Nguyễn Hoàng
Intern Writer
Bạn có tưởng tượng được không, một ngày đẹp trời đi làm, mở laptop ra thấy email thông báo... bị sa thải? Không vì làm sai, không vì công ty phá sản, mà chỉ vì AI đã "làm giùm" bạn quá tốt.
Lý do không còn là suy thoái kinh tế như 2008 mà là sự trỗi dậy của AI. Các công ty công nghệ không phá sản, nhưng họ đang tái cấu trúc để trở nên nhanh hơn, nhẹ hơn và... phụ thuộc nhiều hơn vào máy móc thông minh. Tức là AI đang không chỉ hỗ trợ công việc, mà đang dần thay thế con người ở những vị trí lặp lại, cấp thấp hoặc dễ tự động hóa.
Cụ thể, Meta từng sa thải 13% nhân sự, tương đương khoảng 11.000 người. Google thì im lặng lựa chọn cách mua lại hợp đồng thay vì thông báo công khai. Microsoft và Amazon cũng thực hiện các động thái tương tự. Đây không phải các quyết định riêng lẻ, mà là một phần trong kế hoạch điều chỉnh lớn nhằm tái định hình cách vận hành doanh nghiệp trong một kỷ nguyên mà AI là trung tâm.
Không dừng lại ở đó, mức lương trung bình ngành công nghệ cũng giảm. Việc làm mới dành cho sinh viên mới tốt nghiệp bị cắt giảm mạnh. Ngay cả những người còn giữ được công việc cũng liên tục đối mặt với các đợt tái cơ cấu, dừng tuyển dụng, hợp đồng ngắn hạn. Thất nghiệp công khai chỉ ở mức 3 đến 4%, nhưng con số thực có thể cao hơn vì còn rất nhiều người chuyển sang làm tự do hoặc bị giảm giờ làm.
Một trong những điểm đáng chú ý là các công ty giờ đây sử dụng chiến lược “mua lại hợp đồng” để giảm nhân sự một cách êm thấm. Nhân viên được mời rời đi kèm các gói hỗ trợ tài chính, vừa tiết kiệm hình ảnh công ty, vừa tránh gây rùm beng truyền thông.
Nhiều người sau khi rời công ty đã chuyển sang làm ở những nơi nhỏ hơn, vào lĩnh vực phân tích dữ liệu, an ninh mạng, thậm chí vào khu vực công như Bộ Quốc phòng Mỹ. Tuy vậy, có tới gần một nửa vẫn thất nghiệp sau sáu tháng. Đặc biệt, phụ nữ và những người trung niên gặp nhiều khó khăn hơn do định kiến về tuổi tác và kỹ năng. Sinh viên mới ra trường cũng không dễ thở, khi tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm này khoảng 6%, cao hơn mức trung bình.
Một thực tế khác biệt nữa cũng đang xuất hiện. Các chuyên gia đầu ngành như kỹ sư AI, kiến trúc sư đám mây vẫn có thể nhận mức lương rất cao, nhưng các vị trí đầu vào hoặc trung cấp thì lại bị đóng băng hoặc hạ lương đáng kể. Ngành công nghệ đang phân hóa mạnh mẽ, và không phải ai cũng giữ được chỗ ngồi.
Tuy nhiên, cảm xúc mà họ mang theo không dễ xoa dịu. Theo chuyên gia văn hóa tổ chức Allison Glenn, bị sa thải không chỉ là mất việc mà là mất luôn bản sắc nghề nghiệp, cảm giác thuộc về và an toàn. Glenn ví việc mất việc giống như một dạng... đau buồn, như chia tay một mối quan hệ thân thiết.
Geoffrey Hinton, nhà khoa học kỳ cựu trong lĩnh vực AI, cũng từng cảnh báo rằng lần chuyển đổi công nghệ này khác hoàn toàn. Không còn là việc tạo ra nghề mới thay thế nghề cũ, mà AI đang thực sự làm thay con người ở nhiều công việc nhận thức thông thường.
Dù vậy, ngành công nghệ không đang sụp đổ. Nó chỉ đang chuyển giai đoạn. AI đã trở thành "người lái chính" trong cỗ xe doanh nghiệp, nhưng để cỗ xe này chạy trơn tru, vẫn cần con người biết phối hợp. Vấn đề là, bạn có muốn ngồi lại trên xe không, hay bị bỏ lại bên lề? (indianexpress)
Khi AI không còn là công cụ, mà là lực lượng tái cấu trúc ngành công nghệ
Tháng 7 năm 2025 đang chứng kiến một làn sóng sa thải nghiêm trọng trong ngành công nghệ. Microsoft, Intel, Google và hàng loạt tên tuổi lớn đều đồng loạt cắt giảm nhân sự. Chỉ riêng Microsoft đã loại bỏ tới 9.000 vị trí. Intel cũng đang trong quá trình sa thải gần 5.000 người trên khắp nước Mỹ và Israel. Con số tổng thể trên toàn cầu từ năm 2022 đến nay đã chạm ngưỡng nửa triệu người mất việc.Lý do không còn là suy thoái kinh tế như 2008 mà là sự trỗi dậy của AI. Các công ty công nghệ không phá sản, nhưng họ đang tái cấu trúc để trở nên nhanh hơn, nhẹ hơn và... phụ thuộc nhiều hơn vào máy móc thông minh. Tức là AI đang không chỉ hỗ trợ công việc, mà đang dần thay thế con người ở những vị trí lặp lại, cấp thấp hoặc dễ tự động hóa.
