Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất của Nhật Bản là ai, nguyên nhân sâu xa dẫn tới cuộc ám sát kinh hoàng

[Tháp rơi tự do]

Shinzo Abe (安倍晋三; 21/9/1954 – 8/7/2022) được biết đến là Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản đương đại, đồng thời là một trong những chính khách có tầm ảnh hưởng sâu rộng trên trường quốc tế. Ông giữ cương vị Thủ tướng hai lần: lần đầu từ 2006 đến 2007, và sau đó quay trở lại nắm quyền từ năm 2012 đến 2020, với tổng cộng hơn tám năm gắn bó cùng chính trường.

Xuất thân và bước đường chính trị​

Abe sinh ra trong một gia tộc gắn liền với quyền lực: ông nội Nobusuke Kishi và người chú Eisaku Satō đều từng là Thủ tướng Nhật Bản. Sau khi tốt nghiệp Đại học Seikei và học tiếp tại Đại học Southern California (Mỹ), ông nhanh chóng dấn thân vào chính trường và trở thành nghị sĩ Đảng Dân chủ Tự do (LDP) từ năm 1993.

Sự nghiệp của ông lên nhanh khi được bổ nhiệm làm Chánh văn phòng Nội các năm 2005, trước khi kế nhiệm Junichiro Koizumi để trở thành Thủ tướng vào năm 2006. Ở tuổi 52, ông là nhà lãnh đạo trẻ nhất Nhật Bản thời hậu chiến, cũng là vị Thủ tướng đầu tiên sinh sau Thế chiến II. Tuy nhiên, do căn bệnh viêm loét đại tràng tái phát, ông phải từ chức chỉ sau một năm.

Trở lại và thời kỳ dài quyền lực​

Năm 2012, Abe trở lại đầy bất ngờ khi giành ghế Chủ tịch LDP và ngay sau đó đưa đảng này chiến thắng áp đảo trong tổng tuyển cử. Từ đây, ông bước vào nhiệm kỳ thứ hai, kéo dài tới năm 2020 – giai đoạn giúp ông khẳng định vị thế là nhà lãnh đạo mạnh mẽ và giàu ảnh hưởng nhất Nhật Bản kể từ sau chiến tranh.

Dấu ấn lớn nhất của Abe là chiến lược kinh tế “Abenomics”, xoay quanh ba trụ cột: nới lỏng tiền tệ, kích thích tài khóa và cải cách cơ cấu. Chính sách này nhằm vực dậy nền kinh tế trì trệ nhiều năm, tạo đà cho doanh nghiệp và gia tăng niềm tin thị trường. Dù mang lại một số kết quả tích cực, Abenomics vẫn gây tranh cãi bởi tăng trưởng thu nhập bình quân chưa rõ rệt và tình trạng bất bình đẳng gia tăng.

Trên bình diện quốc tế, Abe là người góp phần cứu vãn Hiệp định TPP sau khi Mỹ rút lui, đồng thời kiên trì thúc đẩy cải cách quốc phòng, mở rộng vai trò của Lực lượng Phòng vệ Nhật. Những động thái này vừa giúp nâng cao vị thế của Nhật, vừa làm dấy lên nhiều tranh luận trong một đất nước vốn gắn liền với hiến pháp hòa bình.

Vụ ám sát chấn động thế giới​

Ngày 8/7/2022, khi đang phát biểu tại một buổi vận động tranh cử ở thành phố Nara, Shinzo Abe bị ám sát bởi Tetsuya Yamagami – một cựu binh Lực lượng Phòng vệ biển. Hung thủ sử dụng súng tự chế bắn hai phát vào cổ và ngực ông. Đây là vụ ám sát chính trị đầu tiên nhắm vào một cựu Thủ tướng Nhật kể từ thập niên 1930, gây rúng động toàn cầu.

Động cơ được tiết lộ xuất phát từ sự thù ghét đối với Giáo hội Thống nhất, tổ chức mà gia đình Abe bị cho là có liên hệ, vốn đã khiến gia đình Yamagami lâm vào cảnh kiệt quệ. Vụ việc không chỉ khiến Nhật Bản bàng hoàng mà còn làm dấy lên nhiều tranh luận về an ninh và ảnh hưởng của các tổ chức tôn giáo trong chính trị.

Bất chấp cái c.h.ết bi thảm, Shinzo Abe đã để lại một di sản sâu đậm: đưa Nhật Bản trở lại vai trò trung tâm trên trường quốc tế, củng cố quan hệ đồng minh với Mỹ và nhiều đối tác, đồng thời duy trì sự ổn định chính trị trong nước. “Abenomics” vẫn là một dấu ấn kinh tế quan trọng, dù thành công hay thất bại còn là điều được bàn cãi.