Phương Huyền
Writer
Gói trừng phạt mới không chỉ thêm một con số. Brussels chuyển hướng tấn công vào năng lượng, vận tải dầu mờ ám và kênh tài chính thay thế của Nga, mở ra một chương đối đầu kinh tế dai dẳng.
Trọng tâm đầu tiên là năng lượng. Ngày 19/9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen công bố gói biện pháp mới với mục tiêu cắt nguồn thu từ nhiên liệu hóa thạch. EU quyết định đẩy nhanh lệnh cấm nhập LNG của Nga lên ngày 1/1/2027, sớm hơn một năm so với kế hoạch. Thực tế, nửa đầu năm nay các nhà nhập khẩu châu Âu vẫn chi khoảng 4,4 tỷ USD cho LNG Nga và trong quý II, nguồn này chiếm 14% tổng LNG nhập khẩu của khối. Việc “khóa vòi” buộc những khách hàng lớn như Bỉ, Pháp, Tây Ban Nha và Hà Lan phải gấp rút tái cấu trúc chuỗi cung ứng.
Song song, EU áp dụng “cấm giao dịch toàn diện” với Rosneft và Gazprom Neft, đồng thời siết trần giá dầu ở mức 47,60 USD mỗi thùng. Bất kỳ giao dịch vượt ngưỡng có nguy cơ bị trừng phạt, nhắm vào các nhà máy lọc dầu, thương nhân và công ty hóa dầu tại các nước thứ ba. Đây là phép thử cho các bên đã hưởng lợi từ nguồn dầu giá rẻ của Nga.
Mặt trận logistics cũng bị đánh thẳng. Có 118 tàu chở dầu già cỗi, tắt định vị, thường gọi là “hạm đội bóng tối”, bị đưa vào danh sách trừng phạt. Những con tàu này sẽ không thể cập cảng EU, khó mua bảo hiểm từ các nhà cung cấp châu Âu và bị giám sát chặt, kéo chi phí vận chuyển của Nga tăng mạnh và làm giảm sức cạnh tranh ngay cả ở các thị trường không áp lệnh cấm.
EU đồng thời khóa chặt tài chính thay thế. Lần đầu tiên, các nền tảng tiền mã hóa và hệ thống thẻ MIR của Nga bị đưa vào tầm ngắm nhằm chặn đường né tránh trừng phạt, rửa tiền và duy trì giao dịch xuyên biên giới.
Tác động dự kiến lan rộng. Mỹ nổi lên là bên hưởng lợi lớn khi đã vượt Nga để trở thành nhà cung cấp LNG số một cho châu Âu, chiếm gần 45% tổng nhập khẩu. Áp lực từ chính quyền Tổng thống Trump thúc đẩy châu Âu cắt giảm quan hệ năng lượng với Moscow, vô hình trung mở cửa cho các tập đoàn xuất khẩu của Mỹ.
Ngược lại, doanh nghiệp Nga đối diện bài toán sinh tồn. Chỉ riêng năm ngoái, thị trường châu Âu mang về khoảng 21,9 tỷ euro đang dần khép lại. Hướng xoay trục sang châu Á đi kèm chi phí logistics cao, mức chiết khấu sâu và nguy cơ bị lấn át bởi nguồn cung rẻ hơn. Các bên trung gian tại Trung Quốc và Ấn Độ đứng giữa rủi ro được năng lượng giá thấp nhưng có thể bị loại khỏi thị trường EU và mạng lưới tài chính phương Tây.
Ngay trong nội khối, bài toán cũng không đơn giản. Hungary và Slovakia phụ thuộc nặng vào dầu Nga qua đường ống Druzhba, nên đứng trước thế tiến thoái lưỡng nan về chi phí và an ninh nguồn cung.
Tựu trung, gói trừng phạt thứ 19 thể hiện quyết tâm của EU chấp nhận “đau ngắn” để đổi lấy độc lập chiến lược. Nếu được cả 27 nước thành viên thông qua, đây sẽ là phép thử lớn cho sức chịu đựng của kinh tế Nga, đồng thời đặt doanh nghiệp châu Âu trước loạt điều chỉnh khó tránh và có thể định hình lại dòng chảy thương mại năng lượng toàn cầu trong nhiều năm tới.
