NhatDuy
Intern Writer
Vào ngày 1 tháng 9, Trung Quốc chính thức áp dụng các quy định kiểm soát xuất khẩu máy bay không người lái (UAV) được điều chỉnh mới. Đây không chỉ là một biện pháp hạn chế thương mại, mà còn là động thái định hình lại toàn diện các quy tắc công nghiệp toàn cầu, trong đó quyền bá chủ công nghệ trở thành át chủ bài trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc.
Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu UAV của Trung Quốc đã tạo ra một "cơn địa chấn" với tác động sâu rộng hơn cả cuộc chơi đất hiếm trước đó. Nó không chỉ bộc lộ sự phụ thuộc mong manh của chuỗi công nghiệp công nghệ phương Tây, mà còn xác lập vị trí thống lĩnh tuyệt đối của Trung Quốc trong nền kinh tế tầm thấp.
Nông nghiệp lao đao: Hơn 80% máy bay không người lái nông nghiệp tại Mỹ dùng sản phẩm của DJI (Trung Quốc). Việc bị cắt nguồn radar kỹ thuật số khiến hệ thống tưới tiêu mất hiệu quả, làm sản lượng nông nghiệp ở Trung Tây giảm trên 5% quý IV/2024. Tỷ lệ luân chuyển hàng tồn kho thiết bị nông nghiệp Bắc Mỹ cũng giảm, kéo theo làn sóng biểu tình lan đến Đồi Capitol, với hình ảnh biểu tượng là những đống ngô đổ dưới chân tòa nhà Quốc hội Mỹ.
Quốc phòng châu Âu chịu tổn thất lớn: Các tập đoàn quân sự lớn buộc phải dừng nhiều dự án phát triển vũ khí. Giá thiết bị ảnh nhiệt tăng gấp đôi, chu kỳ giao hàng đứt gãy. Một số công ty Thụy Sĩ chuyên phần mềm UAV phải kéo dài thời gian phản hồi hậu mãi gấp ba lần. Châu Âu hiện bị tụt hậu hơn 3 năm so với Trung Quốc trong công nghệ phát hiện quang điện tử, và khó tìm được sản phẩm thay thế tương đương.
Trong khi đó, Trung Quốc không ngừng củng cố vị thế bằng ba trụ cột chính:
Sức mạnh thị trường: Trung Quốc sản xuất 8,5/10 UAV dân dụng toàn cầu và chiếm hơn 50% thị phần UAV thương mại tại Mỹ.
Ưu thế công nghệ: Với 2.300 công ty UAV, Trung Quốc đóng góp 70% bằng sáng chế thế giới. Dù Mỹ đã khởi động “Chương trình UAV Xanh” từ 2019, hơn một nửa UAV “nội địa” vẫn cần linh kiện Trung Quốc.
Chiều sâu chiến lược: Trung Quốc làm chủ các công nghệ cốt lõi như thuật toán điều khiển bay, mô-đun dẫn đường chính xác cao. Đây là “công nghệ đen” không thể sao chép trong ngắn hạn, vượt xa ưu thế đất hiếm mà phương Tây từng nghĩ là át chủ bài.
Từ 2015, Trung Quốc đã từng bước siết chặt kiểm soát UAV, từ thiết bị nông nghiệp đến camera ảnh nhiệt và radar khẩu độ tổng hợp. Gần nhất, tháng 9/2024, bản điều chỉnh mới bao gồm cả ba hệ thống trọng yếu: năng lượng, dẫn đường và liên lạc, đặt ra ngưỡng hiệu suất tương đương UAV quân sự (ví dụ: công suất động cơ trên 16 kW, khoảng cách truyền hình trên 50 km, hoặc điều khiển hơn 10 UAV cùng lúc). Một số công ty Mỹ và Đài Loan bị đưa vào Danh sách Thực thể, chặn hoàn toàn kênh rò rỉ công nghệ.
Chiến lược “giảm số lượng, tăng giá” khiến xuất khẩu UAV Trung Quốc quý III/2024 giảm 30%, nhưng giá trung bình tăng 50%, còn lợi nhuận thương mại với Mỹ tăng 100%. Trung Quốc đã chứng minh khả năng kiểm soát công nghệ UAV cao cấp.
