Sasha
Writer
Tổng thống Donald Trump và chính quyền của ông đang chạy đua để hoàn thành các thỏa thuận thương mại trước thời hạn tự đặt ra, thời điểm mà thuế quan sẽ tăng đối với hàng chục quốc gia trên khắp thế giới.
Tin tức về thuế quan lúc có lúc không đã trở thành một phần thường nhật trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump đến nỗi đôi khi, chúng ta có thể khó nhớ lý do tại sao Tổng thống Mỹ lại bắt đầu đi theo con đường này ngay từ đầu. Ông Trump đã đưa ra nhiều lý do khác nhau để giải thích tại sao ông tin rằng thuế quan là một phần quan trọng trong chương trình nghị sự chính sách của mình, nhưng chúng có thể được phân loại thành bốn mục tiêu chính:
Trong những tháng đầu tiên nhậm chức, ông Trump đã sử dụng thuế quan để đạt được tiến triển trong từng mục tiêu đó.
Một số công ty đã tuyên bố rằng họ sẽ đầu tư vào các nhà máy ở Mỹ, viện dẫn mức thuế quan tốn kém. Hàng chục tỷ đô la doanh thu thuế quan đang chảy vào Mỹ mỗi tháng. Thâm hụt thương mại của Mỹ đã giảm một nửa vào tháng 4, một sự sụt giảm đáng kể.
Tuy vậy, các nhà kinh tế và lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng thuế quan có thể sẽ không dẫn đến sự bùng nổ lớn của các nhà máy ở Mỹ. Họ lập luận rằng doanh thu từ thuế quan sẽ vẫn chỉ là một giọt nước trong xô so với thâm hụt ngân sách khổng lồ vừa trở nên trầm trọng hơn do ông Trump ký chương trình nghị sự chính sách trong nước tốn kém và luật cắt giảm thuế. Thuế quan và các thỏa thuận thương mại có thể sẽ không làm tăng đáng kể nhu cầu đối với hàng hóa của Mỹ ở các nước ngoài. Và một số đối tác thương mại đã chỉ ra rằng có giới hạn về mức độ đe dọa thuế quan có thể đạt được.
Việc làm trong ngành sản xuất
“Tôi nói cho các bạn biết, các bạn chỉ cần theo dõi. Chúng ta sẽ có việc làm. Chúng ta sẽ có các nhà máy mở cửa. Sẽ rất tuyệt,” ông Trump phát biểu trên máy bay Air Force One chuyên chở tổng thống Mỹ vào tháng 3.
Để thực hiện được điều đó, ông Trump thường ủng hộ việc giảm thuế trong nước và tăng thuế đối với hàng hóa sản xuất ở nước ngoài.
Công nhân lắp ráp cửa xe tại nhà máy lắp ráp General Motors ở Fort Wayne, Indiana, vào tháng 4 năm 2024.
Trong bài phát biểu chung trước Quốc hội vào tháng 3, ông Trump đã đưa ra lời đe dọa thường được nhắc lại: “Nếu bạn không sản xuất sản phẩm của mình tại Mỹ, … theo chính quyền Trump, bạn sẽ phải trả thuế quan và trong một số trường hợp, mức thuế khá cao.”
Ông Trump đã đạt được một số chiến thắng quan hệ công chúng ban đầu sau khi áp thuế quan. Vào tháng 2, Apple cho biết sẽ đầu tư 500 tỷ USD vào hoạt động sản xuất tại Mỹ. Tháng trước, GE Appliances cho biết họ cũng sẽ chi nửa tỷ đô la để chuyển một nhà máy từ Trung Quốc sang sản xuất máy giặt tại Mỹ. Và vào tháng 6, General Motors cho biết họ sẽ chi 4 tỷ USD để tăng sản lượng tại Mỹ. Nhiều công ty khác cũng đã đưa ra thông báo tương tự.
Tuy nhiên, nhiều quyết định trong số đó được đưa ra trước hoặc độc lập với mức thuế quan của ông Trump, các công ty cho biết. Đó là vì các nhà máy có thể mất nhiều năm để lập kế hoạch, xây dựng và bắt đầu hoạt động.