Trọng tâm đầu tiên là năng lượng. Ngày 19/9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen công bố gói biện pháp mới với mục tiêu cắt nguồn thu từ nhiên liệu hóa thạch. EU quyết định đẩy nhanh lệnh cấm nhập LNG của Nga lên ngày 1/1/2027, sớm hơn một năm so với kế hoạch. Thực tế, nửa đầu năm nay các nhà nhập khẩu châu Âu vẫn chi khoảng 4,4 tỷ USD cho LNG Nga và trong quý II, nguồn này chiếm 14% tổng LNG nhập khẩu của khối. Việc “khóa vòi” buộc những khách hàng lớn như Bỉ, Pháp, Tây Ban Nha và Hà Lan phải gấp rút tái cấu trúc chuỗi cung ứng.
Song song, EU áp dụng “cấm giao dịch toàn diện” với Rosneft và Gazprom Neft, đồng thời siết trần giá dầu ở mức 47,60 USD mỗi thùng. Bất kỳ giao dịch vượt ngưỡng có nguy cơ bị trừng phạt, nhắm vào các nhà máy lọc dầu, thương nhân và công ty hóa dầu tại các nước thứ ba. Đây là phép thử cho các bên đã hưởng lợi từ nguồn dầu giá rẻ của Nga.
Mặt trận logistics cũng bị đánh thẳng. Có 118 tàu chở dầu già cỗi, tắt định vị, thường gọi là “hạm đội bóng tối”, bị đưa vào danh sách trừng phạt. Những con tàu này sẽ không thể cập cảng EU, khó mua bảo hiểm từ các nhà cung cấp châu Âu và bị giám sát chặt, kéo chi phí vận chuyển của Nga tăng mạnh và làm giảm sức cạnh tranh ngay cả ở các thị trường không áp lệnh cấm.
EU đồng thời khóa chặt tài chính thay thế. Lần đầu tiên, các nền tảng tiền mã hóa và hệ thống thẻ MIR của Nga bị đưa vào tầm ngắm nhằm chặn đường né tránh trừng phạt, rửa tiền và duy trì giao dịch xuyên biên giới.
Tác động dự kiến lan rộng. Mỹ nổi lên là bên hưởng lợi lớn khi đã vượt Nga để trở thành nhà cung cấp LNG số một cho châu Âu, chiếm gần 45% tổng nhập khẩu. Áp lực từ chính quyền Tổng thống Trump thúc đẩy châu Âu cắt giảm quan hệ năng lượng với Moscow, vô hình trung mở cửa cho các tập đoàn xuất khẩu của Mỹ.
Ngược lại, doanh nghiệp Nga đối diện bài toán sinh tồn. Chỉ riêng năm ngoái, thị trường châu Âu mang về khoảng 21,9 tỷ euro đang dần khép lại. Hướng xoay trục sang châu Á đi kèm chi phí logistics cao, mức chiết khấu sâu và nguy cơ bị lấn át bởi nguồn cung rẻ hơn. Các bên trung gian tại Trung Quốc và Ấn Độ đứng giữa rủi ro được năng lượng giá thấp nhưng có thể bị loại khỏi thị trường EU và mạng lưới tài chính phương Tây.
Ngay trong nội khối, bài toán cũng không đơn giản. Hungary và Slovakia phụ thuộc nặng vào dầu Nga qua đường ống Druzhba, nên đứng trước thế tiến thoái lưỡng nan về chi phí và an ninh nguồn cung.
Tựu trung, gói trừng phạt thứ 19 thể hiện quyết tâm của EU chấp nhận “đau ngắn” để đổi lấy độc lập chiến lược. Nếu được cả 27 nước thành viên thông qua, đây sẽ là phép thử lớn cho sức chịu đựng của kinh tế Nga, đồng thời đặt doanh nghiệp châu Âu trước loạt điều chỉnh khó tránh và có thể định hình lại dòng chảy thương mại năng lượng toàn cầu trong nhiều năm tới.
