Trong một động thái đầy kịch tính, Tổng thống Donald Trump đã công khai "ra giá" 500 triệu USD cho Harvard, đặt trường đại học danh tiếng nhất thế giới vào một tình thế ngàn cân treo sợi tóc bao gồm chấp nhận trả tiền hoặc đối mặt với nguy cơ mất hàng tỷ USD tài trợ liên bang và nhiều hơn thế nữa. Đây không chỉ là một cuộc chiến về tiền bạc, mà là đỉnh điểm của một cuộc đối đầu nảy lửa về tự do học thuật, chính trị và quyền lực.
Đây là lần đầu tiên một con số cụ thể được đưa ra công khai, biến những cuộc đàm phán kín thành một lời thách thức trực diện. Tuyên bố này được đưa ra ngay giữa lúc có thông tin rằng Nhà Trắng và Harvard đang tiến gần đến một thỏa thuận, dường như là một đòn dằn mặt, đẩy áp lực lên mức tối đa. Cuộc đối đầu kéo dài nhiều tháng, bắt nguồn từ cáo buộc Harvard đã không đủ mạnh tay để dập tắt làn sóng bài Do Thái trong các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại trường.
Phản ứng trước sức ép, Harvard không hề im lặng. Họ là trường đại học duy nhất dám khởi kiện Nhà Trắng ra tòa án liên bang. Lá đơn của Harvard cáo buộc chính quyền đã "trả đũa" bằng cách đóng băng 2,6 tỷ USD quỹ tài trợ nghiên cứu, chỉ vì trường từ chối những can thiệp sâu vào chương trình đào tạo và tuyển sinh. Đối với Harvard, "tự do học thuật là nguyên tắc không thể thương lượng".
Về phần mình, Nhà Trắng viện dẫn sắc lệnh hành pháp về chống bài Do Thái, khẳng định họ có toàn quyền hủy bỏ các khoản trợ cấp nếu tổ chức nhận tài trợ vi phạm chỉ đạo của Tổng thống. Không chỉ dừng lại ở việc cắt tiền, chính quyền còn gia tăng áp lực bằng cách xem xét lại các bằng sáng chế nghiên cứu của Harvard được cấp vốn từ liên bang, đồng thời cảnh báo có thể chuyển quyền sở hữu chúng nếu trường không có động thái nhượng bộ.
Trước tuyên bố của ông Trump, hãng tin AP đã dẫn nguồn tin cho biết hai bên sắp đạt được một thỏa thuận, trong đó Harvard có thể chấp nhận trả 500 triệu USD để "mở khóa" quỹ nghiên cứu liên bang.
Tuy nhiên, Chủ tịch Harvard Alan Garber đã nhanh chóng dội một gáo nước lạnh vào những tin đồn này. Ông khẳng định trường vẫn kiên định theo đuổi các vụ kiện và mạnh mẽ phủ nhận thông tin dàn xếp. Trong một thông điệp gửi tới các giảng viên, ông Garber chỉ trích một số tờ báo đã đưa tin không chính xác, đồng thời cáo buộc thông tin này bị rò rỉ từ chính phía Nhà Trắng nhằm gây áp lực dư luận.
Harvard không đơn độc trong cuộc chiến này, nhưng cách họ đối mặt lại hoàn toàn khác biệt. Trong hai tháng qua, một số trường đại học lớn đã chọn con đường dàn xếp. Đại học Columbia chấp nhận trả 221 triệu USD và tăng cường giám sát độc lập. Đại học Brown đồng ý đóng góp 50 triệu USD cho các chương trình phát triển nhân lực tại địa phương.
Những thỏa thuận này, dù giúp các trường khôi phục nguồn quỹ, lại vấp phải sự chỉ trích từ giới học giả vì cho rằng đó là sự nhượng bộ nguy hiểm về nguyên tắc tự do học thuật.
Giờ đây, mọi ánh mắt đang đổ dồn về Harvard. Lựa chọn của họ không chỉ định đoạt số phận của khoản tài trợ 2,6 tỷ USD mà còn có thể tạo ra một tiền lệ quan trọng cho nền giáo dục đại học Mỹ. Trong khi đó, cuộc chiến của chính quyền Trump dường như vẫn chưa dừng lại, với mục tiêu tiếp theo được cho là Đại học California, Los Angeles (UCLA), với yêu cầu có thể lên tới con số khổng lồ một tỷ USD. Cuộc đối đầu này đang đẩy các trường đại học công lập vào một thế khó, mà theo lời lãnh đạo của UCLA, có thể "tàn phá" họ.