Một biến chứng lớn khác: Lao động sản xuất lành nghề rất khó tìm ở Mỹ. Đó là lý do tại sao vào tháng 5, Bộ Lao động Mỹ đã báo cáo có 414.000 việc làm trong lĩnh vực sản xuất: Đơn giản là không có đủ người ở Mỹ muốn hoặc có đủ kỹ năng để hoàn thành công việc. Và lao động tại Mỹ có thể đắt hơn nhiều so với các quốc gia khác. Đó là lý do tại sao một số chuyên gia trong ngành ước tính giá của một chiếc iPhone sẽ tăng vọt lên hơn 3.000 USD nếu nó được sản xuất tại Mỹ.
Trong khi đó, việc làm trong ngành sản xuất không bùng nổ. Sau khi Trump tuyên bố chiến thắng với mức tăng 9.000 việc làm trong ngành sản xuất trong hai tháng đầu tiên nhậm chức, thì kể từ đó, con số này đã giảm 7.000 việc làm trong mỗi hai tháng qua và số lượng việc làm trong ngành sản xuất hiện thấp hơn kể từ khi Trump nhậm chức so với khi ông bắt đầu.
Thuế quan cuối cùng có thể giúp khôi phục một số hoạt động sản xuất tại Mỹ. Nhưng như ông Trump thường nhắc nhở các công ty: Nếu bạn sản xuất sản phẩm tại Mỹ, bạn sẽ không phải trả thuế quan. Điều đó có nghĩa là nếu các công ty làm theo yêu cầu của ông Trump, thì Mỹ không thể tăng doanh thu thuế quan từ họ.
Tăng doanh thu
Ông Trump đã đưa ra những ước tính khổng lồ về số tiền mà thuế quan có thể tăng lên, lập luận rằng thuế quan có thể mang lại hàng nghìn tỷ đô la doanh thu hàng năm.
"Chúng ta sẽ kiếm được rất nhiều tiền và chúng ta sẽ cắt giảm thuế cho người dân nước này", ông Trump nói trước khi lên Air Force One để trở về Mỹ sau lễ tang của Giáo hoàng Francis vào tháng 4. "Sẽ mất một thời gian trước khi chúng ta làm được điều đó, nhưng chúng ta sẽ cắt giảm thuế và có thể chúng ta sẽ cắt giảm thuế hoàn toàn, vì tôi nghĩ rằng thuế quan sẽ đủ để cắt giảm toàn bộ thuế thu nhập".
Một tàu container đang neo đậu tại Cảng Oakland vào ngày 20 tháng 5 tại Oakland, California.
Để thực hiện được điều đó, thuế quan sẽ cần phải cực kỳ cao — cao hơn đáng kể so với mức lịch sử mà chính quyền Trump đã đặt ra ngày hôm nay, hoặc thậm chí là mức 60% đến 70% mà Trump đe dọa sẽ áp dụng cho một số quốc gia bắt đầu từ tháng 8.
Chính phủ liên bang Mỹ thu được khoảng 3 nghìn tỷ USD mỗi năm từ thuế thu nhập. Mỹ cũng tình cờ nhập khẩu khoảng 3 nghìn tỷ USD hàng hóa mỗi năm. Vì vậy, điều đó có nghĩa là thuế quan sẽ phải đạt ít nhất 100% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu để các khoản thuế này thay thế thuế thu nhập, Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng tại Apollo Global Management cho biết.
Không đơn giản như vậy: Nhu cầu sẽ giảm khi giá cả tăng. Vì vậy, Torsten Slok ước tính thuế quan có thể phải được đặt ở mức 200% để thay thế toàn bộ doanh thu thuế thu nhập liên bang.
Thuế quan hiện không mang lại bất kỳ khoản tiền nào gần với số tiền đó: Bộ Tài chính Mỹ cho biết ông Trump đã thu được ít hơn 100 tỷ USD doanh thu thuế quan kể từ khi nhậm chức, mang lại khoảng 20 tỷ USD mỗi tháng trong vài tháng qua.
Nhưng có một vấn đề: Một số mức thuế quan trừng phạt nhất không được thiết kế để duy trì lâu như vậy. Ví dụ, chính quyền ông Trump đã áp thuế 25% đối với Canada và Mexico và 20% đối với Trung Quốc để khuyến khích họ giảm dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Nếu thành công, Trump đã nói rằng thuế quan sẽ "giảm". Và các thỏa thuận thương mại của ông được thiết lập để giảm thuế suất đối với hàng hóa và dịch vụ của một số quốc gia, chứ không phải tăng thuế.
