Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Thị trường phần cứng máy tính toàn cầu đang chao đảo dữ dội trước cơn bão giá DRAM. Tác động của nó không chỉ dừng lại ở những con số thống kê khô khan mà đã len lỏi vào quyết định mua sắm của người dùng cuối. Nhiều người buộc phải "bỏ của chạy lấy người", hoãn lại giấc mơ build PC mới hay nâng cấp dàn máy vì giá RAM DDR5 đã chạm ngưỡng không tưởng. Một báo cáo mới nhất từ Board Channels (thông qua Gaz Log) đã phơi bày bức tranh ảm đạm: doanh số bo mạch chủ các ông lớn như MSI, GIGABYTE, ASUS... đã bốc hơi từ 40-50% so với cùng kỳ năm ngoái.
Thông thường, đây là thời điểm vàng để các hãng tung ra các chương trình khuyến mãi cuối năm nhằm kích cầu. Tuy nhiên, sự leo thang điên cuồng của giá DRAM kể từ tháng 10 đã khiến mọi kế hoạch đổ bể. Các bộ kit RAM DDR5 hiện đang được bán với giá cao gấp 2 đến 4 lần so với trước đây, buộc các nhà sản xuất bo mạch chủ phải đau đầu tính toán lại chiến lược kinh doanh cho những tháng tới. Nguyên nhân sâu xa nằm ở sự chuyển dịch mạnh mẽ của thị trường sang nền tảng DDR5. Cả AMD và Intel đều đã "đoạn tuyệt" với DDR4 trên các dòng vi xử lý mới nhất (AM5 và LGA 1851), đẩy người dùng vào thế không còn đường lui. Những ai đang chờ đợi để nâng cấp dung lượng bộ nhớ giờ đây chỉ biết ngậm ngùi, hoặc chấp nhận "xuống tiền" với cái giá cắt cổ, hoặc quay về với phần cứng đời cũ. Hệ quả tất yếu là doanh số CPU cũng đang lao dốc không phanh theo đà sụt giảm của bo mạch chủ.
Trước tình hình bi đát, một làn sóng kêu gọi "tẩy chay RAM" đã nhen nhóm trên diễn đàn Reddit với hy vọng ép giá thị trường xuống. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu vào chuỗi cung ứng, đây có thể là một nước đi "lợi bất cập hại". Nhiều người lầm tưởng rằng cơn sốt AI là thủ phạm duy nhất, nhưng thực tế, nguồn gốc của sự thiếu hụt bắt đầu từ đại dịch COVID-19. Khi nhu cầu tiêu dùng giảm sút, các nhà sản xuất chip nhớ như Samsung đã cắt giảm sản lượng để duy trì lợi nhuận. Sự chuyển đổi sang DDR5 cũng không diễn ra nhanh như kỳ vọng do sự "trâu bò" của các nền tảng cũ như AM4. Kết quả là khi nhu cầu bùng nổ trở lại, các dây chuyền sản xuất đã không kịp trở tay.
Quan trọng hơn, phần lớn sản lượng DRAM hiện nay đang được "hút trọn" bởi chuỗi cung ứng AI, phục vụ cho các trung tâm dữ liệu và ông lớn như NVIDIA, AMD. Các loại bộ nhớ cao cấp như HBM là thành phần không thể thiếu của chip AI hiện đại đang chiếm dụng phần lớn năng lực sản xuất. Với biên lợi nhuận béo bở từ AI, nhà sản xuất chip nhớ gồm Samsung, SK hynix hay Micron chẳng có lý do gì để ưu ái thị trường game thủ. Vì vậy, tẩy chay từ phía người dùng cá nhân chẳng khác nào "muối bỏ bể".
Vậy game thủ phải làm gì giữa tâm bão? Chiến lược khôn ngoan nhất lúc này là tránh xa bẫy FOMO. Nếu đang sở hữu 8GB hay 16GB RAM, hãy kiên nhẫn "sống chung với lũ" thêm vài tháng nữa. Việc vung tiền nâng cấp RAM vào thời điểm này đồng nghĩa với việc bạn đang chấp nhận trả một khoản "phí ngu ngốc" không đáng có.
