Thời gian gần đây, tài khoản ảo (clone) xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng xã hội, đặc biệt trong giới trẻ. Nhiều người sử dụng các tài khoản này với danh tính giả nhằm mục đích tranh cãi, công kích người khác hoặc thực hiện các hành vi lừa đảo, trong khi vẫn che giấu được danh tính thật.
Tài khoản clone là những hồ sơ không đại diện cho người thật, thường dùng ảnh do AI tạo, ảnh ngẫu nhiên trên mạng hoặc mạo danh người khác. Nhiều người trẻ sử dụng tài khoản clone vì cảm giác tự do ẩn danh, có thể tranh luận gay gắt mà không ảnh hưởng đến danh tính thật. Tuy nhiên, sự ẩn danh này cũng làm giảm kiểm soát hành vi, dẫn đến nhiều bình luận tiêu cực, xúc phạm cá nhân và khiến môi trường mạng ngày càng khó phân biệt thật – giả.
Hệ lụy của tài khoản clone không chỉ dừng ở tranh cãi. Chúng có thể gây áp lực tinh thần, bôi nhọ danh dự và khiến người bị tấn công e ngại bày tỏ quan điểm. Một cá nhân hoàn toàn có thể vận hành nhiều tài khoản giả để tạo “đám đông ảo”, lan truyền thông tin sai lệch, thao túng dư luận hoặc phục vụ mục đích lừa đảo.
Từ góc độ an ninh mạng, tài khoản clone là công cụ lý tưởng cho các hành vi phạm pháp. Kẻ xấu lợi dụng danh tính giả để thực hiện các chiến dịch lừa đảo "social engineering" nhằm: Kết bạn, tạo lòng tin rồi gửi link độc hại, file giả mạo hoặc dụ nạn nhân cung cấp mật khẩu, mã OTP và dữ liệu cá nhân... Không ít trường hợp tài khoản clone được dùng để phát tán link đăng nhập giả, dẫn đến chiếm quyền Facebook, Zalo, Instagram và tiếp tục lừa đảo dây chuyền.
Tài khoản clone vì vậy không chỉ là vấn đề văn hóa ứng xử mà đã trở thành rủi ro an ninh mạng thực sự. Người dùng cần cảnh giác với tài khoản lạ, hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân và tránh nhấp vào liên kết không rõ nguồn gốc. Về lâu dài, chỉ khi kết hợp ý thức người dùng, biện pháp kỹ thuật từ nền tảng và khung pháp lý phù hợp, rủi ro do tài khoản clone mới có thể được kiểm soát hiệu quả.
Được phối hợp thực hiện bởi các chuyên gia của Bkav,
cộng đồng An ninh mạng Việt Nam WhiteHat
và cộng đồng Khoa học công nghệ VnReview
