Ngọc Yến
Writer
Đó chính là sắn, hay còn gọi là khoai mì.
Sắn là loại cây trồng quen thuộc ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam chúng ta. Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ, sắn gần như bị loại khỏi chuỗi thực phẩm tiêu dùng do chứa độc tố có thể gây nguy hiểm nếu không xử lý đúng cách. Ngược lại, tại châu Á, gồm Việt Nam, sắn là nguồn nguyên liệu phổ biến, tiêu thụ hàng triệu tấn mỗi năm.
Vậy vì sao một loại cây bị xem là "nguy hiểm" ở nơi này lại trở thành nguyên liệu quen thuộc ở nơi khác? Dưới đây là những phân tích dựa trên các khía cạnh an toàn thực phẩm, công nghệ chế biến, và văn hóa tiêu dùng.
Vì sao sắn bị coi là “độc”?
Sắn chứa linamarin, một hợp chất có thể chuyển hóa thành axit hydrocyanic (HCN), một loại độc tố có thể gây chóng mặt, buồn nôn, thậm chí tử vong nếu lượng hấp thụ vượt mức cho phép. Độc tính tập trung nhiều hơn ở loại sắn đắng, trong khi sắn ngọt có hàm lượng thấp hơn.
Tuy nhiên, độc tố này có thể bị phân hủy nếu xử lý đúng cách thông qua ngâm nước, đun sôi, hoặc sấy khô. Vì lý do này, các tổ chức an toàn thực phẩm quốc tế như FAO hay WHO đã ban hành hướng dẫn cụ thể về cách xử lý sắn để đảm bảo an toàn.
Tại Hoa Kỳ, nơi an toàn thực phẩm được ưu tiên tuyệt đối, chính quyền và người tiêu dùng thường lựa chọn loại bỏ những nguyên liệu có rủi ro tiềm ẩn, bất kể chúng có thể được xử lý an toàn hay không. Vì vậy, sắn gần như chỉ được sử dụng cho mục đích công nghiệp như sản xuất ethanol, thức ăn chăn nuôi, hoặc nguyên liệu kỹ thuật.
Ngược lại, tại các quốc gia châu Á như Việt Nam, sắn là nguyên liệu quan trọng trong chuỗi thực phẩm và công nghiệp chế biến. Các sản phẩm từ sắn có mặt phổ biến trong đời sống hàng ngày: từ sắn nướng, sắn luộc cho đến xôi sắn, trân châu trong trà sữa, xúc xích tinh bột, bánh bột sắn, hay bột năng dùng trong nấu ăn.
Tại Việt Nam, sắn được chế biến công nghiệp chủ yếu dưới dạng bột sắn, tinh bột biến tính, hoặc sản phẩm chế biến sâu. Việt Nam cũng là nước xuất khẩu sắn lớn, đặc biệt sang Trung Quốc và Hàn Quốc.
Công nghệ xử lý: Từ ngâm, luộc đến thủy phân enzyme
Việc tiêu thụ sắn an toàn dựa vào các phương pháp xử lý hiệu quả. Truyền thống, người dân sử dụng phương pháp gọt vỏ, ngâm nước nhiều giờ, luộc chín và phơi khô để loại bỏ độc tố.
Hiện nay, công nghệ đã phát triển hơn với quy trình nghiền siêu mịn, thủy phân bằng enzyme sinh học, giúp loại bỏ độc tố triệt để hơn. Các nhà máy sản xuất bột sắn ở Việt Nam cũng đang áp dụng các tiêu chuẩn ngày càng nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Mỗi quốc gia có tiêu chuẩn riêng về an toàn thực phẩm đối với sắn và sản phẩm từ sắn. Hoa Kỳ và EU áp dụng tiêu chuẩn rất cao, khiến nhiều sản phẩm sắn từ châu Á gặp khó khi tiếp cận thị trường.
Codex Alimentarius, cơ quan thiết lập các tiêu chuẩn thực phẩm toàn cầu, đang thúc đẩy sự hài hòa về tiêu chuẩn giữa các nước, nhưng tiến trình này vẫn đang trong giai đoạn đàm phán do sự khác biệt về văn hóa tiêu dùng và năng lực công nghệ của từng quốc gia.
Sắn là một ví dụ điển hình cho thấy một loại thực phẩm có thể bị coi là rủi ro ở quốc gia này nhưng lại được sử dụng rộng rãi ở quốc gia khác, tùy thuộc vào công nghệ chế biến, hệ thống kiểm soát và văn hóa tiêu dùng.
Đối với người tiêu dùng, điều quan trọng nhất là hiểu rõ rủi ro tiềm ẩn và lựa chọn sản phẩm đã được xử lý đúng quy trình, có nguồn gốc rõ ràng.
Dưới góc độ toàn cầu hóa, sắn không chỉ là một loại thực phẩm, nó là một điểm giao thoa giữa an toàn, thương mại và văn hóa tiêu dùng, và đang tiếp tục đặt ra những câu hỏi quan trọng về cách cân bằng giữa nguy cơ và lợi ích trong hệ thống thực phẩm hiện đại.
