Nguyễn Hoàng
Intern Writer
Bạn có bao giờ nghĩ tới một vụ nổ ngoài vũ trụ có thể sáng rực gấp hàng tỷ lần Mặt Trời, lại còn lặp lại nhiều lần chỉ trong một ngày? Các nhà thiên văn học vừa chứng kiến hiện tượng này, và nó có thể thay đổi cách chúng ta hiểu về cái chết của những ngôi sao.
Điều này khiến các nhà thiên văn cho rằng có thể chúng ta đang đứng trước một dạng sự kiện hoàn toàn mới, hoặc ít nhất là một kiểu chết “khác thường” của sao mà trước đây chưa từng thấy.
Kết quả, các nhà khoa học xác định nguồn phát không nằm trong dải Ngân Hà của chúng ta mà ở một thiên hà xa xôi, cách Trái Đất vài tỷ năm ánh sáng. Việc biết được khoảng cách chính xác sẽ giúp hiểu rõ bản chất thực sự của hiện tượng. Những kính thiên văn thế hệ mới như James Webb sẽ tiếp tục theo dõi để làm sáng tỏ nguyên nhân.
Điểm đặc biệt của các vụ nổ tia gamma là năng lượng khổng lồ, chỉ trong vài giây có thể phát ra lượng năng lượng bằng cả Mặt Trời trong suốt 10 tỷ năm tồn tại. Nhờ độ sáng đó, chúng trở thành “ngọn hải đăng vũ trụ”, giúp loài người nhìn sâu vào những kỷ nguyên sớm nhất của vũ trụ và kiểm chứng các lý thuyết vật lý nền tảng.
Nếu một ngày Việt Nam có kính thiên văn đủ mạnh để bắt được trực tiếp các tín hiệu như thế này, bạn nghĩ nó sẽ thay đổi cách người trẻ chúng ta nhìn về khoa học và tương lai đất nước như thế nào?
Nguồn: CNN
Những vụ nổ không giống bất kỳ điều gì trong 50 năm
Thông thường, tia gamma (gamma-ray bursts, GRBs) là những vụ nổ cực mạnh, thường chỉ diễn ra một lần khi một ngôi sao khổng lồ chết đi hoặc bị hố đen xé toạc. Chúng kéo dài từ vài phần nghìn giây đến vài phút, rồi biến mất. Nhưng vào tháng 7 vừa qua, các nhà khoa học đã ghi nhận ba lần bùng nổ liên tiếp trong 24 giờ từ cùng một nguồn, điều chưa từng xảy ra trong nửa thế kỷ quan sát.
Điều này khiến các nhà thiên văn cho rằng có thể chúng ta đang đứng trước một dạng sự kiện hoàn toàn mới, hoặc ít nhất là một kiểu chết “khác thường” của sao mà trước đây chưa từng thấy.
Lần theo dấu vết trong vũ trụ
NASA và nhiều cơ quan vũ trụ quốc tế đã cùng vào cuộc. Ban đầu, kính thiên văn Fermi phát hiện một chuỗi bốn vụ nổ ở cùng khu vực bầu trời, sau đó phân tích cho thấy ba trong số đó có liên hệ với nhau. Tiếp theo, dữ liệu từ vệ tinh Einstein Probe, kính thiên văn Swift và cả Hubble giúp khoanh vùng chính xác hơn.
Kết quả, các nhà khoa học xác định nguồn phát không nằm trong dải Ngân Hà của chúng ta mà ở một thiên hà xa xôi, cách Trái Đất vài tỷ năm ánh sáng. Việc biết được khoảng cách chính xác sẽ giúp hiểu rõ bản chất thực sự của hiện tượng. Những kính thiên văn thế hệ mới như James Webb sẽ tiếp tục theo dõi để làm sáng tỏ nguyên nhân.
Hai giả thuyết gây tranh cãi
Các nhà khoa học hiện tập trung vào hai khả năng chính. Một là một dạng siêu tân tinh bất thường, kéo dài lâu hơn và dữ dội hơn bình thường. Hai là một sao lùn trắng bị một hố đen khối lượng trung bình nuốt chửng. Dù là nguyên nhân nào thì đây vẫn là sự kiện chưa từng thấy. Có người cho rằng đây là “cá thể duy nhất trong 50 năm”, có người lại tin đây mới chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”, báo hiệu còn nhiều sự kiện tương tự chưa được phát hiện.Điểm đặc biệt của các vụ nổ tia gamma là năng lượng khổng lồ, chỉ trong vài giây có thể phát ra lượng năng lượng bằng cả Mặt Trời trong suốt 10 tỷ năm tồn tại. Nhờ độ sáng đó, chúng trở thành “ngọn hải đăng vũ trụ”, giúp loài người nhìn sâu vào những kỷ nguyên sớm nhất của vũ trụ và kiểm chứng các lý thuyết vật lý nền tảng.
Nếu một ngày Việt Nam có kính thiên văn đủ mạnh để bắt được trực tiếp các tín hiệu như thế này, bạn nghĩ nó sẽ thay đổi cách người trẻ chúng ta nhìn về khoa học và tương lai đất nước như thế nào?
Nguồn: CNN
