AI sẽ tạo ra thế hệ "kỹ sư 100x" có năng suất gấp 100 lần người thường?

[Mai Nhung]

Khái niệm về "kỹ sư 10x" – những lập trình viên có năng suất gấp 10 lần người thường – từ lâu đã là một huyền thoại tại Thung lũng Silicon. Giờ đây, trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo, một thuật ngữ mới, tham vọng hơn đã ra đời: "kỹ sư 100x". Được khởi xướng bởi các nhà lãnh đạo công nghệ, tầm nhìn này cho rằng AI sẽ khuếch đại năng lực của con người lên một tầm cao chưa từng có, nhưng cũng vấp phải không ít hoài nghi từ các nghiên cứu thực tế.

Tầm nhìn về "kỹ sư 100x" và vai trò của tác nhân AI​

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, ông Edwin Chen, nhà sáng lập kiêm CEO của startup dán nhãn dữ liệu Surge AI, đã đưa ra một tuyên bố táo bạo. "Kỹ sư 10x giờ không còn ngầu nữa. Bạn biết điều gì ngầu hơn không, đó là 'kỹ sư 100x'," ông nói.

Theo ông Chen, trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là các tác nhân AI (AI Agent) – những hệ thống có khả năng tự động thực hiện một chuỗi các tác vụ – sẽ là công cụ giúp các kỹ sư phần mềm tăng tốc công việc lên một tầm cao mới. Ông cho biết đã từng thấy những công ty khởi nghiệp chỉ có một thành viên nhưng đạt doanh thu 10 triệu USD. Với AI, ông tin rằng một công ty một thành viên hoàn toàn có thể đạt giá trị một tỷ USD.

Tầm nhìn này cũng được chia sẻ bởi các công ty khác. Hãng GCCX Global của Ấn Độ cũng đã đưa ra một mô hình, trong đó một "kỹ sư 100x" có thể giám sát 20 tác nhân AI chuyên biệt, mỗi tác nhân được tối ưu hóa cho một phần của chu trình phát triển và hoạt động 24/7. Các nhà lãnh đạo lớn như CEO Microsoft Satya Nadella hay CEO GitHub Thomas Dohmke cũng đồng tình rằng AI sẽ trở thành một công cụ thiết yếu, giúp các lập trình viên làm được nhiều việc hơn và đóng vai trò như những "nhạc trưởng" chỉ huy một dàn nhạc AI.

Nhà sáng lập kiêm CEO Surge AI Edwin Chen​

"Ảo giác năng suất" và những con số thực tế​

Tuy nhiên, giữa những kỳ vọng lớn lao, các nghiên cứu thực tế lại cho thấy một bức tranh phức tạp hơn. Một nghiên cứu gần đây của tổ chức phi lợi nhuận METR đã phát hiện ra một nghịch lý đáng kinh ngạc: khi làm việc với các công cụ AI, các lập trình viên giàu kinh nghiệm trên thực tế lại hoàn thành công việc chậm hơn 19% so với khi không sử dụng. Đáng nói hơn, họ lại có cảm giác rằng mình đã làm việc nhanh hơn.

Sự mâu thuẫn giữa nhận thức và thực tế này cho thấy một hiện tượng "ảo giác năng suất" mà nhiều người có thể đang gặp phải. Bên cạnh đó, nhà kinh tế học Daron Acemoglu của MIT cũng đánh giá rằng thị trường đã thổi phồng quá mức mức tăng năng suất nhờ AI. Ông cho rằng chỉ có khoảng 4,6% các tác vụ trong nền kinh tế Mỹ thực sự trở nên hiệu quả hơn nhờ công nghệ này.

Giữa cường điệu và thực tế: Tương lai nào cho năng suất công việc?​

Theo ông Acemoglu, việc vội vã tự động hóa mọi thứ, kể cả những quy trình không nên tự động hóa, sẽ chỉ lãng phí thời gian và không mang lại lợi ích như kỳ vọng. Việc đạt được năng suất cao hơn từ bất kỳ công nghệ nào cũng đòi hỏi sự điều chỉnh về mặt tổ chức và nâng cao kỹ năng của người lao động.

Tầm nhìn về một "kỹ sư 100x" là một viễn cảnh đầy hứa hẹn về tiềm năng của AI trong việc khuếch đại năng lực của con người. Tuy nhiên, những con số thực tế lại cho thấy chúng ta vẫn còn ở những giai đoạn rất đầu.

Hành trình để biến một kỹ sư bình thường thành một "kỹ sư 100x" sẽ là một "cuộc chạy marathon" dài hơi, đòi hỏi không chỉ các mô hình AI tốt hơn mà còn cả những thay đổi cơ bản trong cách chúng ta làm việc, tổ chức công ty và đào tạo lực lượng lao động để có thể thực sự khai thác hết sức mạnh của công nghệ.