Sasha
Writer
Khi hầu hết mọi người nghĩ về chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (obsessive-compulsive disorder – OCD), họ có thể hình dung ra những hành vi mà họ đã thấy trên TV như rửa tay liên tục, bật/tắt công tắc đèn và sắp xếp cẩn thận các vật dụng nhỏ nhiều lần.
Nhưng chứng rối loạn này biểu hiện theo nhiều cách khác. Một số bệnh nhân ám ảnh về những suy nghĩ rằng họ có thể làm tổn thương ai đó, trong khi những người khác ám ảnh về một số khía cạnh nhất định trong các mối quan hệ cá nhân của họ.
Ví dụ, diễn viên hài Maria Bamford đã gọi chứng OCD của mình là "hội chứng suy nghĩ không mong muốn". Trong "The Late Show With Stephen Colbert", cô đã chia sẻ một câu chuyện về việc cô không thể ngừng nghĩ những suy nghĩ kinh hoàng về các thành viên trong gia đình mình.
Trên mạng xã hội, mọi người mô tả nhiều loại ám ảnh và cưỡng chế: "OCD về mối quan hệ", "OCD về khuynh hướng tình dục" hoặc "OCD về sự lây nhiễm cảm xúc". Đây không phải là những chẩn đoán riêng biệt mà là những biểu hiện khác nhau của cùng một rối loạn giống như cách những người mắc chứng sợ hãi có thể phải chịu đựng những nỗi sợ khác nhau, tiến sĩ Carolyn Rodriguez, chuyên gia về OCD và là giáo sư khoa tâm thần học và khoa học hành vi tại Stanford Medicine cho biết.
Hiểu được những điểm khác biệt này có thể giúp các bác sĩ lâm sàng lập kế hoạch điều trị chính xác. Và chúng cũng rất quan trọng để công chúng nắm bắt. Nếu không, những người mắc chứng rối loạn OCD thậm chí có thể không nhận ra mình mắc chứng bệnh này, tiến sĩ Rodriguez cho biết.
Những người sợ làm hại người khác có thể nghĩ rằng, "Có lẽ tôi là kẻ giết người", bà nói thêm. "Nếu tôi nói những điều này với bất kỳ ai, tôi sẽ bị bỏ tù".
Sau đây là những điều cần biết về những cách khác nhau của hội chứng OCD.
OCD là gì?
OCD liên quan đến một loạt các ám ảnh và hành vi cưỡng chế gây ra sự đau khổ lớn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mọi người.
Ám ảnh có thể bao gồm những suy nghĩ, hình ảnh hoặc thôi thúc xâm nhập không mong muốn chi phối tâm trí.
Cưỡng chế là những hành động lặp đi lặp lại mà mọi người thực hiện để đáp lại nỗi ám ảnh của họ nhằm cố gắng giúp bản thân cảm thấy tốt hơn.
Theo hướng dẫn chẩn đoán mà các bác sĩ sức khỏe tâm thần sử dụng, các triệu chứng OCD này có thể tốn thời gian, kéo dài ít nhất một giờ mỗi ngày.
Ví dụ, nếu ai đó lo lắng quá mức rằng họ sẽ đốt cháy ngôi nhà bằng cách vô tình để bếp bật, họ có thể kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo các núm vặn đã ở vị trí tắt.
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ, ước tính có khoảng 2,3% người trưởng thành ở Mỹ đã từng mắc OCD vào một thời điểm nào đó trong đời. Phụ nữ có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc bệnh hơn nam giới.
Cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ hơn về nguồn gốc của OCD, được cho là có nguyên nhân di truyền và môi trường.
Có những loại OCD nào?
Trong khi tất cả những người mắc chứng rối loạn này đều có ám ảnh và hành vi cưỡng chế, thì “OCD ở các bệnh nhân hầu như không bao giờ giống hệt nhau”, Jeremy Tyler, đồng trưởng khoa tâm thần ngoại trú tại Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania cho biết.
Những người mắc OCD có thể khác nhau ở nhiều khía cạnh, bao gồm cả việc họ có tics (các cử động hoặc phát âm không tự nguyện, lặp đi lặp lại) hay không. Các bệnh nhân cũng khác nhau về mức độ “hiểu biết” của họ, tức là mức độ nhận thức của họ về việc bị bệnh, cũng như về cách họ cảm thấy khi các triệu chứng của họ xuất hiện.
Một cách khác mà các bệnh nhân khác nhau là về nội dung ám ảnh và hành vi cưỡng chế của họ.
Tiến sĩ Helen Blair Simpson, giáo sư tâm thần học và nhà nghiên cứu OCD tại Đại học Columbia cho biết những lo ngại về sự ô nhiễm, nhu cầu về sự cân xứng hoặc trật tự, những suy nghĩ bị cấm hoặc cấm kỵ và nỗi sợ làm hại người khác hoặc chính mình là những chủ đề phổ biến.
