ThanhDat
Intern Writer
Ngay sau khi thỏa thuận ngừng bắn giữa Iran và Israel có hiệu lực vào ngày 24/6, một số nguồn tin tình báo cho biết Iran đã âm thầm tiếp nhận hệ thống tên lửa phòng không tầm xa HQ-9B (Hồng Kỳ-9B) từ Trung Quốc. Đến đầu tháng 7, hệ thống này được cho là đã sẵn sàng chiến đấu. Dù các quan chức Iran chưa xác nhận, thông tin lan truyền nhanh chóng đã thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế về sự hợp tác quân sự giữa Trung Quốc và Iran.
Trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày với liên quân do Mỹ dẫn đầu, Iran nhận thấy cần khẩn trương củng cố hệ thống phòng không. Việc nhận HQ-9B từ Trung Quốc, nếu có thật, không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn là một thông điệp chiến lược rõ ràng rằng Iran không ngồi yên chờ đợi đợt tấn công tiếp theo.
HQ-9B là hệ thống phòng không tầm xa do Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc phát triển, sử dụng công nghệ phóng thẳng đứng, có tầm bắn tối đa 200 km, có thể đồng thời đánh chặn 8 mục tiêu trên không, bao gồm máy bay tàng hình, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo chiến thuật.
Trong khi đó, hệ thống phòng không hiện tại của Iran chủ yếu dựa trên Bavar-373, bản sao của S-300. Hệ thống này có tỷ lệ đánh chặn dưới 40% và hạn chế trong khả năng di chuyển phòng thủ trên biển. Nếu triển khai HQ-9B, Iran có thể mở rộng phạm vi phòng không thêm hơn 100 km, tạo ra mối đe dọa đáng kể với máy bay tàng hình F-35 và tên lửa Jericho của Israel.
Tuy nhiên, tính xác thực của thông tin vẫn còn bị nghi ngờ. Đại sứ quán Trung Quốc tại Israel đã phủ nhận các báo cáo, nhấn mạnh rằng Trung Quốc không xuất khẩu vũ khí cho các quốc gia đang có chiến tranh. Đồng thời, Bắc Kinh cũng luôn tuân thủ nguyên tắc không can thiệp nội bộ và nghị quyết cấm vận vũ khí của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Việc xuất khẩu HQ-9B đòi hỏi phải trải qua kiểm tra kỹ thuật và thủ tục ngoại giao nghiêm ngặt, nên khó có khả năng được thực hiện một cách nhanh chóng và bí mật như tin đồn.
Hợp tác ngầm và ván cờ địa chính trị ở Trung Đông
Dù khả năng Iran sở hữu trực tiếp HQ-9B là thấp, hợp tác giữa Trung Quốc và các quốc gia Trung Đông trong lĩnh vực phòng không đang diễn ra âm thầm. Gần đây, Thiếu tướng Farage, cựu sĩ quan cao cấp của Ai Cập, cho biết nước này đã triển khai HQ-9BE nhập khẩu từ Trung Quốc. Hệ thống này được đánh giá tương đương với Patriot (Mỹ) và S-400 (Nga), thậm chí vượt trội về khả năng đánh chặn đa mục tiêu và đối phó điện tử.
Radar mảng pha HT-233 của HQ-9BE có thể theo dõi đồng thời 100 mục tiêu trong phạm vi 300 km, tự động chọn 6 mục tiêu nguy hiểm nhất để đánh chặn. Thiết kế mô-đun của HQ-9BE giúp nó dễ dàng tích hợp với các hệ thống khác như Tor và Birch, góp phần xây dựng mạng lưới phòng không đa tầng.
Trung Quốc đang sử dụng xuất khẩu công nghệ như một công cụ chiến lược, không chỉ để thâm nhập thị trường vũ khí cao cấp mà còn để xây dựng hình ảnh là một đối tác quốc phòng đáng tin cậy ở Trung Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Ai Cập, trong chuyến thăm tàu khu trục Type 052D của Trung Quốc, cũng khẳng định sự hợp tác này vừa gửi thông điệp răn đe vừa mở ra cơ hội hợp tác dài hạn.
Tại Iran, dù chưa chính thức tiếp nhận HQ-9B, nhưng trong chuyến thăm Trung Quốc vào tháng 6/2025, Bộ trưởng Quốc phòng Iran đã thị sát tàu khu trục 052D và HQ-9B, đồng thời thảo luận về khả năng chuyển giao công nghệ và sản xuất chung. Mô hình "trải nghiệm trước, hợp tác sau" đang được áp dụng để tránh trừng phạt quốc tế và đặt nền móng cho hợp tác quốc phòng trong tương lai.
Trong bối cảnh Mỹ tăng cường ảnh hưởng tại Trung Đông thông qua ý tưởng "NATO phiên bản Trung Đông", sự hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa Trung Quốc và Iran có thể làm giảm vai trò của Washington. Thêm vào đó, Mỹ vẫn phụ thuộc vào các linh kiện điện tử cao cấp từ Trung Quốc như cảm biến indium antimony dùng trong F-18, điều này khiến Washington gặp khó trong cuộc cạnh tranh công nghệ và quân sự.
Tuy nhiên, sự hợp tác Trung Quốc-Iran cũng đối mặt với nhiều thách thức như lệnh trừng phạt của Mỹ, sự không tương thích giữa các hệ thống vũ khí (Nga và Trung Quốc) và phản ứng mạnh từ Israel hoặc các quốc gia khu vực.