Đây là lần đầu tiên một con số cụ thể được đưa ra công khai, biến những cuộc đàm phán kín thành một lời thách thức trực diện. Tuyên bố này được đưa ra ngay giữa lúc có thông tin rằng Nhà Trắng và Harvard đang tiến gần đến một thỏa thuận, dường như là một đòn dằn mặt, đẩy áp lực lên mức tối đa. Cuộc đối đầu kéo dài nhiều tháng, bắt nguồn từ cáo buộc Harvard đã không đủ mạnh tay để dập tắt làn sóng bài Do Thái trong các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại trường.
Phản ứng trước sức ép, Harvard không hề im lặng. Họ là trường đại học duy nhất dám khởi kiện Nhà Trắng ra tòa án liên bang. Lá đơn của Harvard cáo buộc chính quyền đã "trả đũa" bằng cách đóng băng 2,6 tỷ USD quỹ tài trợ nghiên cứu, chỉ vì trường từ chối những can thiệp sâu vào chương trình đào tạo và tuyển sinh. Đối với Harvard, "tự do học thuật là nguyên tắc không thể thương lượng".
Về phần mình, Nhà Trắng viện dẫn sắc lệnh hành pháp về chống bài Do Thái, khẳng định họ có toàn quyền hủy bỏ các khoản trợ cấp nếu tổ chức nhận tài trợ vi phạm chỉ đạo của Tổng thống. Không chỉ dừng lại ở việc cắt tiền, chính quyền còn gia tăng áp lực bằng cách xem xét lại các bằng sáng chế nghiên cứu của Harvard được cấp vốn từ liên bang, đồng thời cảnh báo có thể chuyển quyền sở hữu chúng nếu trường không có động thái nhượng bộ.
Trước tuyên bố của ông Trump, hãng tin AP đã dẫn nguồn tin cho biết hai bên sắp đạt được một thỏa thuận, trong đó Harvard có thể chấp nhận trả 500 triệu USD để "mở khóa" quỹ nghiên cứu liên bang.
Tuy nhiên, Chủ tịch Harvard Alan Garber đã nhanh chóng dội một gáo nước lạnh vào những tin đồn này. Ông khẳng định trường vẫn kiên định theo đuổi các vụ kiện và mạnh mẽ phủ nhận thông tin dàn xếp. Trong một thông điệp gửi tới các giảng viên, ông Garber chỉ trích một số tờ báo đã đưa tin không chính xác, đồng thời cáo buộc thông tin này bị rò rỉ từ chính phía Nhà Trắng nhằm gây áp lực dư luận.
Harvard không đơn độc trong cuộc chiến này, nhưng cách họ đối mặt lại hoàn toàn khác biệt. Trong hai tháng qua, một số trường đại học lớn đã chọn con đường dàn xếp. Đại học Columbia chấp nhận trả 221 triệu USD và tăng cường giám sát độc lập. Đại học Brown đồng ý đóng góp 50 triệu USD cho các chương trình phát triển nhân lực tại địa phương.
Những thỏa thuận này, dù giúp các trường khôi phục nguồn quỹ, lại vấp phải sự chỉ trích từ giới học giả vì cho rằng đó là sự nhượng bộ nguy hiểm về nguyên tắc tự do học thuật.
Giờ đây, mọi ánh mắt đang đổ dồn về Harvard. Lựa chọn của họ không chỉ định đoạt số phận của khoản tài trợ 2,6 tỷ USD mà còn có thể tạo ra một tiền lệ quan trọng cho nền giáo dục đại học Mỹ. Trong khi đó, cuộc chiến của chính quyền Trump dường như vẫn chưa dừng lại, với mục tiêu tiếp theo được cho là Đại học California, Los Angeles (UCLA), với yêu cầu có thể lên tới con số khổng lồ một tỷ USD. Cuộc đối đầu này đang đẩy các trường đại học công lập vào một thế khó, mà theo lời lãnh đạo của UCLA, có thể "tàn phá" họ.
