Trung Đào
Writer
Giữa hẻm núi Kumarak thuộc khu vực Aksu, Tân Cương, một con đập khổng lồ cao 247 mét, tương đương tòa nhà cao 80 tầng, đang vươn lên giữa vùng núi hoang vu. Đây là trái tim của Dự án thủy lợi Dashixia ở Tân Cương, công trình đa chức năng kết hợp kiểm soát lũ, tưới tiêu, phát điện và phục hồi sinh thái.
Đập có thể tích 18,9 triệu m³ vật liệu đắp, tạo hồ chứa 1,2 tỷ m³ nước, tương đương 80 lần dung tích hồ Tây ở Hà Nội. Khi đi vào hoạt động, nhà máy điện đi kèm đạt công suất 750 MW, sản xuất khoảng 1,9 tỷ kWh điện mỗi năm, đủ tiết kiệm 600.000 tấn than và cắt giảm 2,4 triệu tấn CO₂, tương đương việc trồng 124 triệu cây xanh.
Tổng đầu tư của Dự án Thủy lợi Dashixia được công bố là 8,997 tỷ nhân dân tệ (tức khoảng 1,24 tỷ USD, tương đương gần 33 nghìn tỷ đồng Việt Nam). Con số này bao gồm chi phí xây dựng đập, nhà máy thủy điện, hệ thống tưới tiêu, kiểm soát lũ, các công trình bảo vệ môi trường và hạ tầng phụ trợ. Trong đó, riêng phần xây dựng chính (đập, hầm dẫn, đường ống, nhà máy điện) chiếm khoảng 5,575 tỷ nhân dân tệ, tức khoảng 770 triệu USD.
Điều khiến công trình này gây chú ý nhất là công nghệ xây dựng thông minh. Từ thiết kế, thi công đến vận hành, toàn bộ quá trình đều được điều khiển bằng AI, mô hình BIM (Building Information Modeling), một “bản sao kỹ thuật số” mô tả chính xác từng khối vật liệu, cấu trúc, mối nối và điều kiện địa chất. Điều này cho phép dự báo biến dạng, kiểm tra ứng suất, tính toán ổn định của từng lớp vật liệu trước khi thi công thực tế, gần như mô phỏng toàn bộ quá trình “xây đập trong máy tính” rồi mới làm thật; và nền tảng điện toán đám mây. Hệ thống giám sát tự động theo dõi khí tượng, chất lượng không khí, nước và cả địa chấn. Đây cũng là một trong những dự án đầu tiên ở Trung Quốc thực hiện quản lý toàn vòng đời công trình bằng dữ liệu số hóa.
Xe tải, máy lu, máy ủi và thiết bị rải vật liệu đều vận hành tự động thông qua hệ thống định vị vệ tinh Beidou. Trung tâm điều khiển AI giám sát mật độ nén, nhiệt độ bê tông, độ ẩm vật liệu theo thời gian thực. Các robot kiểm tra và drone quét laser giúp giảm sai số thi công xuống dưới 2 cm, mức chính xác cực hiếm trong công trình quy mô như vậy.
Ngoài mục tiêu kỹ thuật, Dashixia còn mang ý nghĩa sinh thái, mỗi năm sẽ bổ sung 3,4 tỷ m³ nước cho sông Tarim, cải thiện môi trường vùng hạ lưu vốn khô hạn. Dự án cũng đầu tư 65 triệu nhân dân tệ cho chương trình bảo tồn cá, thả hàng chục nghìn con giống nhằm phục hồi đa dạng sinh học.
Từ vùng đất từng được gọi là “sa mạc khát nước”, Dashixia được kỳ vọng biến nơi đây thành một ốc đảo năng lượng xanh và nguồn sống mới của Nam Tân Cương.
Đập có thể tích 18,9 triệu m³ vật liệu đắp, tạo hồ chứa 1,2 tỷ m³ nước, tương đương 80 lần dung tích hồ Tây ở Hà Nội. Khi đi vào hoạt động, nhà máy điện đi kèm đạt công suất 750 MW, sản xuất khoảng 1,9 tỷ kWh điện mỗi năm, đủ tiết kiệm 600.000 tấn than và cắt giảm 2,4 triệu tấn CO₂, tương đương việc trồng 124 triệu cây xanh.
Tổng đầu tư của Dự án Thủy lợi Dashixia được công bố là 8,997 tỷ nhân dân tệ (tức khoảng 1,24 tỷ USD, tương đương gần 33 nghìn tỷ đồng Việt Nam). Con số này bao gồm chi phí xây dựng đập, nhà máy thủy điện, hệ thống tưới tiêu, kiểm soát lũ, các công trình bảo vệ môi trường và hạ tầng phụ trợ. Trong đó, riêng phần xây dựng chính (đập, hầm dẫn, đường ống, nhà máy điện) chiếm khoảng 5,575 tỷ nhân dân tệ, tức khoảng 770 triệu USD.
Điều khiến công trình này gây chú ý nhất là công nghệ xây dựng thông minh. Từ thiết kế, thi công đến vận hành, toàn bộ quá trình đều được điều khiển bằng AI, mô hình BIM (Building Information Modeling), một “bản sao kỹ thuật số” mô tả chính xác từng khối vật liệu, cấu trúc, mối nối và điều kiện địa chất. Điều này cho phép dự báo biến dạng, kiểm tra ứng suất, tính toán ổn định của từng lớp vật liệu trước khi thi công thực tế, gần như mô phỏng toàn bộ quá trình “xây đập trong máy tính” rồi mới làm thật; và nền tảng điện toán đám mây. Hệ thống giám sát tự động theo dõi khí tượng, chất lượng không khí, nước và cả địa chấn. Đây cũng là một trong những dự án đầu tiên ở Trung Quốc thực hiện quản lý toàn vòng đời công trình bằng dữ liệu số hóa.
Xe tải, máy lu, máy ủi và thiết bị rải vật liệu đều vận hành tự động thông qua hệ thống định vị vệ tinh Beidou. Trung tâm điều khiển AI giám sát mật độ nén, nhiệt độ bê tông, độ ẩm vật liệu theo thời gian thực. Các robot kiểm tra và drone quét laser giúp giảm sai số thi công xuống dưới 2 cm, mức chính xác cực hiếm trong công trình quy mô như vậy.
Ngoài mục tiêu kỹ thuật, Dashixia còn mang ý nghĩa sinh thái, mỗi năm sẽ bổ sung 3,4 tỷ m³ nước cho sông Tarim, cải thiện môi trường vùng hạ lưu vốn khô hạn. Dự án cũng đầu tư 65 triệu nhân dân tệ cho chương trình bảo tồn cá, thả hàng chục nghìn con giống nhằm phục hồi đa dạng sinh học.
Từ vùng đất từng được gọi là “sa mạc khát nước”, Dashixia được kỳ vọng biến nơi đây thành một ốc đảo năng lượng xanh và nguồn sống mới của Nam Tân Cương.
