Thảo Nông
Writer
Nhiều robot hình người ngày nay đã có thể chạy, nhảy, nấu ăn hay thậm chí là gấp quần áo, nhưng hầu hết chúng lại không có một khuôn mặt. Lý do đằng sau sự thiếu vắng này không phải là một sự thiếu sót về mặt công nghệ, mà là một lựa chọn thiết kế có chủ đích, nơi các kỹ sư đang ưu tiên "chức năng quan trọng hơn hình thức".
Lý do chính khiến hầu hết các robot hình người không có khuôn mặt là vì các kỹ sư hiện đang tập trung vào việc hoàn thiện các chức năng cơ bản và quan trọng hơn, đó là chuyển động và nhận thức về môi trường xung quanh.
"Trọng tâm của các công ty sản xuất hiện nay là hoàn thiện các chuyển động, như đi bộ, cầm nắm và tương tác, thay vì mô phỏng các biểu cảm trên gương mặt," ông Zhao Weichen, Phó chủ tịch của BoosterRobotics, cho biết.
Hơn nữa, việc loại bỏ các đặc điểm khuôn mặt cho phép các nhà thiết kế có thể bố trí các cảm biến một cách linh hoạt và hiệu quả hơn. Thay vì bị giới hạn bởi cấu trúc của mắt, mũi, tai, các camera và cảm biến có thể được đặt ở khắp nơi trên đầu hoặc thân robot, giúp nó có một trường nhìn 360 độ và khả năng nhận thức về môi trường xung quanh tốt hơn.
Một lý do tâm lý quan trọng khác là để tránh hiệu ứng "Thung lũng kỳ lạ" (Uncanny Valley). Thuật ngữ này, được nhà robot học người Nhật Masahiro Mori đưa ra vào năm 1970, mô tả một cảm giác bất an, khó chịu hoặc thậm chí là sợ hãi khi con người đối diện với một cỗ máy trông gần giống hệt nhưng không hoàn toàn là người.
Bằng cách loại bỏ hoàn toàn khuôn mặt, các nhà thiết kế có thể tránh được hiệu ứng tâm lý tiêu cực này. Một số nhà sản xuất khác thì chọn một giải pháp "dung hòa", tích hợp các hệ thống camera mô phỏng đôi mắt to, mang lại cho robot một vẻ ngoài "dễ thương" hơn.
Tuy nhiên, vẫn có những công ty đi theo một hướng hoàn toàn khác. EXrobots, một công ty của Trung Quốc, lại chuyên phát triển các robot có khuôn mặt siêu thực, có khả năng mô phỏng một cách chân thực các biểu cảm của con người.
"Trong giao tiếp giữa người với người, ngôn ngữ chỉ là một phần của câu chuyện. Biểu cảm và ngôn ngữ cơ thể thường mang ý nghĩa to lớn hơn," ông Li Boyang, Chủ tịch của EXrobots, giải thích.
Ông tin rằng, đối với các ứng dụng trong lĩnh vực giải trí, giáo dục, chăm sóc người cao tuổi hay thậm chí là trị liệu sức khỏe tâm thần, việc robot có một khuôn mặt sống động là yếu tố then chốt để có thể tạo ra một sự tương tác tự nhiên và có chiều sâu.
Cuối cùng, có thể thấy rằng robot không có mặt và robot có mặt giống người đang được thiết kế cho những mục đích hoàn toàn khác nhau. Một bên tập trung vào việc thực hiện các công việc thể chất trong các nhà máy, một bên lại hướng đến các vai trò tương tác xã hội. Tương lai của ngành robot hình người có lẽ sẽ không phải là một sự lựa chọn giữa hai hướng đi này, mà là sự phát triển song song của cả hai.
#robothìnhngười
"Chức năng quan trọng hơn hình thức"
Lý do chính khiến hầu hết các robot hình người không có khuôn mặt là vì các kỹ sư hiện đang tập trung vào việc hoàn thiện các chức năng cơ bản và quan trọng hơn, đó là chuyển động và nhận thức về môi trường xung quanh.
"Trọng tâm của các công ty sản xuất hiện nay là hoàn thiện các chuyển động, như đi bộ, cầm nắm và tương tác, thay vì mô phỏng các biểu cảm trên gương mặt," ông Zhao Weichen, Phó chủ tịch của BoosterRobotics, cho biết.
Hơn nữa, việc loại bỏ các đặc điểm khuôn mặt cho phép các nhà thiết kế có thể bố trí các cảm biến một cách linh hoạt và hiệu quả hơn. Thay vì bị giới hạn bởi cấu trúc của mắt, mũi, tai, các camera và cảm biến có thể được đặt ở khắp nơi trên đầu hoặc thân robot, giúp nó có một trường nhìn 360 độ và khả năng nhận thức về môi trường xung quanh tốt hơn.
Nỗi sợ "Thung lũng kỳ lạ"
Một lý do tâm lý quan trọng khác là để tránh hiệu ứng "Thung lũng kỳ lạ" (Uncanny Valley). Thuật ngữ này, được nhà robot học người Nhật Masahiro Mori đưa ra vào năm 1970, mô tả một cảm giác bất an, khó chịu hoặc thậm chí là sợ hãi khi con người đối diện với một cỗ máy trông gần giống hệt nhưng không hoàn toàn là người.
Bằng cách loại bỏ hoàn toàn khuôn mặt, các nhà thiết kế có thể tránh được hiệu ứng tâm lý tiêu cực này. Một số nhà sản xuất khác thì chọn một giải pháp "dung hòa", tích hợp các hệ thống camera mô phỏng đôi mắt to, mang lại cho robot một vẻ ngoài "dễ thương" hơn.
Con đường khác: Robot cho tương tác xã hội
Tuy nhiên, vẫn có những công ty đi theo một hướng hoàn toàn khác. EXrobots, một công ty của Trung Quốc, lại chuyên phát triển các robot có khuôn mặt siêu thực, có khả năng mô phỏng một cách chân thực các biểu cảm của con người.
"Trong giao tiếp giữa người với người, ngôn ngữ chỉ là một phần của câu chuyện. Biểu cảm và ngôn ngữ cơ thể thường mang ý nghĩa to lớn hơn," ông Li Boyang, Chủ tịch của EXrobots, giải thích.
Ông tin rằng, đối với các ứng dụng trong lĩnh vực giải trí, giáo dục, chăm sóc người cao tuổi hay thậm chí là trị liệu sức khỏe tâm thần, việc robot có một khuôn mặt sống động là yếu tố then chốt để có thể tạo ra một sự tương tác tự nhiên và có chiều sâu.
Cuối cùng, có thể thấy rằng robot không có mặt và robot có mặt giống người đang được thiết kế cho những mục đích hoàn toàn khác nhau. Một bên tập trung vào việc thực hiện các công việc thể chất trong các nhà máy, một bên lại hướng đến các vai trò tương tác xã hội. Tương lai của ngành robot hình người có lẽ sẽ không phải là một sự lựa chọn giữa hai hướng đi này, mà là sự phát triển song song của cả hai.
#robothìnhngười
