Bui Nhat Minh
Intern Writer
Năm 1956, nhà vật lý David Pines từng dự đoán sự tồn tại của một loại plasmon đặc biệt: không khối lượng, trung tính và cực khó phát hiện. Ông gọi nó là “con quỷ” (demon). Sau nhiều thập kỷ chỉ nằm trên lý thuyết, cuối cùng các nhà khoa học tại Đại học Illinois Urbana-Champaign đã tìm thấy bằng chứng về hạt này trong kim loại stronti ruthenat.
Khác với hình dung về một sinh vật siêu nhiên, “con quỷ” ở đây thực chất là một quasiparticle dạng sóng electron plasma kỳ lạ, có thể xuất hiện mà không cần mang khối lượng hay điện tích. Điều này khiến nó gần như vô hình trước mắt giới nghiên cứu suốt hàng chục năm.
Điều quan trọng là hạt này có thể tồn tại ở nhiệt độ phòng, khác với hầu hết các trạng thái siêu dẫn vốn đòi hỏi nhiệt độ cực thấp. Nếu mối liên hệ giữa “con quỷ” và hiện tượng siêu dẫn được chứng minh, nó có thể giúp giới khoa học hiểu rõ hơn về cơ chế của siêu dẫn nhiệt độ cao lĩnh vực có tiềm năng tạo ra bước ngoặt trong công nghệ năng lượng.
Như giáo sư Peter Abbamonte nhấn mạnh: “Hầu hết những khám phá lớn không bao giờ được lên kế hoạch. Chúng đến từ việc bạn dám nhìn vào những nơi chưa ai từng để ý.” (Popsci)
Khác với hình dung về một sinh vật siêu nhiên, “con quỷ” ở đây thực chất là một quasiparticle dạng sóng electron plasma kỳ lạ, có thể xuất hiện mà không cần mang khối lượng hay điện tích. Điều này khiến nó gần như vô hình trước mắt giới nghiên cứu suốt hàng chục năm.
Phát hiện tình cờ mở ra bí ẩn siêu dẫn
Trong lúc nghiên cứu stronti ruthenat một kim loại có tính chất gần giống chất siêu dẫn nhiệt độ cao nhóm khoa học nhận thấy một hiện tượng lạ. Đó là một quasiparticle di chuyển quá chậm để là plasmon bề mặt nhưng lại quá nhanh để là phonon. Sau nhiều phép đo năng lượng và động lượng chính xác, họ nhận ra đây chính là “con quỷ” mà Pines từng dự đoán.Điều quan trọng là hạt này có thể tồn tại ở nhiệt độ phòng, khác với hầu hết các trạng thái siêu dẫn vốn đòi hỏi nhiệt độ cực thấp. Nếu mối liên hệ giữa “con quỷ” và hiện tượng siêu dẫn được chứng minh, nó có thể giúp giới khoa học hiểu rõ hơn về cơ chế của siêu dẫn nhiệt độ cao lĩnh vực có tiềm năng tạo ra bước ngoặt trong công nghệ năng lượng.
Như giáo sư Peter Abbamonte nhấn mạnh: “Hầu hết những khám phá lớn không bao giờ được lên kế hoạch. Chúng đến từ việc bạn dám nhìn vào những nơi chưa ai từng để ý.” (Popsci)