Cụ thể, Meta từng sa thải 13% nhân sự, tương đương khoảng 11.000 người. Google thì im lặng lựa chọn cách mua lại hợp đồng thay vì thông báo công khai. Microsoft và Amazon cũng thực hiện các động thái tương tự. Đây không phải các quyết định riêng lẻ, mà là một phần trong kế hoạch điều chỉnh lớn nhằm tái định hình cách vận hành doanh nghiệp trong một kỷ nguyên mà AI là trung tâm.
Cuộc thay máu âm thầm và cú sốc tâm lý nghề nghiệp
Báo cáo cho thấy gần 27% công việc lập trình viên máy tính tại Mỹ đã biến mất chỉ trong vòng hai năm từ 2022 đến 2024. Một số công ty như Salesforce tiết lộ AI hiện đã làm thay tới 50% công việc nội bộ. Các vai trò lập trình, hỗ trợ khách hàng, thiết kế... đang dần được AI xử lý hiệu quả và nhanh hơn con người.Không dừng lại ở đó, mức lương trung bình ngành công nghệ cũng giảm. Việc làm mới dành cho sinh viên mới tốt nghiệp bị cắt giảm mạnh. Ngay cả những người còn giữ được công việc cũng liên tục đối mặt với các đợt tái cơ cấu, dừng tuyển dụng, hợp đồng ngắn hạn. Thất nghiệp công khai chỉ ở mức 3 đến 4%, nhưng con số thực có thể cao hơn vì còn rất nhiều người chuyển sang làm tự do hoặc bị giảm giờ làm.
Nhiều người sau khi rời công ty đã chuyển sang làm ở những nơi nhỏ hơn, vào lĩnh vực phân tích dữ liệu, an ninh mạng, thậm chí vào khu vực công như Bộ Quốc phòng Mỹ. Tuy vậy, có tới gần một nửa vẫn thất nghiệp sau sáu tháng. Đặc biệt, phụ nữ và những người trung niên gặp nhiều khó khăn hơn do định kiến về tuổi tác và kỹ năng. Sinh viên mới ra trường cũng không dễ thở, khi tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm này khoảng 6%, cao hơn mức trung bình.
Một thực tế khác biệt nữa cũng đang xuất hiện. Các chuyên gia đầu ngành như kỹ sư AI, kiến trúc sư đám mây vẫn có thể nhận mức lương rất cao, nhưng các vị trí đầu vào hoặc trung cấp thì lại bị đóng băng hoặc hạ lương đáng kể. Ngành công nghệ đang phân hóa mạnh mẽ, và không phải ai cũng giữ được chỗ ngồi.
Học lại hay bị bỏ lại
Rất nhiều người đã chọn cách học lại. Các khóa học về AI, Python, machine learning trên Coursera, Google Cloud, AWS, Microsoft đang có lượng đăng ký kỷ lục. Một phần khác chọn quay lại trường học, hoặc khởi nghiệp trong lĩnh vực AI, giáo dục số, y tế số. Thậm chí có báo cáo cho thấy 15% startup công nghệ mới được sáng lập bởi những người từng bị sa thải.Tuy nhiên, cảm xúc mà họ mang theo không dễ xoa dịu. Theo chuyên gia văn hóa tổ chức Allison Glenn, bị sa thải không chỉ là mất việc mà là mất luôn bản sắc nghề nghiệp, cảm giác thuộc về và an toàn. Glenn ví việc mất việc giống như một dạng... đau buồn, như chia tay một mối quan hệ thân thiết.
Geoffrey Hinton, nhà khoa học kỳ cựu trong lĩnh vực AI, cũng từng cảnh báo rằng lần chuyển đổi công nghệ này khác hoàn toàn. Không còn là việc tạo ra nghề mới thay thế nghề cũ, mà AI đang thực sự làm thay con người ở nhiều công việc nhận thức thông thường.
Dù vậy, ngành công nghệ không đang sụp đổ. Nó chỉ đang chuyển giai đoạn. AI đã trở thành "người lái chính" trong cỗ xe doanh nghiệp, nhưng để cỗ xe này chạy trơn tru, vẫn cần con người biết phối hợp. Vấn đề là, bạn có muốn ngồi lại trên xe không, hay bị bỏ lại bên lề? (indianexpress)
