Washington vừa giáng một đòn mạnh và có tính toán vào tham vọng công nghệ của Bắc Kinh, nhưng những người chịu ảnh hưởng trực tiếp lại là các đồng minh thân cận nhất. Bằng cách thu hồi một đặc quyền quan trọng, Mỹ đang buộc các gã khổng lồ chip như TSMC, Samsung và SK Hynix vào một thế tiến thoái lưỡng nan ngay trên sân của Trung Quốc.
Trong nhiều năm, các nhà máy trị giá hàng tỷ USD của TSMC, Samsung và SK Hynix tại Trung Quốc được hưởng một đặc quyền gọi là quy chế “người dùng cuối đã được xác thực” (VEU). Đây được ví như một "tấm vé thông hành" quyền lực, cho phép họ nhập khẩu thiết bị và công nghệ sản xuất chip tiên tiến từ Mỹ mà không cần trải qua quy trình xin giấy phép phức tạp cho từng lô hàng.
Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã chính thức rút lại đặc quyền này, bắt đầu với TSMC từ ngày 31/12 và sau đó là hai ông lớn từ Hàn Quốc. Giờ đây, mọi con chip, mọi thiết bị có nguồn gốc từ Mỹ muốn đưa vào các nhà máy ở Nam Kinh hay Thượng Hải đều phải được Washington xem xét và phê duyệt theo từng trường hợp cụ thể.
Động thái này không khác gì việc Mỹ dựng lên một trạm kiểm soát ngay trước cửa nhà máy của các đồng minh, khiến chuỗi cung ứng của họ có nguy cơ bị đình trệ và kéo dài vô thời hạn. Về phía mình, TSMC cho biết đang tích cực làm việc với chính phủ Mỹ để đảm bảo hoạt động tại nhà máy Nam Kinh không bị gián đoạn.
Vậy tại sao Washington lại ra tay với chính các đối tác chiến lược của mình? Theo Cục Công nghiệp và An ninh (BIS), đây là một nỗ lực nhằm “bịt lại lỗ hổng” trong các quy định trước đây. Washington lo ngại rằng, dù thuộc sở hữu nước ngoài, các nhà máy này vô tình trở thành kênh giúp Trung Quốc tiếp cận công nghệ, nhân lực và bí quyết sản xuất chip hiện đại.
Thứ trưởng Thương mại Mỹ Jeffrey Kessler khẳng định, chính quyền quyết tâm ngăn chặn mọi kẽ hở có thể khiến doanh nghiệp Mỹ chịu bất lợi. Chính sách mới vạch ra một lằn ranh đỏ rõ ràng: các công ty được phép duy trì hoạt động hiện có, nhưng tuyệt đối không được mở rộng quy mô hay nâng cấp công nghệ tại Trung Quốc bằng thiết bị của Mỹ.
Theo chuyên gia Brady Wang của Counterpoint Research, đây là nước cờ nằm trong một chiến lược lớn hơn: vừa kìm hãm năng lực bán dẫn của Trung Quốc, vừa khẳng định quyền kiểm soát tuyệt đối của Mỹ đối với bất kỳ chuỗi cung ứng công nghệ nào có liên quan đến mình.
Trên thị trường tài chính, tin tức này đã ngay lập tức tạo ra phản ứng. Cổ phiếu của Samsung và SK Hynix đều ghi nhận sụt giảm, phản ánh lo ngại của nhà đầu tư về rủi ro gián đoạn sản xuất.
Ray Wang, chuyên gia tại Futurum Group, nhận định: "Mỹ đang muốn hạn chế việc các tập đoàn quốc tế mở rộng chuỗi cung ứng tại Trung Quốc. Bán dẫn là lĩnh vực chiến lược mà Washington quyết tâm giữ quyền kiểm soát."