Tuy nhiên, nếu bạn bắt buộc phải build dàn máy mới, hãy tận dụng tối đa các đợt giảm giá cuối năm. Dù giá RAM vẫn cao nhưng đây có thể là lựa chọn "đỡ đau" nhất trong ngắn hạn. Một gợi ý khác có vẻ ngược đời nhưng lại hiệu quả: hãy cân nhắc mua các bộ PC lắp sẵn (pre-built). Giá của những bộ máy này thường chưa bị điều chỉnh tăng theo đà tăng giá linh kiện lẻ, giúp bạn có thể sở hữu một cấu hình tốt với mức giá hợp lý hơn.
Cơn khát bộ nhớ không chỉ gói gọn trong thế giới PC mà đang lan rộng ra toàn bộ ngành công nghiệp điện tử, đe dọa đến cả giá thành của những chiếc smartphone cao cấp nhất. Một báo cáo từ United Daily News cảnh báo iPhone 18 Pro và iPhone 18 Pro Max có thể sẽ tăng thêm 50-100 USD vào năm sau do chi phí bộ nhớ leo thang. Thêm vào đó, kế hoạch ra mắt iPhone Fold màn hình gập vào năm 2026 càng khiến áp lực nguồn cung thêm căng thẳng.
Tuy nhiên, "con cáo già" Apple của làng công nghệ đã có những toan tính riêng để giảm thiểu thiệt hại. Chiến lược tự chủ chip xử lý (custom silicon) đang phát huy tác dụng tối đa. Việc trang bị các dòng chip A20 và A20 Pro sản xuất trên tiến trình 2nm TSMC tiên tiến cho toàn bộ dải sản phẩm iPhone 18 series và iPhone Fold, giúp kiểm soát tốt hơn chi phí và hiệu năng.
Đặc biệt, Apple đang ráo riết phát triển các linh kiện kết nối "cây nhà lá vườn". Modem 5G tự sản xuất (C1, C1X và sắp tới là C2) cùng chip không dây N1/N2 giúp Apple tiết kiệm hàng trăm triệu USD tiền bản quyền và mua linh kiện từ các đối tác thứ ba như Qualcomm hay Broadcom. Ước tính, chỉ riêng việc sử dụng modem 5G tự làm trên iPhone 16e đã giúp hãng tiết kiệm 10 USD trên mỗi thiết bị bán ra, tương đương khoản lợi nhuận khổng lồ 220 triệu USD. Những nước đi chiến lược này không chỉ giúp Apple "né đạn" trong cuộc chiến giá cả mà còn củng cố vị thế độc tôn của họ trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thông thường, đây là thời điểm vàng để các hãng tung ra các chương trình khuyến mãi cuối năm nhằm kích cầu. Tuy nhiên, sự leo thang điên cuồng của giá DRAM kể từ tháng 10 đã khiến mọi kế hoạch đổ bể. Các bộ kit RAM DDR5 hiện đang được bán với giá cao gấp 2 đến 4 lần so với trước đây, buộc các nhà sản xuất bo mạch chủ phải đau đầu tính toán lại chiến lược kinh doanh cho những tháng tới. Nguyên nhân sâu xa nằm ở sự chuyển dịch mạnh mẽ của thị trường sang nền tảng DDR5. Cả AMD và Intel đều đã "đoạn tuyệt" với DDR4 trên các dòng vi xử lý mới nhất (AM5 và LGA 1851), đẩy người dùng vào thế không còn đường lui. Những ai đang chờ đợi để nâng cấp dung lượng bộ nhớ giờ đây chỉ biết ngậm ngùi, hoặc chấp nhận "xuống tiền" với cái giá cắt cổ, hoặc quay về với phần cứng đời cũ. Hệ quả tất yếu là doanh số CPU cũng đang lao dốc không phanh theo đà sụt giảm của bo mạch chủ.
Trước tình hình bi đát, một làn sóng kêu gọi "tẩy chay RAM" đã nhen nhóm trên diễn đàn Reddit với hy vọng ép giá thị trường xuống. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu vào chuỗi cung ứng, đây có thể là một nước đi "lợi bất cập hại". Nhiều người lầm tưởng rằng cơn sốt AI là thủ phạm duy nhất, nhưng thực tế, nguồn gốc của sự thiếu hụt bắt đầu từ đại dịch COVID-19. Khi nhu cầu tiêu dùng giảm sút, các nhà sản xuất chip nhớ như Samsung đã cắt giảm sản lượng để duy trì lợi nhuận. Sự chuyển đổi sang DDR5 cũng không diễn ra nhanh như kỳ vọng do sự "trâu bò" của các nền tảng cũ như AM4. Kết quả là khi nhu cầu bùng nổ trở lại, các dây chuyền sản xuất đã không kịp trở tay.
