Vụ "ly hôn" thế kỷ: mối quan hệ tỷ đô Microsoft - OpenAI bên bờ vực đổ vỡ

[Khánh Vân]

Mối quan hệ đối tác chiến lược giữa Microsoft và OpenAI, từng được CEO Sam Altman ca ngợi là "tốt nhất trong lĩnh vực công nghệ", giờ đây được cho là đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ nghiêm trọng, theo các báo cáo gần đây từ Wall Street Journal (WSJ) và Business Insider (BI). Sau 6 năm hợp tác, hàng chục tỷ USD đầu tư từ Microsoft và thành công vang dội của ChatGPT với hơn 500 triệu người dùng hàng tuần, những bất đồng ngày càng sâu sắc về chiến lược, quyền kiểm soát công nghệ và định hướng tương lai đang khiến cả hai bên dường như phải chuẩn bị cho một cuộc "chia ly" có thể làm rung chuyển cả Thung lũng Silicon.

Từ "trăng mật" đến những rạn nứt

Mối quan hệ bắt đầu tốt đẹp vào năm 2019 khi Microsoft đầu tư 1 tỷ USD vào OpenAI, trở thành nhà cung cấp đám mây độc quyền và đổi lại quyền truy cập sớm vào các công nghệ AI tiên tiến. Khoản đầu tư 10 tỷ USD tiếp theo vào đầu năm 2023 càng củng cố vị thế của Microsoft và cung cấp nguồn lực khổng lồ cho OpenAI huấn luyện các mô hình đột phá như GPT-4, tạo ra "cơn sốt" ChatGPT toàn cầu. Microsoft hưởng lợi lớn khi tích hợp công nghệ OpenAI vào sản phẩm của mình, giúp giá cổ phiếu tăng gấp ba lần.

Tuy nhiên, sóng gió bắt đầu nổi lên, đặc biệt sau vụ lùm xùm "đảo chính" nội bộ tại OpenAI cuối năm 2023 khiến CEO Satya Nadella của Microsoft phải trực tiếp can thiệp. Kể từ đó, Microsoft nhận ra sự phụ thuộc quá lớn vào OpenAI và bắt đầu tìm cách tự chủ hơn. Hãng đã bí mật chi 650 triệu USD thuê Mustafa Suleyman (đồng sáng lập DeepMind) về xây dựng mô hình AI nội bộ cạnh tranh, đồng thời tích hợp các mô hình AI khác (ngoài OpenAI) vào Copilot để đa dạng hóa và giảm chi phí. Gần đây, Reuters còn đưa tin Microsoft đã hủy hợp đồng thuê thêm công suất trung tâm dữ liệu lớn cho OpenAI.

Về phía OpenAI, Sam Altman cũng cho thấy những động thái tìm kiếm sự độc lập. Ông cần nguồn lực tính toán khổng lồ hơn nữa từ Microsoft nhưng cũng không ngần ngại đề cập đến khả năng OpenAI đạt được Trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) – điều có thể kích hoạt điều khoản chấm dứt quyền ưu tiên truy cập công nghệ của Microsoft. Đáng chú ý nhất là việc Altman xuất hiện cùng Tổng thống Trump và các nhà đầu tư lớn khác (SoftBank, Oracle) công bố siêu dự án Stargate trị giá 500 tỷ USD vào tháng 1/2025 – một kế hoạch tìm kiếm nguồn lực khổng lồ mà trước đó ông có thể đã hy vọng thực hiện cùng Microsoft.

Bất đồng quan điểm và tương lai bất định

Sự rạn nứt còn thể hiện qua bất đồng về tầm nhìn AGI (Altman tin tưởng sắp đạt được, Nadella bác bỏ là "vô nghĩa") và các xung đột trong quá trình hợp tác về chia sẻ sở hữu trí tuệ. Mức độ giao tiếp trực tiếp giữa hai CEO cũng giảm hẳn.

Hiện tại, cả hai công ty vẫn đang trong thế phụ thuộc lẫn nhau ở một mức độ nhất định. Microsoft vẫn cần các mô hình hàng đầu của OpenAI để duy trì lợi thế cạnh tranh cho Copilot và các dịch vụ đám mây Azure AI. OpenAI vẫn cần hạ tầng điện toán khổng lồ và nguồn vốn tiềm năng từ Microsoft, đặc biệt khi quá trình tái cấu trúc thành công ty vì lợi nhuận cần hoàn tất vào cuối năm nay.

Tuy nhiên, những dấu hiệu chuẩn bị cho một tương lai chia tách là khá rõ ràng. Sự đổ vỡ này, nếu xảy ra, sẽ mang lại hệ lụy khôn lường cho cả hai bên và toàn bộ cuộc đua AI. Microsoft có thể mất vị thế dẫn đầu về công nghệ AI đột phá. OpenAI có thể gặp khó khăn về tài chính và hạ tầng. Quan trọng hơn, nó có thể tạo ra khoảng trống và cơ hội cho các đối thủ như Google, Meta, Anthropic vươn lên, đồng thời làm gia tăng cuộc chiến giành giật chip AI cao cấp và khách hàng đám mây.

Tương lai của mối quan hệ đối tác từng được xem là hình mẫu này đang trở nên mong manh hơn bao giờ hết. Các quyết định tiếp theo của cả Microsoft và OpenAI sẽ không chỉ định đoạt số phận của riêng họ mà còn có thể vẽ lại bản đồ quyền lực trong ngành công nghiệp AI toàn cầu.