Khôi phục sự công bằng
Ông Trump thường nói về thuế quan theo nghĩa "công bằng", nói rằng các quốc gia khác đang "lừa đảo" người Mỹ bằng các rào cản thương mại cao. Ông đã nhiều lần nói rằng ông hình dung nước Mỹ là một cửa hàng bách hóa rất đáng mơ ước và coi thuế quan là "chi phí kinh doanh tại Mỹ".
Do đó, vào ngày 2/4, ông Trump đã đưa ra thuế quan "có đi có lại", được tính toán bằng cách đo lường hiệu quả thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với các nước ngoài và cắt giảm một nửa. Vì vậy, các quốc gia mà Mỹ nhập khẩu một lượng lớn hàng hóa nhưng xuất khẩu ít đã bị trừng phạt bằng mức thuế quan có đi có lại cao nhất.
Tổng thống Donald Trump phát biểu trong sự kiện công bố thương mại “Làm cho nước Mỹ giàu có trở lại” tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng vào ngày 2 tháng 4 tại Washington, DC.
Khi Mỹ bị đánh thuế cao hơn và mất cân bằng thương mại với các quốc gia khác, ông Trump thường dán nhãn sai rằng đó là "trợ cấp" hoặc "tổn thất". Nhưng các nhà kinh tế phần lớn đồng ý rằng thâm hụt thương mại không phải là tổn thất hoặc trợ cấp. Trên thực tế, chúng có thể phản ánh một nền kinh tế mạnh.
Tuy nhiên, thuế quan của ông Trump ban đầu đã có tác động lớn đến thâm hụt thương mại hàng hóa, thu hẹp từ khoảng 130 tỷ USD vào tháng 4 xuống còn khoảng 60 tỷ USD vào tháng 5, theo Bộ Thương mại Mỹ. Nhập khẩu của Mỹ đã giảm mạnh, chủ yếu là do mức thuế 145% mà chính quyền Trump áp đặt đối với Canada đã tạo ra một lệnh phong tỏa hiệu quả đối với hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ Khoảng cách thương mại lại nới rộng vào tháng 5 sau khi thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc giảm và khi các nước ngoài giảm mua hàng xuất khẩu của Mỹ.
Tuy nhiên, theo thời gian, thuế quan không có khả năng thu hẹp đáng kể khoảng cách thương mại mà Mỹ có với các quốc gia khác, các nhà kinh tế lập luận. Nhiều quốc gia sản xuất hàng hóa rẻ hơn ở các quốc gia khác và nhiều sản phẩm đơn giản là không thể trồng hoặc sản xuất tại Mỹ.
Nếu khoảng cách thương mại tiếp tục giảm, thì đó có thể là tín hiệu cho thấy sức mua của Mỹ đang giảm sút.
Gây sức ép với các quốc gia
Ông Trump đã nhiều lần đe dọa áp thuế như một loại đe treo lơ lửng trên đầu các quốc gia, công ty hoặc ngành công nghiệp. Vào ngày 7/7, ông đã đăng hai lá thư trên Truth Social, gửi đến những người đứng đầu Hàn Quốc và Nhật Bản, lưu ý rằng cả hai quốc gia này sẽ phải đối mặt với mức thuế 25% vào ngày 1 tháng 8. Hạn chót đó có khả năng giúp các quốc gia có thêm thời gian để đàm phán các thỏa thuận. Và đôi khi, các chủ đề về mối đe dọa áp thuế của Trump đã ngay lập tức được đưa ra bàn đàm phán.
Ví dụ gần đây nhất là vào tuần trước, khi Canada hủy bỏ thuế dịch vụ kỹ thuật số sắp có hiệu lực. Ông Trump đã chỉ trích thuế đối với các công ty trực tuyến, bao gồm cả các tập đoàn Mỹ kinh doanh tại Canada. Ông đã đe dọa sẽ chấm dứt các cuộc đàm phán thương mại với quốc gia láng giềng phía bắc của Mỹ. Ông Trump cũng cho biết ông sẽ áp dụng mức thuế mới cho Canada, nhưng cuối cùng Canada đã hủy bỏ, nói rằng họ sẽ giảm thuế để giúp đưa các quốc gia này trở lại bàn đàm phán.