Tổ chức OCD quốc tế cũng liệt kê các chủ đề khác, bao gồm suy nghĩ về tình dục; ám ảnh về các mối quan hệ; những lo lắng liên quan đến trách nhiệm, như phải chịu trách nhiệm cho một điều gì đó khủng khiếp xảy ra; hoặc nỗi sợ liên quan đến chủ nghĩa hoàn hảo, như thể hiện sự lo lắng quá mức về việc mắc lỗi.
Bệnh nhân và nhà trị liệu đã dán nhãn một số chủ đề này trên các diễn đàn trực tuyến, đặt ra các thuật ngữ như "OCD đối xứng và trật tự" và "OCD cầu toàn". Tiến sĩ Rodriguez cho biết việc đặt tên cho các biểu hiện khác nhau của OCD có thể giúp người bệnh cảm thấy bớt cô đơn hơn.
Các chuyên gia cho biết, thông thường, có thể có nhiều hơn một chủ đề cùng xuất hiện cùng một lúc và nội dung ám ảnh hoặc cưỡng chế của một người có thể thay đổi trong quá trình mắc bệnh.
OCD được điều trị như thế nào?
OCD thường được điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, liệu pháp phòng ngừa tiếp xúc và phản ứng hoặc cả hai. Liệu pháp bao gồm việc yêu cầu bệnh nhân trải nghiệm căng thẳng và lo lắng của họ mà không thực hiện hành vi cưỡng chế để phản ứng lại. Các nhà trị liệu cũng sẽ khuyến khích bệnh nhân cho phép nỗi ám ảnh của họ nổi lên thay vì liên tục cố gắng đẩy chúng ra xa.
Điều đặc biệt quan trọng đối với các nhà trị liệu là phải biết "kiểu" của một người khi thực hiện liệu pháp phòng ngừa tiếp xúc và phản ứng, vì sau đó các bác sĩ lâm sàng có thể đảm bảo rằng bệnh nhân của họ đang tiếp xúc với các loại tình huống chính xác thường khuấy động nỗi ám ảnh của họ, Tiến sĩ Tyler lưu ý.
"Tôi ăn thức ăn trên mặt đất với mọi người; tôi cầm dao với mọi người", ông nói. Ông nói thêm rằng điều đó có vẻ "hoang đường", nhưng trong quá trình đó, bệnh nhân học được rằng điều họ sợ nhất có khả năng không xảy ra.
Nhưng chứng rối loạn này biểu hiện theo nhiều cách khác. Một số bệnh nhân ám ảnh về những suy nghĩ rằng họ có thể làm tổn thương ai đó, trong khi những người khác ám ảnh về một số khía cạnh nhất định trong các mối quan hệ cá nhân của họ.
Ví dụ, diễn viên hài Maria Bamford đã gọi chứng OCD của mình là "hội chứng suy nghĩ không mong muốn". Trong "The Late Show With Stephen Colbert", cô đã chia sẻ một câu chuyện về việc cô không thể ngừng nghĩ những suy nghĩ kinh hoàng về các thành viên trong gia đình mình.
Trên mạng xã hội, mọi người mô tả nhiều loại ám ảnh và cưỡng chế: "OCD về mối quan hệ", "OCD về khuynh hướng tình dục" hoặc "OCD về sự lây nhiễm cảm xúc". Đây không phải là những chẩn đoán riêng biệt mà là những biểu hiện khác nhau của cùng một rối loạn giống như cách những người mắc chứng sợ hãi có thể phải chịu đựng những nỗi sợ khác nhau, tiến sĩ Carolyn Rodriguez, chuyên gia về OCD và là giáo sư khoa tâm thần học và khoa học hành vi tại Stanford Medicine cho biết.
Hiểu được những điểm khác biệt này có thể giúp các bác sĩ lâm sàng lập kế hoạch điều trị chính xác. Và chúng cũng rất quan trọng để công chúng nắm bắt. Nếu không, những người mắc chứng rối loạn OCD thậm chí có thể không nhận ra mình mắc chứng bệnh này, tiến sĩ Rodriguez cho biết.
Những người sợ làm hại người khác có thể nghĩ rằng, "Có lẽ tôi là kẻ giết người", bà nói thêm. "Nếu tôi nói những điều này với bất kỳ ai, tôi sẽ bị bỏ tù".
Sau đây là những điều cần biết về những cách khác nhau của hội chứng OCD.
OCD là gì?
OCD liên quan đến một loạt các ám ảnh và hành vi cưỡng chế gây ra sự đau khổ lớn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mọi người.
Ám ảnh có thể bao gồm những suy nghĩ, hình ảnh hoặc thôi thúc xâm nhập không mong muốn chi phối tâm trí.
