảo phân bổ nguồn lực phù hợp". Công ty sẽ sử dụng dữ liệu này để đánh giá hiệu suất của nhân viên.
Tuy nhiên, nhiều nhân viên lại không nghĩ vậy. Một nguồn tin nội bộ cho biết họ xem hành động này không khác gì "sự giám sát trá hình dưới dạng năng suất" và "sự thao túng trá hình dưới dạng văn hóa".
Phản ứng từ nội bộ và bài toán máy tính cá nhân
Chính sách mới này đã ngay lập tức vấp phải sự phản đối từ nhân viên, những người lo ngại về quyền riêng tư của mình, đặc biệt là khi phải cài đặt phần mềm theo dõi lên máy tính cá nhân. Theo nguồn tin, một người đã tuyên bố nghỉ việc để phản đối.
Một số nhân viên khác đã tìm ra một giải pháp tình thế: họ sử dụng khoản trợ cấp 50 USD mỗi tháng mà xAI cung cấp để mua một chiếc máy tính mới, chỉ dành riêng cho công việc, nhằm tránh việc phải cài đặt phần mềm giám sát lên thiết bị cá nhân chứa nhiều thông tin nhạy cảm của họ.
Trên kênh Slack nội bộ, xAI cho biết nhân viên "được yêu cầu" phải tải Hubstaff về máy tính cá nhân cho đến khi họ nhận được máy tính xách tay do công ty cung cấp, càng làm gia tăng sự bất mãn. Hiện tại, xAI vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức về vụ việc này.
Bài học từ Scale AI và một xu hướng đáng lo ngại
Vụ việc tại xAI không phải là một trường hợp cá biệt. Nó phản ánh một xu hướng đáng lo ngại trong ngành công nghiệp AI, nơi các công việc dán nhãn và huấn luyện dữ liệu thường được thực hiện từ xa bởi các cộng tác viên.
Vào cuối năm 2024, Scale AI, một gã khổng lồ trong lĩnh vực dữ liệu AI, cũng đã bị các nhân viên cũ kiện với cáo buộc sử dụng chính phần mềm Hubstaff để giám sát và lấy dữ liệu cá nhân từ máy tính của họ một cách bất hợp pháp. Khi đó, Scale AI đã biện minh rằng họ chỉ sử dụng Hubstaff để "giúp nhân viên theo dõi thời gian và hỗ trợ việc thanh toán chính xác".
Những sự việc này cho thấy một cuộc xung đột ngày càng lớn giữa nhu cầu quản lý năng suất của các công ty và quyền riêng tư cơ bản của người lao động trong một thế giới mà ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân ngày càng trở nên mờ nhạt.