Trong khi đó, phương Tây tung các biện pháp phản công: Mỹ chi 2 tỷ USD (khoảng 48.000 tỷ VNĐ) cho “Dự án Phượng Hoàng”, còn EU hợp tác với Airbus, Leonardo để giải quyết vấn đề công nghệ. Tuy nhiên, theo báo cáo của Cơ quan Quốc phòng châu Âu, chỉ riêng việc tự sản xuất thiết bị dẫn đường quán tính đã cần ít nhất 5 năm.
Các doanh nghiệp nhỏ cũng chịu ảnh hưởng. Ví dụ, nhiều nhà sản xuất rượu vang Pháp không thể giám sát vườn nho do DJI dừng cung cấp UAV. Điều này cho thấy mâu thuẫn gay gắt giữa mục tiêu đảm bảo an ninh công nghệ và nhu cầu sinh kế.
Trung Quốc không chỉ giữ vai trò nhà cung cấp công nghệ UAV, mà còn xuất khẩu tiêu chuẩn. Các trung tâm công nghệ UAV đầu tiên tại châu Phi phản ánh chiến lược kép: đưa cả công nghệ lẫn quy chuẩn Trung Quốc ra toàn cầu.
Trong cuộc chơi công nghệ toàn cầu, Trung Quốc đang chứng minh quyền kiểm soát UAV là đòn phản công mạnh mẽ nhất đối với sự kiềm chế từ phương Tây. Kỷ nguyên bá quyền công nghệ đã chính thức bắt đầu. (Sohu)
Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu UAV của Trung Quốc đã tạo ra một "cơn địa chấn" với tác động sâu rộng hơn cả cuộc chơi đất hiếm trước đó. Nó không chỉ bộc lộ sự phụ thuộc mong manh của chuỗi công nghiệp công nghệ phương Tây, mà còn xác lập vị trí thống lĩnh tuyệt đối của Trung Quốc trong nền kinh tế tầm thấp.
Phương Tây chịu cú sốc chuỗi cung ứng, Trung Quốc xây “hào nước” công nghệ bất khả xâm phạm
Các công ty công nghệ phương Tây đang chật vật vì giá linh kiện UAV tăng vọt sau lệnh kiểm soát xuất khẩu. Giá linh kiện dẫn đường quán tính tăng từ vài trăm lên hàng nghìn nhân dân tệ, động cơ truyền động tăng 30%. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến các lĩnh vực trọng yếu.
Nông nghiệp lao đao: Hơn 80% máy bay không người lái nông nghiệp tại Mỹ dùng sản phẩm của DJI (Trung Quốc). Việc bị cắt nguồn radar kỹ thuật số khiến hệ thống tưới tiêu mất hiệu quả, làm sản lượng nông nghiệp ở Trung Tây giảm trên 5% quý IV/2024. Tỷ lệ luân chuyển hàng tồn kho thiết bị nông nghiệp Bắc Mỹ cũng giảm, kéo theo làn sóng biểu tình lan đến Đồi Capitol, với hình ảnh biểu tượng là những đống ngô đổ dưới chân tòa nhà Quốc hội Mỹ.
Quốc phòng châu Âu chịu tổn thất lớn: Các tập đoàn quân sự lớn buộc phải dừng nhiều dự án phát triển vũ khí. Giá thiết bị ảnh nhiệt tăng gấp đôi, chu kỳ giao hàng đứt gãy. Một số công ty Thụy Sĩ chuyên phần mềm UAV phải kéo dài thời gian phản hồi hậu mãi gấp ba lần. Châu Âu hiện bị tụt hậu hơn 3 năm so với Trung Quốc trong công nghệ phát hiện quang điện tử, và khó tìm được sản phẩm thay thế tương đương.
Trong khi đó, Trung Quốc không ngừng củng cố vị thế bằng ba trụ cột chính:
Sức mạnh thị trường: Trung Quốc sản xuất 8,5/10 UAV dân dụng toàn cầu và chiếm hơn 50% thị phần UAV thương mại tại Mỹ.