Quan trọng hơn, phần lớn sản lượng DRAM hiện nay đang được "hút trọn" bởi chuỗi cung ứng AI, phục vụ cho các trung tâm dữ liệu và ông lớn như NVIDIA, AMD. Các loại bộ nhớ cao cấp như HBM là thành phần không thể thiếu của chip AI hiện đại đang chiếm dụng phần lớn năng lực sản xuất. Với biên lợi nhuận béo bở từ AI, nhà sản xuất chip nhớ gồm Samsung, SK hynix hay Micron chẳng có lý do gì để ưu ái thị trường game thủ. Vì vậy, tẩy chay từ phía người dùng cá nhân chẳng khác nào "muối bỏ bể".
Vậy game thủ phải làm gì giữa tâm bão? Chiến lược khôn ngoan nhất lúc này là tránh xa bẫy FOMO. Nếu đang sở hữu 8GB hay 16GB RAM, hãy kiên nhẫn "sống chung với lũ" thêm vài tháng nữa. Việc vung tiền nâng cấp RAM vào thời điểm này đồng nghĩa với việc bạn đang chấp nhận trả một khoản "phí ngu ngốc" không đáng có.
Tuy nhiên, nếu bạn bắt buộc phải build dàn máy mới, hãy tận dụng tối đa các đợt giảm giá cuối năm. Dù giá RAM vẫn cao nhưng đây có thể là lựa chọn "đỡ đau" nhất trong ngắn hạn. Một gợi ý khác có vẻ ngược đời nhưng lại hiệu quả: hãy cân nhắc mua các bộ PC lắp sẵn (pre-built). Giá của những bộ máy này thường chưa bị điều chỉnh tăng theo đà tăng giá linh kiện lẻ, giúp bạn có thể sở hữu một cấu hình tốt với mức giá hợp lý hơn.
Cơn khát bộ nhớ không chỉ gói gọn trong thế giới PC mà đang lan rộng ra toàn bộ ngành công nghiệp điện tử, đe dọa đến cả giá thành của những chiếc smartphone cao cấp nhất. Một báo cáo từ United Daily News cảnh báo iPhone 18 Pro và iPhone 18 Pro Max có thể sẽ tăng thêm 50-100 USD vào năm sau do chi phí bộ nhớ leo thang. Thêm vào đó, kế hoạch ra mắt iPhone Fold màn hình gập vào năm 2026 càng khiến áp lực nguồn cung thêm căng thẳng.
Tuy nhiên, "con cáo già" Apple của làng công nghệ đã có những toan tính riêng để giảm thiểu thiệt hại. Chiến lược tự chủ chip xử lý (custom silicon) đang phát huy tác dụng tối đa. Việc trang bị các dòng chip A20 và A20 Pro sản xuất trên tiến trình 2nm TSMC tiên tiến cho toàn bộ dải sản phẩm iPhone 18 series và iPhone Fold, giúp kiểm soát tốt hơn chi phí và hiệu năng.
Đặc biệt, Apple đang ráo riết phát triển các linh kiện kết nối "cây nhà lá vườn". Modem 5G tự sản xuất (C1, C1X và sắp tới là C2) cùng chip không dây N1/N2 giúp Apple tiết kiệm hàng trăm triệu USD tiền bản quyền và mua linh kiện từ các đối tác thứ ba như Qualcomm hay Broadcom. Ước tính, chỉ riêng việc sử dụng modem 5G tự làm trên iPhone 16e đã giúp hãng tiết kiệm 10 USD trên mỗi thiết bị bán ra, tương đương khoản lợi nhuận khổng lồ 220 triệu USD. Những nước đi chiến lược này không chỉ giúp Apple "né đạn" trong cuộc chiến giá cả mà còn củng cố vị thế độc tôn của họ trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
