Tại sao từ máu người đến hồ băng đều “chọn” 4°C – bí ẩn khoa học khiến giới nghiên cứu kinh ngạc

[Mr Bens]

Nếu bạn để ý, ngăn mát của hầu hết các tủ lạnh hiện đại đều được cài đặt ở mức 4°C. Đây không chỉ là một con số ngẫu nhiên mà còn là “nhiệt độ an toàn” cho cả sự sống tự nhiên và đời sống con người.

Ở mức 4°C, nước đạt đến mật độ cao nhất. Khi nhiệt độ giảm xuống thấp hơn, các phân tử nước bắt đầu tạo thành cấu trúc tinh thể, khiến nước giãn nở và nhẹ hơn. Chính vì vậy, vào mùa đông, lớp nước ở 4°C chìm xuống đáy hồ, tạo thành vùng ấm giúp cá và sinh vật dưới nước sống sót dù mặt hồ bị đóng băng. Nếu không có đặc tính này, hệ sinh thái nước ngọt trên Trái Đất có thể đã sụp đổ từ lâu.

Vai trò kỳ diệu của 4°C trong khoa học và y học​

Trong nghiên cứu và y học, 4°C là nhiệt độ được ưa chuộng vì khả năng bảo quản sinh học tuyệt vời. Tại các ngân hàng máu, máu được giữ ở 4°C để hạn chế vi khuẩn phát triển nhưng vẫn duy trì khả năng vận chuyển oxy và hoạt động của các tế bào hồng cầu. Các vi khuẩn như E. coli hay Staphylococcus aureus phát triển chậm hơn rất nhiều ở mức này, trong khi tiểu cầu và các yếu tố đông máu vẫn hoạt động ổn định.

Các phòng thí nghiệm cũng áp dụng nhiệt độ 4°C để bảo quản tế bào, vì nó giúp làm chậm tốc độ trao đổi chất và ức chế enzyme, ngăn ngừa sự phân hủy hay biến tính tế bào.

Vì sao 4°C trở thành tiêu chuẩn của tủ lạnh​

Nhiệt độ 4°C từng được con người sử dụng từ thời cổ đại, khi các hầm đá tự nhiên có nhiệt độ xấp xỉ mức này được dùng để bảo quản thực phẩm. Khi công nghệ làm lạnh phát triển, 4°C trở thành chuẩn công nghiệp vì nó duy trì được sự cân bằng giữa việc ức chế vi khuẩn và bảo toàn hương vị thực phẩm.

Ở mức này, sữa giữ được cấu trúc protein, không bị vón hay tách lớp; sữa chua duy trì vị chua ngọt dễ chịu; rau củ và trái cây tươi sản sinh ít ethylene hơn nên chín chậm, giữ được độ tươi lâu. Chẳng hạn, táo bảo quản ở 4°C có thể giữ độ giòn trong nhiều tuần.

Tuy nhiên, 4°C không phải “vùng không vi khuẩn” tuyệt đối. Một số loại như Listeria vẫn có thể phát triển chậm ở nhiệt độ này, đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai và người suy giảm miễn dịch. Thịt và cá sống nên được giữ ở 0–2°C để tránh vi khuẩn gây bệnh như Salmonella, còn trái cây nhiệt đới như chuối thì dễ bị sẫm màu nếu để ở 4°C. Vì vậy, thực phẩm sống và chín cần được tách riêng và hâm kỹ trước khi ăn.

4°C không chỉ là con số trên màn hình tủ lạnh, mà là ngưỡng cân bằng giữa sự sống, khoa học và công nghệ. Nó là nhiệt độ mà tự nhiên và con người cùng “đồng thuận” – đủ lạnh để bảo vệ, đủ ấm để duy trì sự sống.

Đọc chi tiết tại đây: https://www.sohu.com/a/942456271_12..._218_AB1PKt_1_fd.29.1760086028167EZtJNsZ_1108