Nhưng điều đó không phải lúc nào cũng hiệu quả. Thuế quan của ông Trump không ngăn chặn được dòng chảy fentanyl vào Mỹ, mặc dù đó luôn là một mục tiêu cao cả một cách vô lý. Mối đe dọa về thuế quan cũng không thuyết phục được Apple đưa hoạt động sản xuất iPhone đến Mỹ, Hollywood sản xuất nhiều phim hơn ở Los Angeles hoặc các nhà sản xuất ô tô Mỹ đóng cửa các nhà máy của họ tại Canada và Mexico.
Nếu và khi các mục tiêu của thuế quan cuối cùng chấp thuận yêu cầu của ông Trump, thì các mức thuế quan đó cũng phải biến mất, điều này gây tổn hại đến mục tiêu tăng doanh thu của chính quyền.
Mâu thuẫn lớn
Ông Trump đã đạt được một số chiến thắng ban đầu với thuế quan của mình — cả về mặt chính trị và kinh tế. Nhưng về lâu dài, thuế quan có lẽ không thể đạt được tất cả các mục tiêu cao cả của ông cùng một lúc. Đó là vì mục tiêu của Trump thường mâu thuẫn.
Ví dụ, nếu thuế quan là một chiến dịch gây sức ép, chúng phải biến mất khi các quốc gia chấp thuận — nghĩa là sẽ không có thuế quan nào để khôi phục cán cân thương mại. Nếu thuế quan được thiết kế để thúc đẩy ngành sản xuất của Mỹ thì chúng cũng không thể tăng doanh thu để bù đắp thâm hụt. Nếu người Mỹ chuyển sang hàng hóa sản xuất tại Mỹ thì ai sẽ trả thuế quan đối với các sản phẩm nước ngoài?
Khi được sử dụng hiệu quả, thuế quan có thể giúp thúc đẩy sản xuất trong nước bằng cách làm cho hàng hóa nước ngoài đắt hơn. Vì Mỹ là một nền kinh tế lớn và đa dạng, không phụ thuộc nhiều vào thương mại như các nước láng giềng, nên Mỹ có thể sử dụng thuế quan để gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế của các quốc gia khác mà không khiến mình rơi vào suy thoái. Doanh thu thu được từ thuế quan có thể giúp bù đắp một số khoản thâm hụt của mình.
Tuy nhiên, việc đạt được tất cả các kết quả đó cùng một lúc có thể là điều không thể.
Tin tức về thuế quan lúc có lúc không đã trở thành một phần thường nhật trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump đến nỗi đôi khi, chúng ta có thể khó nhớ lý do tại sao Tổng thống Mỹ lại bắt đầu đi theo con đường này ngay từ đầu. Ông Trump đã đưa ra nhiều lý do khác nhau để giải thích tại sao ông tin rằng thuế quan là một phần quan trọng trong chương trình nghị sự chính sách của mình, nhưng chúng có thể được phân loại thành bốn mục tiêu chính:
- Khôi phục năng lực sản xuất của Mỹ.
- Tăng doanh thu của Mỹ.
- Cân bằng cán cân thương mại.
- Gây sức ép buộc các nước thiết lập các chính sách có lợi cho Mỹ.
Trong những tháng đầu tiên nhậm chức, ông Trump đã sử dụng thuế quan để đạt được tiến triển trong từng mục tiêu đó.
Một số công ty đã tuyên bố rằng họ sẽ đầu tư vào các nhà máy ở Mỹ, viện dẫn mức thuế quan tốn kém. Hàng chục tỷ đô la doanh thu thuế quan đang chảy vào Mỹ mỗi tháng. Thâm hụt thương mại của Mỹ đã giảm một nửa vào tháng 4, một sự sụt giảm đáng kể.
Tuy vậy, các nhà kinh tế và lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng thuế quan có thể sẽ không dẫn đến sự bùng nổ lớn của các nhà máy ở Mỹ. Họ lập luận rằng doanh thu từ thuế quan sẽ vẫn chỉ là một giọt nước trong xô so với thâm hụt ngân sách khổng lồ vừa trở nên trầm trọng hơn do ông Trump ký chương trình nghị sự chính sách trong nước tốn kém và luật cắt giảm thuế. Thuế quan và các thỏa thuận thương mại có thể sẽ không làm tăng đáng kể nhu cầu đối với hàng hóa của Mỹ ở các nước ngoài. Và một số đối tác thương mại đã chỉ ra rằng có giới hạn về mức độ đe dọa thuế quan có thể đạt được.
