Thế Việt
Writer
Trong bối cảnh địa chính trị đầy biến động, Liên minh châu Âu (EU) đang phải đối mặt với một nguy cơ chiến lược nghiêm trọng: khả năng bị Mỹ cắt nguồn cập nhật phần mềm cho các hệ thống vũ khí do Mỹ sản xuất. Sự phụ thuộc đáng kể vào công nghệ quốc phòng của Washington đang khiến châu Âu lo ngại về tương lai tự chủ của mình, đặc biệt dưới chính quyền của Tổng thống Donald Trump.
Theo một bài phân tích gần đây, nỗi lo ngại này đang ngày càng lớn dần trong giới chức châu Âu. Hiện tại, phần lớn các hệ thống quân sự tiên tiến nhất của các nước châu Âu đều do Mỹ cung cấp, từ tiêm kích tàng hình F-35, hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot, cho đến các bệ phóng tên lửa và công cụ tác chiến mạng.
Hoạt động của những khí tài hiện đại này không chỉ phụ thuộc vào phần cứng, mà còn dựa vào các bản cập nhật phần mềm định kỳ từ phía Washington để duy trì hiệu quả và an ninh. Các quan chức lo ngại rằng Mỹ có thể sẽ ngừng cung cấp các bản cập nhật thiết yếu này như một đòn bẩy chính trị, đặc biệt trong bối cảnh ông Trump đang có những động thái nối lại quan hệ với Nga và liên tục thể hiện sự nghi ngờ về các cam kết với NATO.
Việc chính quyền Trump gần đây đình chỉ việc chuyển giao một số loại vũ khí cho Ukraine, buộc các nước EU phải tự mình bù đắp phần thiếu hụt, càng làm cho những lo ngại này trở nên cấp thiết hơn.
Nhận thức được sự phụ thuộc của mình, châu Âu đang có những nỗ lực lớn để tăng cường khả năng tự chủ về quốc phòng. Các nước thành viên NATO đã thống nhất sẽ dành 3,5% ngân sách cho chi tiêu quân sự cốt lõi, cùng với 1,5% cho các lĩnh vực hỗ trợ như an ninh mạng và cơ sở hạ tầng dân sự.
Ủy ban châu Âu cũng đã cam kết đầu tư gần 14.000 tỉ euro cho quốc phòng trong thập niên tới, đồng thời cho phép sử dụng khoảng 335 tỉ euro từ quỹ phục hồi sau đại dịch cho các mục đích quân sự và ra mắt một quỹ nợ trị giá 150 tỉ euro để hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng. Các khoản tài trợ này cũng được mở rộng cho cả Ukraine.
Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định rằng, dù có nỗ lực về tài chính, EU hiện vẫn chưa có khả năng tự phát triển những hệ thống quân sự tiên tiến để có thể thay thế hoàn toàn công nghệ của Mỹ trong một sớm một chiều. Việc chế tạo một loại vũ khí phức tạp như tiêm kích F-35, với giá khoảng 80 triệu USD mỗi chiếc, là một thách thức khổng lồ về cả công nghệ lẫn thời gian.
Hiện tại, trong nội bộ EU vẫn đang diễn ra một cuộc tranh luận lớn về việc nên xây dựng một ngành công nghiệp quốc phòng riêng, tự chủ hoàn toàn hay tiếp tục hợp tác và lệ thuộc vào công nghệ Mỹ.
Dù mong muốn tăng cường tính tự chủ chiến lược, nhiều chuyên gia nhận định rằng châu Âu khó có thể sớm thoát khỏi sự chi phối về công nghệ quân sự từ Washington. Tương lai an ninh của châu Âu sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kết quả của cuộc tranh luận nội bộ này và quan trọng hơn là vào những động thái chính sách không thể đoán trước từ phía bên kia Đại Tây Dương.
Sự phụ thuộc vào công nghệ và "gót chân Achilles" của châu Âu
Theo một bài phân tích gần đây, nỗi lo ngại này đang ngày càng lớn dần trong giới chức châu Âu. Hiện tại, phần lớn các hệ thống quân sự tiên tiến nhất của các nước châu Âu đều do Mỹ cung cấp, từ tiêm kích tàng hình F-35, hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot, cho đến các bệ phóng tên lửa và công cụ tác chiến mạng.
Hoạt động của những khí tài hiện đại này không chỉ phụ thuộc vào phần cứng, mà còn dựa vào các bản cập nhật phần mềm định kỳ từ phía Washington để duy trì hiệu quả và an ninh. Các quan chức lo ngại rằng Mỹ có thể sẽ ngừng cung cấp các bản cập nhật thiết yếu này như một đòn bẩy chính trị, đặc biệt trong bối cảnh ông Trump đang có những động thái nối lại quan hệ với Nga và liên tục thể hiện sự nghi ngờ về các cam kết với NATO.
Việc chính quyền Trump gần đây đình chỉ việc chuyển giao một số loại vũ khí cho Ukraine, buộc các nước EU phải tự mình bù đắp phần thiếu hụt, càng làm cho những lo ngại này trở nên cấp thiết hơn.
Nỗ lực tự chủ và những thách thức khổng lồ
Nhận thức được sự phụ thuộc của mình, châu Âu đang có những nỗ lực lớn để tăng cường khả năng tự chủ về quốc phòng. Các nước thành viên NATO đã thống nhất sẽ dành 3,5% ngân sách cho chi tiêu quân sự cốt lõi, cùng với 1,5% cho các lĩnh vực hỗ trợ như an ninh mạng và cơ sở hạ tầng dân sự.
Ủy ban châu Âu cũng đã cam kết đầu tư gần 14.000 tỉ euro cho quốc phòng trong thập niên tới, đồng thời cho phép sử dụng khoảng 335 tỉ euro từ quỹ phục hồi sau đại dịch cho các mục đích quân sự và ra mắt một quỹ nợ trị giá 150 tỉ euro để hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng. Các khoản tài trợ này cũng được mở rộng cho cả Ukraine.
Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định rằng, dù có nỗ lực về tài chính, EU hiện vẫn chưa có khả năng tự phát triển những hệ thống quân sự tiên tiến để có thể thay thế hoàn toàn công nghệ của Mỹ trong một sớm một chiều. Việc chế tạo một loại vũ khí phức tạp như tiêm kích F-35, với giá khoảng 80 triệu USD mỗi chiếc, là một thách thức khổng lồ về cả công nghệ lẫn thời gian.
Cuộc tranh luận nội bộ và tương lai bất định
Hiện tại, trong nội bộ EU vẫn đang diễn ra một cuộc tranh luận lớn về việc nên xây dựng một ngành công nghiệp quốc phòng riêng, tự chủ hoàn toàn hay tiếp tục hợp tác và lệ thuộc vào công nghệ Mỹ.
Dù mong muốn tăng cường tính tự chủ chiến lược, nhiều chuyên gia nhận định rằng châu Âu khó có thể sớm thoát khỏi sự chi phối về công nghệ quân sự từ Washington. Tương lai an ninh của châu Âu sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kết quả của cuộc tranh luận nội bộ này và quan trọng hơn là vào những động thái chính sách không thể đoán trước từ phía bên kia Đại Tây Dương.