Ưu thế công nghệ: Với 2.300 công ty UAV, Trung Quốc đóng góp 70% bằng sáng chế thế giới. Dù Mỹ đã khởi động “Chương trình UAV Xanh” từ 2019, hơn một nửa UAV “nội địa” vẫn cần linh kiện Trung Quốc.
Chiều sâu chiến lược: Trung Quốc làm chủ các công nghệ cốt lõi như thuật toán điều khiển bay, mô-đun dẫn đường chính xác cao. Đây là “công nghệ đen” không thể sao chép trong ngắn hạn, vượt xa ưu thế đất hiếm mà phương Tây từng nghĩ là át chủ bài.
Từ 2015, Trung Quốc đã từng bước siết chặt kiểm soát UAV, từ thiết bị nông nghiệp đến camera ảnh nhiệt và radar khẩu độ tổng hợp. Gần nhất, tháng 9/2024, bản điều chỉnh mới bao gồm cả ba hệ thống trọng yếu: năng lượng, dẫn đường và liên lạc, đặt ra ngưỡng hiệu suất tương đương UAV quân sự (ví dụ: công suất động cơ trên 16 kW, khoảng cách truyền hình trên 50 km, hoặc điều khiển hơn 10 UAV cùng lúc). Một số công ty Mỹ và Đài Loan bị đưa vào Danh sách Thực thể, chặn hoàn toàn kênh rò rỉ công nghệ.
Chiến lược “giảm số lượng, tăng giá” khiến xuất khẩu UAV Trung Quốc quý III/2024 giảm 30%, nhưng giá trung bình tăng 50%, còn lợi nhuận thương mại với Mỹ tăng 100%. Trung Quốc đã chứng minh khả năng kiểm soát công nghệ UAV cao cấp.
Trò chơi địa chính trị công nghệ: Phản ứng yếu ớt của phương Tây và vị thế vững chắc của Trung Quốc
Chiến sự Nga - Ukraine cho thấy UAV là yếu tố quyết định trong chiến tranh hiện đại. Trung Quốc tận dụng điều này để nâng giá trị UAV, tạo lợi thế chiến lược. EU phản đối tại WTO, Mỹ yêu cầu nới lỏng quy định, nhưng Trung Quốc đã dựng hàng rào kỹ thuật với các thế mạnh như:- Chuỗi sản xuất hoàn chỉnh từ chip đến lắp ráp
- Kết hợp dân sự và quân sự: công nghệ quân sự phục vụ thị trường dân dụng
- Vai trò thiết lập tiêu chuẩn quốc tế, như mã hóa nhận dạng UAV và rào chắn điện tử
Trong khi đó, phương Tây tung các biện pháp phản công: Mỹ chi 2 tỷ USD (khoảng 48.000 tỷ VNĐ) cho “Dự án Phượng Hoàng”, còn EU hợp tác với Airbus, Leonardo để giải quyết vấn đề công nghệ. Tuy nhiên, theo báo cáo của Cơ quan Quốc phòng châu Âu, chỉ riêng việc tự sản xuất thiết bị dẫn đường quán tính đã cần ít nhất 5 năm.
Các doanh nghiệp nhỏ cũng chịu ảnh hưởng. Ví dụ, nhiều nhà sản xuất rượu vang Pháp không thể giám sát vườn nho do DJI dừng cung cấp UAV. Điều này cho thấy mâu thuẫn gay gắt giữa mục tiêu đảm bảo an ninh công nghệ và nhu cầu sinh kế.
Trung Quốc không chỉ giữ vai trò nhà cung cấp công nghệ UAV, mà còn xuất khẩu tiêu chuẩn. Các trung tâm công nghệ UAV đầu tiên tại châu Phi phản ánh chiến lược kép: đưa cả công nghệ lẫn quy chuẩn Trung Quốc ra toàn cầu.
Trong cuộc chơi công nghệ toàn cầu, Trung Quốc đang chứng minh quyền kiểm soát UAV là đòn phản công mạnh mẽ nhất đối với sự kiềm chế từ phương Tây. Kỷ nguyên bá quyền công nghệ đã chính thức bắt đầu. (Sohu)