Việc làm trong ngành sản xuất
“Tôi nói cho các bạn biết, các bạn chỉ cần theo dõi. Chúng ta sẽ có việc làm. Chúng ta sẽ có các nhà máy mở cửa. Sẽ rất tuyệt,” ông Trump phát biểu trên máy bay Air Force One chuyên chở tổng thống Mỹ vào tháng 3.
Để thực hiện được điều đó, ông Trump thường ủng hộ việc giảm thuế trong nước và tăng thuế đối với hàng hóa sản xuất ở nước ngoài.
Công nhân lắp ráp cửa xe tại nhà máy lắp ráp General Motors ở Fort Wayne, Indiana, vào tháng 4 năm 2024.
Trong bài phát biểu chung trước Quốc hội vào tháng 3, ông Trump đã đưa ra lời đe dọa thường được nhắc lại: “Nếu bạn không sản xuất sản phẩm của mình tại Mỹ, … theo chính quyền Trump, bạn sẽ phải trả thuế quan và trong một số trường hợp, mức thuế khá cao.”
Ông Trump đã đạt được một số chiến thắng quan hệ công chúng ban đầu sau khi áp thuế quan. Vào tháng 2, Apple cho biết sẽ đầu tư 500 tỷ USD vào hoạt động sản xuất tại Mỹ. Tháng trước, GE Appliances cho biết họ cũng sẽ chi nửa tỷ đô la để chuyển một nhà máy từ Trung Quốc sang sản xuất máy giặt tại Mỹ. Và vào tháng 6, General Motors cho biết họ sẽ chi 4 tỷ USD để tăng sản lượng tại Mỹ. Nhiều công ty khác cũng đã đưa ra thông báo tương tự.
Tuy nhiên, nhiều quyết định trong số đó được đưa ra trước hoặc độc lập với mức thuế quan của ông Trump, các công ty cho biết. Đó là vì các nhà máy có thể mất nhiều năm để lập kế hoạch, xây dựng và bắt đầu hoạt động.
Một biến chứng lớn khác: Lao động sản xuất lành nghề rất khó tìm ở Mỹ. Đó là lý do tại sao vào tháng 5, Bộ Lao động Mỹ đã báo cáo có 414.000 việc làm trong lĩnh vực sản xuất: Đơn giản là không có đủ người ở Mỹ muốn hoặc có đủ kỹ năng để hoàn thành công việc. Và lao động tại Mỹ có thể đắt hơn nhiều so với các quốc gia khác. Đó là lý do tại sao một số chuyên gia trong ngành ước tính giá của một chiếc iPhone sẽ tăng vọt lên hơn 3.000 USD nếu nó được sản xuất tại Mỹ.
Trong khi đó, việc làm trong ngành sản xuất không bùng nổ. Sau khi Trump tuyên bố chiến thắng với mức tăng 9.000 việc làm trong ngành sản xuất trong hai tháng đầu tiên nhậm chức, thì kể từ đó, con số này đã giảm 7.000 việc làm trong mỗi hai tháng qua và số lượng việc làm trong ngành sản xuất hiện thấp hơn kể từ khi Trump nhậm chức so với khi ông bắt đầu.
Thuế quan cuối cùng có thể giúp khôi phục một số hoạt động sản xuất tại Mỹ. Nhưng như ông Trump thường nhắc nhở các công ty: Nếu bạn sản xuất sản phẩm tại Mỹ, bạn sẽ không phải trả thuế quan. Điều đó có nghĩa là nếu các công ty làm theo yêu cầu của ông Trump, thì Mỹ không thể tăng doanh thu thuế quan từ họ.
Tăng doanh thu
Ông Trump đã đưa ra những ước tính khổng lồ về số tiền mà thuế quan có thể tăng lên, lập luận rằng thuế quan có thể mang lại hàng nghìn tỷ đô la doanh thu hàng năm.
"Chúng ta sẽ kiếm được rất nhiều tiền và chúng ta sẽ cắt giảm thuế cho người dân nước này", ông Trump nói trước khi lên Air Force One để trở về Mỹ sau lễ tang của Giáo hoàng Francis vào tháng 4. "Sẽ mất một thời gian trước khi chúng ta làm được điều đó, nhưng chúng ta sẽ cắt giảm thuế và có thể chúng ta sẽ cắt giảm thuế hoàn toàn, vì tôi nghĩ rằng thuế quan sẽ đủ để cắt giảm toàn bộ thuế thu nhập".