Sắn là loại cây trồng quen thuộc ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam chúng ta. Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ, sắn gần như bị loại khỏi chuỗi thực phẩm tiêu dùng do chứa độc tố có thể gây nguy hiểm nếu không xử lý đúng cách. Ngược lại, tại châu Á, gồm Việt Nam, sắn là nguồn nguyên liệu phổ biến, tiêu thụ hàng triệu tấn mỗi năm.
Vậy vì sao một loại cây bị xem là "nguy hiểm" ở nơi này lại trở thành nguyên liệu quen thuộc ở nơi khác? Dưới đây là những phân tích dựa trên các khía cạnh an toàn thực phẩm, công nghệ chế biến, và văn hóa tiêu dùng.
Vì sao sắn bị coi là “độc”?
Sắn chứa linamarin, một hợp chất có thể chuyển hóa thành axit hydrocyanic (HCN), một loại độc tố có thể gây chóng mặt, buồn nôn, thậm chí tử vong nếu lượng hấp thụ vượt mức cho phép. Độc tính tập trung nhiều hơn ở loại sắn đắng, trong khi sắn ngọt có hàm lượng thấp hơn.
Tuy nhiên, độc tố này có thể bị phân hủy nếu xử lý đúng cách thông qua ngâm nước, đun sôi, hoặc sấy khô. Vì lý do này, các tổ chức an toàn thực phẩm quốc tế như FAO hay WHO đã ban hành hướng dẫn cụ thể về cách xử lý sắn để đảm bảo an toàn.
Tại Hoa Kỳ, nơi an toàn thực phẩm được ưu tiên tuyệt đối, chính quyền và người tiêu dùng thường lựa chọn loại bỏ những nguyên liệu có rủi ro tiềm ẩn, bất kể chúng có thể được xử lý an toàn hay không. Vì vậy, sắn gần như chỉ được sử dụng cho mục đích công nghiệp như sản xuất ethanol, thức ăn chăn nuôi, hoặc nguyên liệu kỹ thuật.
Ngược lại, tại các quốc gia châu Á như Việt Nam, sắn là nguyên liệu quan trọng trong chuỗi thực phẩm và công nghiệp chế biến. Các sản phẩm từ sắn có mặt phổ biến trong đời sống hàng ngày: từ sắn nướng, sắn luộc cho đến xôi sắn, trân châu trong trà sữa, xúc xích tinh bột, bánh bột sắn, hay bột năng dùng trong nấu ăn.
Tại Việt Nam, sắn được chế biến công nghiệp chủ yếu dưới dạng bột sắn, tinh bột biến tính, hoặc sản phẩm chế biến sâu. Việt Nam cũng là nước xuất khẩu sắn lớn, đặc biệt sang Trung Quốc và Hàn Quốc.
Công nghệ xử lý: Từ ngâm, luộc đến thủy phân enzyme
Việc tiêu thụ sắn an toàn dựa vào các phương pháp xử lý hiệu quả. Truyền thống, người dân sử dụng phương pháp gọt vỏ, ngâm nước nhiều giờ, luộc chín và phơi khô để loại bỏ độc tố.
Hiện nay, công nghệ đã phát triển hơn với quy trình nghiền siêu mịn, thủy phân bằng enzyme sinh học, giúp loại bỏ độc tố triệt để hơn. Các nhà máy sản xuất bột sắn ở Việt Nam cũng đang áp dụng các tiêu chuẩn ngày càng nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Mỗi quốc gia có tiêu chuẩn riêng về an toàn thực phẩm đối với sắn và sản phẩm từ sắn. Hoa Kỳ và EU áp dụng tiêu chuẩn rất cao, khiến nhiều sản phẩm sắn từ châu Á gặp khó khi tiếp cận thị trường.
Codex Alimentarius, cơ quan thiết lập các tiêu chuẩn thực phẩm toàn cầu, đang thúc đẩy sự hài hòa về tiêu chuẩn giữa các nước, nhưng tiến trình này vẫn đang trong giai đoạn đàm phán do sự khác biệt về văn hóa tiêu dùng và năng lực công nghệ của từng quốc gia.
Sắn là một ví dụ điển hình cho thấy một loại thực phẩm có thể bị coi là rủi ro ở quốc gia này nhưng lại được sử dụng rộng rãi ở quốc gia khác, tùy thuộc vào công nghệ chế biến, hệ thống kiểm soát và văn hóa tiêu dùng.
Đối với người tiêu dùng, điều quan trọng nhất là hiểu rõ rủi ro tiềm ẩn và lựa chọn sản phẩm đã được xử lý đúng quy trình, có nguồn gốc rõ ràng.
Dưới góc độ toàn cầu hóa, sắn không chỉ là một loại thực phẩm, nó là một điểm giao thoa giữa an toàn, thương mại và văn hóa tiêu dùng, và đang tiếp tục đặt ra những câu hỏi quan trọng về cách cân bằng giữa nguy cơ và lợi ích trong hệ thống thực phẩm hiện đại.