Cưỡng chế là những hành động lặp đi lặp lại mà mọi người thực hiện để đáp lại nỗi ám ảnh của họ nhằm cố gắng giúp bản thân cảm thấy tốt hơn.
Theo hướng dẫn chẩn đoán mà các bác sĩ sức khỏe tâm thần sử dụng, các triệu chứng OCD này có thể tốn thời gian, kéo dài ít nhất một giờ mỗi ngày.
Ví dụ, nếu ai đó lo lắng quá mức rằng họ sẽ đốt cháy ngôi nhà bằng cách vô tình để bếp bật, họ có thể kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo các núm vặn đã ở vị trí tắt.
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ, ước tính có khoảng 2,3% người trưởng thành ở Mỹ đã từng mắc OCD vào một thời điểm nào đó trong đời. Phụ nữ có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc bệnh hơn nam giới.
Cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ hơn về nguồn gốc của OCD, được cho là có nguyên nhân di truyền và môi trường.
Có những loại OCD nào?
Trong khi tất cả những người mắc chứng rối loạn này đều có ám ảnh và hành vi cưỡng chế, thì “OCD ở các bệnh nhân hầu như không bao giờ giống hệt nhau”, Jeremy Tyler, đồng trưởng khoa tâm thần ngoại trú tại Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania cho biết.
Những người mắc OCD có thể khác nhau ở nhiều khía cạnh, bao gồm cả việc họ có tics (các cử động hoặc phát âm không tự nguyện, lặp đi lặp lại) hay không. Các bệnh nhân cũng khác nhau về mức độ “hiểu biết” của họ, tức là mức độ nhận thức của họ về việc bị bệnh, cũng như về cách họ cảm thấy khi các triệu chứng của họ xuất hiện.
Một cách khác mà các bệnh nhân khác nhau là về nội dung ám ảnh và hành vi cưỡng chế của họ.
Tiến sĩ Helen Blair Simpson, giáo sư tâm thần học và nhà nghiên cứu OCD tại Đại học Columbia cho biết những lo ngại về sự ô nhiễm, nhu cầu về sự cân xứng hoặc trật tự, những suy nghĩ bị cấm hoặc cấm kỵ và nỗi sợ làm hại người khác hoặc chính mình là những chủ đề phổ biến.
Tổ chức OCD quốc tế cũng liệt kê các chủ đề khác, bao gồm suy nghĩ về tình dục; ám ảnh về các mối quan hệ; những lo lắng liên quan đến trách nhiệm, như phải chịu trách nhiệm cho một điều gì đó khủng khiếp xảy ra; hoặc nỗi sợ liên quan đến chủ nghĩa hoàn hảo, như thể hiện sự lo lắng quá mức về việc mắc lỗi.
Bệnh nhân và nhà trị liệu đã dán nhãn một số chủ đề này trên các diễn đàn trực tuyến, đặt ra các thuật ngữ như "OCD đối xứng và trật tự" và "OCD cầu toàn". Tiến sĩ Rodriguez cho biết việc đặt tên cho các biểu hiện khác nhau của OCD có thể giúp người bệnh cảm thấy bớt cô đơn hơn.
Các chuyên gia cho biết, thông thường, có thể có nhiều hơn một chủ đề cùng xuất hiện cùng một lúc và nội dung ám ảnh hoặc cưỡng chế của một người có thể thay đổi trong quá trình mắc bệnh.
OCD được điều trị như thế nào?
OCD thường được điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, liệu pháp phòng ngừa tiếp xúc và phản ứng hoặc cả hai. Liệu pháp bao gồm việc yêu cầu bệnh nhân trải nghiệm căng thẳng và lo lắng của họ mà không thực hiện hành vi cưỡng chế để phản ứng lại. Các nhà trị liệu cũng sẽ khuyến khích bệnh nhân cho phép nỗi ám ảnh của họ nổi lên thay vì liên tục cố gắng đẩy chúng ra xa.
Điều đặc biệt quan trọng đối với các nhà trị liệu là phải biết "kiểu" của một người khi thực hiện liệu pháp phòng ngừa tiếp xúc và phản ứng, vì sau đó các bác sĩ lâm sàng có thể đảm bảo rằng bệnh nhân của họ đang tiếp xúc với các loại tình huống chính xác thường khuấy động nỗi ám ảnh của họ, Tiến sĩ Tyler lưu ý.
"Tôi ăn thức ăn trên mặt đất với mọi người; tôi cầm dao với mọi người", ông nói. Ông nói thêm rằng điều đó có vẻ "hoang đường", nhưng trong quá trình đó, bệnh nhân học được rằng điều họ sợ nhất có khả năng không xảy ra.
Nguồn: NYtimes