Một tàu container đang neo đậu tại Cảng Oakland vào ngày 20 tháng 5 tại Oakland, California.
Để thực hiện được điều đó, thuế quan sẽ cần phải cực kỳ cao — cao hơn đáng kể so với mức lịch sử mà chính quyền Trump đã đặt ra ngày hôm nay, hoặc thậm chí là mức 60% đến 70% mà Trump đe dọa sẽ áp dụng cho một số quốc gia bắt đầu từ tháng 8.
Chính phủ liên bang Mỹ thu được khoảng 3 nghìn tỷ USD mỗi năm từ thuế thu nhập. Mỹ cũng tình cờ nhập khẩu khoảng 3 nghìn tỷ USD hàng hóa mỗi năm. Vì vậy, điều đó có nghĩa là thuế quan sẽ phải đạt ít nhất 100% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu để các khoản thuế này thay thế thuế thu nhập, Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng tại Apollo Global Management cho biết.
Không đơn giản như vậy: Nhu cầu sẽ giảm khi giá cả tăng. Vì vậy, Torsten Slok ước tính thuế quan có thể phải được đặt ở mức 200% để thay thế toàn bộ doanh thu thuế thu nhập liên bang.
Thuế quan hiện không mang lại bất kỳ khoản tiền nào gần với số tiền đó: Bộ Tài chính Mỹ cho biết ông Trump đã thu được ít hơn 100 tỷ USD doanh thu thuế quan kể từ khi nhậm chức, mang lại khoảng 20 tỷ USD mỗi tháng trong vài tháng qua.
Nhưng có một vấn đề: Một số mức thuế quan trừng phạt nhất không được thiết kế để duy trì lâu như vậy. Ví dụ, chính quyền ông Trump đã áp thuế 25% đối với Canada và Mexico và 20% đối với Trung Quốc để khuyến khích họ giảm dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Nếu thành công, Trump đã nói rằng thuế quan sẽ "giảm". Và các thỏa thuận thương mại của ông được thiết lập để giảm thuế suất đối với hàng hóa và dịch vụ của một số quốc gia, chứ không phải tăng thuế.
Khôi phục sự công bằng
Ông Trump thường nói về thuế quan theo nghĩa "công bằng", nói rằng các quốc gia khác đang "lừa đảo" người Mỹ bằng các rào cản thương mại cao. Ông đã nhiều lần nói rằng ông hình dung nước Mỹ là một cửa hàng bách hóa rất đáng mơ ước và coi thuế quan là "chi phí kinh doanh tại Mỹ".
Do đó, vào ngày 2/4, ông Trump đã đưa ra thuế quan "có đi có lại", được tính toán bằng cách đo lường hiệu quả thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với các nước ngoài và cắt giảm một nửa. Vì vậy, các quốc gia mà Mỹ nhập khẩu một lượng lớn hàng hóa nhưng xuất khẩu ít đã bị trừng phạt bằng mức thuế quan có đi có lại cao nhất.
Tổng thống Donald Trump phát biểu trong sự kiện công bố thương mại “Làm cho nước Mỹ giàu có trở lại” tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng vào ngày 2 tháng 4 tại Washington, DC.
Khi Mỹ bị đánh thuế cao hơn và mất cân bằng thương mại với các quốc gia khác, ông Trump thường dán nhãn sai rằng đó là "trợ cấp" hoặc "tổn thất". Nhưng các nhà kinh tế phần lớn đồng ý rằng thâm hụt thương mại không phải là tổn thất hoặc trợ cấp. Trên thực tế, chúng có thể phản ánh một nền kinh tế mạnh.
Tuy nhiên, thuế quan của ông Trump ban đầu đã có tác động lớn đến thâm hụt thương mại hàng hóa, thu hẹp từ khoảng 130 tỷ USD vào tháng 4 xuống còn khoảng 60 tỷ USD vào tháng 5, theo Bộ Thương mại Mỹ. Nhập khẩu của Mỹ đã giảm mạnh, chủ yếu là do mức thuế 145% mà chính quyền Trump áp đặt đối với Canada đã tạo ra một lệnh phong tỏa hiệu quả đối với hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ Khoảng cách thương mại lại nới rộng vào tháng 5 sau khi thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc giảm và khi các nước ngoài giảm mua hàng xuất khẩu của Mỹ.