Tin đồn về HQ-9B chỉ là phần nổi của tảng băng chiến lược. Mối quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Iran đang phát triển theo hướng âm thầm nhưng thực chất. Khi công nghệ quân sự của Trung Quốc tiến xa và nhu cầu hợp tác của Trung Đông tăng cao, các bước đột phá tương tự sẽ ngày càng phổ biến. Trong cuộc chiến không khói súng này, lợi thế sẽ nghiêng về bên có kỹ thuật, ngoại giao linh hoạt và tầm nhìn chiến lược dài hạn. (Sohu)
Trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày với liên quân do Mỹ dẫn đầu, Iran nhận thấy cần khẩn trương củng cố hệ thống phòng không. Việc nhận HQ-9B từ Trung Quốc, nếu có thật, không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn là một thông điệp chiến lược rõ ràng rằng Iran không ngồi yên chờ đợi đợt tấn công tiếp theo.
HQ-9B là hệ thống phòng không tầm xa do Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc phát triển, sử dụng công nghệ phóng thẳng đứng, có tầm bắn tối đa 200 km, có thể đồng thời đánh chặn 8 mục tiêu trên không, bao gồm máy bay tàng hình, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo chiến thuật.
Trong khi đó, hệ thống phòng không hiện tại của Iran chủ yếu dựa trên Bavar-373, bản sao của S-300. Hệ thống này có tỷ lệ đánh chặn dưới 40% và hạn chế trong khả năng di chuyển phòng thủ trên biển. Nếu triển khai HQ-9B, Iran có thể mở rộng phạm vi phòng không thêm hơn 100 km, tạo ra mối đe dọa đáng kể với máy bay tàng hình F-35 và tên lửa Jericho của Israel.
Tuy nhiên, tính xác thực của thông tin vẫn còn bị nghi ngờ. Đại sứ quán Trung Quốc tại Israel đã phủ nhận các báo cáo, nhấn mạnh rằng Trung Quốc không xuất khẩu vũ khí cho các quốc gia đang có chiến tranh. Đồng thời, Bắc Kinh cũng luôn tuân thủ nguyên tắc không can thiệp nội bộ và nghị quyết cấm vận vũ khí của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Việc xuất khẩu HQ-9B đòi hỏi phải trải qua kiểm tra kỹ thuật và thủ tục ngoại giao nghiêm ngặt, nên khó có khả năng được thực hiện một cách nhanh chóng và bí mật như tin đồn.
Hợp tác ngầm và ván cờ địa chính trị ở Trung Đông
Dù khả năng Iran sở hữu trực tiếp HQ-9B là thấp, hợp tác giữa Trung Quốc và các quốc gia Trung Đông trong lĩnh vực phòng không đang diễn ra âm thầm. Gần đây, Thiếu tướng Farage, cựu sĩ quan cao cấp của Ai Cập, cho biết nước này đã triển khai HQ-9BE nhập khẩu từ Trung Quốc. Hệ thống này được đánh giá tương đương với Patriot (Mỹ) và S-400 (Nga), thậm chí vượt trội về khả năng đánh chặn đa mục tiêu và đối phó điện tử.
Radar mảng pha HT-233 của HQ-9BE có thể theo dõi đồng thời 100 mục tiêu trong phạm vi 300 km, tự động chọn 6 mục tiêu nguy hiểm nhất để đánh chặn. Thiết kế mô-đun của HQ-9BE giúp nó dễ dàng tích hợp với các hệ thống khác như Tor và Birch, góp phần xây dựng mạng lưới phòng không đa tầng.
Trung Quốc đang sử dụng xuất khẩu công nghệ như một công cụ chiến lược, không chỉ để thâm nhập thị trường vũ khí cao cấp mà còn để xây dựng hình ảnh là một đối tác quốc phòng đáng tin cậy ở Trung Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Ai Cập, trong chuyến thăm tàu khu trục Type 052D của Trung Quốc, cũng khẳng định sự hợp tác này vừa gửi thông điệp răn đe vừa mở ra cơ hội hợp tác dài hạn.
Tại Iran, dù chưa chính thức tiếp nhận HQ-9B, nhưng trong chuyến thăm Trung Quốc vào tháng 6/2025, Bộ trưởng Quốc phòng Iran đã thị sát tàu khu trục 052D và HQ-9B, đồng thời thảo luận về khả năng chuyển giao công nghệ và sản xuất chung. Mô hình "trải nghiệm trước, hợp tác sau" đang được áp dụng để tránh trừng phạt quốc tế và đặt nền móng cho hợp tác quốc phòng trong tương lai.
Trong bối cảnh Mỹ tăng cường ảnh hưởng tại Trung Đông thông qua ý tưởng "NATO phiên bản Trung Đông", sự hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa Trung Quốc và Iran có thể làm giảm vai trò của Washington. Thêm vào đó, Mỹ vẫn phụ thuộc vào các linh kiện điện tử cao cấp từ Trung Quốc như cảm biến indium antimony dùng trong F-18, điều này khiến Washington gặp khó trong cuộc cạnh tranh công nghệ và quân sự.
Tuy nhiên, sự hợp tác Trung Quốc-Iran cũng đối mặt với nhiều thách thức như lệnh trừng phạt của Mỹ, sự không tương thích giữa các hệ thống vũ khí (Nga và Trung Quốc) và phản ứng mạnh từ Israel hoặc các quốc gia khu vực.
Tin đồn về HQ-9B chỉ là phần nổi của tảng băng chiến lược. Mối quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Iran đang phát triển theo hướng âm thầm nhưng thực chất. Khi công nghệ quân sự của Trung Quốc tiến xa và nhu cầu hợp tác của Trung Đông tăng cao, các bước đột phá tương tự sẽ ngày càng phổ biến. Trong cuộc chiến không khói súng này, lợi thế sẽ nghiêng về bên có kỹ thuật, ngoại giao linh hoạt và tầm nhìn chiến lược dài hạn. (Sohu)