Cuối cùng, các tập đoàn bán dẫn giờ đây không chỉ cạnh tranh về công nghệ, mà còn phải xoay xở trong một bàn cờ địa chính trị ngày càng phức tạp, nơi mỗi quyết định đầu tư đều có thể bị chi phối bởi những toan tính quyền lực giữa các siêu cường.
Trong nhiều năm, các nhà máy trị giá hàng tỷ USD của TSMC, Samsung và SK Hynix tại Trung Quốc được hưởng một đặc quyền gọi là quy chế “người dùng cuối đã được xác thực” (VEU). Đây được ví như một "tấm vé thông hành" quyền lực, cho phép họ nhập khẩu thiết bị và công nghệ sản xuất chip tiên tiến từ Mỹ mà không cần trải qua quy trình xin giấy phép phức tạp cho từng lô hàng.
Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã chính thức rút lại đặc quyền này, bắt đầu với TSMC từ ngày 31/12 và sau đó là hai ông lớn từ Hàn Quốc. Giờ đây, mọi con chip, mọi thiết bị có nguồn gốc từ Mỹ muốn đưa vào các nhà máy ở Nam Kinh hay Thượng Hải đều phải được Washington xem xét và phê duyệt theo từng trường hợp cụ thể.
Động thái này không khác gì việc Mỹ dựng lên một trạm kiểm soát ngay trước cửa nhà máy của các đồng minh, khiến chuỗi cung ứng của họ có nguy cơ bị đình trệ và kéo dài vô thời hạn. Về phía mình, TSMC cho biết đang tích cực làm việc với chính phủ Mỹ để đảm bảo hoạt động tại nhà máy Nam Kinh không bị gián đoạn.
Vậy tại sao Washington lại ra tay với chính các đối tác chiến lược của mình? Theo Cục Công nghiệp và An ninh (BIS), đây là một nỗ lực nhằm “bịt lại lỗ hổng” trong các quy định trước đây. Washington lo ngại rằng, dù thuộc sở hữu nước ngoài, các nhà máy này vô tình trở thành kênh giúp Trung Quốc tiếp cận công nghệ, nhân lực và bí quyết sản xuất chip hiện đại.
Thứ trưởng Thương mại Mỹ Jeffrey Kessler khẳng định, chính quyền quyết tâm ngăn chặn mọi kẽ hở có thể khiến doanh nghiệp Mỹ chịu bất lợi. Chính sách mới vạch ra một lằn ranh đỏ rõ ràng: các công ty được phép duy trì hoạt động hiện có, nhưng tuyệt đối không được mở rộng quy mô hay nâng cấp công nghệ tại Trung Quốc bằng thiết bị của Mỹ.
Theo chuyên gia Brady Wang của Counterpoint Research, đây là nước cờ nằm trong một chiến lược lớn hơn: vừa kìm hãm năng lực bán dẫn của Trung Quốc, vừa khẳng định quyền kiểm soát tuyệt đối của Mỹ đối với bất kỳ chuỗi cung ứng công nghệ nào có liên quan đến mình.
Trên thị trường tài chính, tin tức này đã ngay lập tức tạo ra phản ứng. Cổ phiếu của Samsung và SK Hynix đều ghi nhận sụt giảm, phản ánh lo ngại của nhà đầu tư về rủi ro gián đoạn sản xuất.
Ray Wang, chuyên gia tại Futurum Group, nhận định: "Mỹ đang muốn hạn chế việc các tập đoàn quốc tế mở rộng chuỗi cung ứng tại Trung Quốc. Bán dẫn là lĩnh vực chiến lược mà Washington quyết tâm giữ quyền kiểm soát."
Cuối cùng, các tập đoàn bán dẫn giờ đây không chỉ cạnh tranh về công nghệ, mà còn phải xoay xở trong một bàn cờ địa chính trị ngày càng phức tạp, nơi mỗi quyết định đầu tư đều có thể bị chi phối bởi những toan tính quyền lực giữa các siêu cường.