Tuy nhiên, theo thời gian, thuế quan không có khả năng thu hẹp đáng kể khoảng cách thương mại mà Mỹ có với các quốc gia khác, các nhà kinh tế lập luận. Nhiều quốc gia sản xuất hàng hóa rẻ hơn ở các quốc gia khác và nhiều sản phẩm đơn giản là không thể trồng hoặc sản xuất tại Mỹ.
Nếu khoảng cách thương mại tiếp tục giảm, thì đó có thể là tín hiệu cho thấy sức mua của Mỹ đang giảm sút.
Gây sức ép với các quốc gia
Ông Trump đã nhiều lần đe dọa áp thuế như một loại đe treo lơ lửng trên đầu các quốc gia, công ty hoặc ngành công nghiệp. Vào ngày 7/7, ông đã đăng hai lá thư trên Truth Social, gửi đến những người đứng đầu Hàn Quốc và Nhật Bản, lưu ý rằng cả hai quốc gia này sẽ phải đối mặt với mức thuế 25% vào ngày 1 tháng 8. Hạn chót đó có khả năng giúp các quốc gia có thêm thời gian để đàm phán các thỏa thuận. Và đôi khi, các chủ đề về mối đe dọa áp thuế của Trump đã ngay lập tức được đưa ra bàn đàm phán.
Ví dụ gần đây nhất là vào tuần trước, khi Canada hủy bỏ thuế dịch vụ kỹ thuật số sắp có hiệu lực. Ông Trump đã chỉ trích thuế đối với các công ty trực tuyến, bao gồm cả các tập đoàn Mỹ kinh doanh tại Canada. Ông đã đe dọa sẽ chấm dứt các cuộc đàm phán thương mại với quốc gia láng giềng phía bắc của Mỹ. Ông Trump cũng cho biết ông sẽ áp dụng mức thuế mới cho Canada, nhưng cuối cùng Canada đã hủy bỏ, nói rằng họ sẽ giảm thuế để giúp đưa các quốc gia này trở lại bàn đàm phán.
Nhưng điều đó không phải lúc nào cũng hiệu quả. Thuế quan của ông Trump không ngăn chặn được dòng chảy fentanyl vào Mỹ, mặc dù đó luôn là một mục tiêu cao cả một cách vô lý. Mối đe dọa về thuế quan cũng không thuyết phục được Apple đưa hoạt động sản xuất iPhone đến Mỹ, Hollywood sản xuất nhiều phim hơn ở Los Angeles hoặc các nhà sản xuất ô tô Mỹ đóng cửa các nhà máy của họ tại Canada và Mexico.
Nếu và khi các mục tiêu của thuế quan cuối cùng chấp thuận yêu cầu của ông Trump, thì các mức thuế quan đó cũng phải biến mất, điều này gây tổn hại đến mục tiêu tăng doanh thu của chính quyền.
Mâu thuẫn lớn
Ông Trump đã đạt được một số chiến thắng ban đầu với thuế quan của mình — cả về mặt chính trị và kinh tế. Nhưng về lâu dài, thuế quan có lẽ không thể đạt được tất cả các mục tiêu cao cả của ông cùng một lúc. Đó là vì mục tiêu của Trump thường mâu thuẫn.
Ví dụ, nếu thuế quan là một chiến dịch gây sức ép, chúng phải biến mất khi các quốc gia chấp thuận — nghĩa là sẽ không có thuế quan nào để khôi phục cán cân thương mại. Nếu thuế quan được thiết kế để thúc đẩy ngành sản xuất của Mỹ thì chúng cũng không thể tăng doanh thu để bù đắp thâm hụt. Nếu người Mỹ chuyển sang hàng hóa sản xuất tại Mỹ thì ai sẽ trả thuế quan đối với các sản phẩm nước ngoài?
Khi được sử dụng hiệu quả, thuế quan có thể giúp thúc đẩy sản xuất trong nước bằng cách làm cho hàng hóa nước ngoài đắt hơn. Vì Mỹ là một nền kinh tế lớn và đa dạng, không phụ thuộc nhiều vào thương mại như các nước láng giềng, nên Mỹ có thể sử dụng thuế quan để gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế của các quốc gia khác mà không khiến mình rơi vào suy thoái. Doanh thu thu được từ thuế quan có thể giúp bù đắp một số khoản thâm hụt của mình.
Tuy nhiên, việc đạt được tất cả các kết quả đó cùng một lúc có thể là điều không thể.
