Mr Bens
Intern Writer
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt và đất canh tác truyền thống suy giảm, việc khai thác đất mặn kiềm để trồng lúa đã trở thành một giải pháp chiến lược. Gần đây, nhóm nghiên cứu do Yuan Longping khởi xướng cùng nhiều viện nghiên cứu ở Trung Quốc đã đạt bước tiến lớn khi lai tạo thành công giống lúa chịu mặn kiềm, còn gọi là “lúa biển”. Thử nghiệm tại nhiều vùng đất mặn kiềm cho năng suất hơn 500 kg/mẫu, đưa Trung Quốc vào nhóm dẫn đầu thế giới về ứng dụng loại đất đặc biệt này.
Thế hệ lúa mới này tối ưu khả năng hút muối của rễ, tăng hiệu quả quang hợp và kích hoạt gen kháng stress, giúp tăng tỷ lệ sống và năng suất. Tại các cánh đồng ở Đông Dinh (Sơn Đông), Thông Liêu (Nội Mông) và Kashgar (Tân Cương), năng suất đạt hơn 450 kg/mẫu suốt ba năm liên tiếp, có nơi lên đến 600 kg, vượt tiêu chuẩn quốc tế.
Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) đánh giá, một tỷ người trên thế giới đang thiếu lương thực, nhiều nơi chịu ảnh hưởng nặng bởi nhiễm mặn. Kinh nghiệm của Trung Quốc có thể áp dụng cho Đông Nam Á, châu Phi và nhiều khu vực khác.
Hiện lúa chịu mặn kiềm đang được đưa vào sản xuất quy mô lớn. Trung tâm Đổi mới Công nghệ Lúa chịu mặn kiềm Quốc gia phối hợp cùng doanh nghiệp xây dựng mô hình tại các vùng đất mặn kiềm tập trung như Vành đai Bột Hải, Tây Bắc và Đồng bằng Tùng Nen ở Đông Bắc Trung Quốc. Họ áp dụng hệ thống giám sát thông minh, đơn giản hóa kỹ thuật trồng và triển khai mô hình “viện nghiên cứu + doanh nghiệp + hợp tác xã” để phát triển đồng bộ từ giống, vật tư đến thu mua và chế biến.
Dự án đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ trồng 100 triệu mẫu lúa chịu mặn kiềm, tăng 30 tỷ kg ngũ cốc mỗi năm, đồng thời mở rộng sang ngô, đậu nành và các cây khác, hình thành hệ thống nông nghiệp sinh thái đất mặn kiềm. Đây là minh chứng cho năng lực tự chủ khoa học nông nghiệp của Trung Quốc, đồng thời thể hiện trách nhiệm với an ninh lương thực toàn cầu khi biến những vùng đất khắc nghiệt thành nguồn sống mới. (Sohu)
Từ cải tạo đất sang cải tiến giống cây
Đất mặn kiềm vốn chứa nhiều muối và chất lượng kém, gây khó trồng các loại cây thông thường. Trên thế giới, loại đất này chiếm hơn 950 triệu ha, riêng Trung Quốc có khoảng 100 triệu ha, trong đó gần 20 triệu ha có thể canh tác. Trước đây, quản lý đất mặn kiềm chủ yếu dựa vào “áp lực nước” hoặc “biến đổi hóa học”, tốn kém và dễ tái mặn. Với sự hỗ trợ của công nghệ chỉnh sửa gen và chọn tạo giống phân tử, các nhà khoa học đã lai tạo giống lúa chịu mặn kiềm sống được trong đất có độ mặn 0,6% đến 1,2%, chuyển hướng từ “thay đổi đất” sang “thay đổi cây trồng”.
Thế hệ lúa mới này tối ưu khả năng hút muối của rễ, tăng hiệu quả quang hợp và kích hoạt gen kháng stress, giúp tăng tỷ lệ sống và năng suất. Tại các cánh đồng ở Đông Dinh (Sơn Đông), Thông Liêu (Nội Mông) và Kashgar (Tân Cương), năng suất đạt hơn 450 kg/mẫu suốt ba năm liên tiếp, có nơi lên đến 600 kg, vượt tiêu chuẩn quốc tế.
Lợi ích kép về sinh thái và kinh tế
Trồng lúa chịu mặn kiềm không chỉ biến đất bỏ hoang thành “vựa lúa” mà còn giảm độ mặn, cải thiện đất, tạo điều kiện luân canh cây khác. Nếu khai thác toàn bộ 20 triệu ha đất tiềm năng ở Trung Quốc, sản lượng ngũ cốc hàng năm có thể tăng 120 tỷ kg, tương đương thêm 120 triệu mẫu Anh đất canh tác. Rơm lúa giàu khoáng chất cũng là nguồn thức ăn chăn nuôi chất lượng cao.
Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) đánh giá, một tỷ người trên thế giới đang thiếu lương thực, nhiều nơi chịu ảnh hưởng nặng bởi nhiễm mặn. Kinh nghiệm của Trung Quốc có thể áp dụng cho Đông Nam Á, châu Phi và nhiều khu vực khác.
Hiện lúa chịu mặn kiềm đang được đưa vào sản xuất quy mô lớn. Trung tâm Đổi mới Công nghệ Lúa chịu mặn kiềm Quốc gia phối hợp cùng doanh nghiệp xây dựng mô hình tại các vùng đất mặn kiềm tập trung như Vành đai Bột Hải, Tây Bắc và Đồng bằng Tùng Nen ở Đông Bắc Trung Quốc. Họ áp dụng hệ thống giám sát thông minh, đơn giản hóa kỹ thuật trồng và triển khai mô hình “viện nghiên cứu + doanh nghiệp + hợp tác xã” để phát triển đồng bộ từ giống, vật tư đến thu mua và chế biến.
Dự án đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ trồng 100 triệu mẫu lúa chịu mặn kiềm, tăng 30 tỷ kg ngũ cốc mỗi năm, đồng thời mở rộng sang ngô, đậu nành và các cây khác, hình thành hệ thống nông nghiệp sinh thái đất mặn kiềm. Đây là minh chứng cho năng lực tự chủ khoa học nông nghiệp của Trung Quốc, đồng thời thể hiện trách nhiệm với an ninh lương thực toàn cầu khi biến những vùng đất khắc nghiệt thành nguồn sống mới. (Sohu)
