Trương Quang
Writer
Bạn có bao giờ tự hỏi điều gì diễn ra trong não khi bạn đổi ý vào phút chót?
Các nhà khoa học gọi hiện tượng này là siêu nhận thức, tức khả năng tự đánh giá xem mình đang làm tốt đến đâu. Nó giống như một giọng nói bên trong nhắc nhở rằng ta có đang đi đúng hướng hay cần cân nhắc lại.
Trực giác thường mách rằng khi thiếu tự tin, ta dễ đổi ý. Nhưng thực tế, nghiên cứu cho thấy con người ít thay đổi quyết định hơn ta tưởng. Ngược lại, khi đã đổi ý, thường đó là lựa chọn đúng đắn hơn. Điều này liên quan tới “độ nhạy siêu nhận thức”, tức khả năng biết khi nào nên đổi hướng.
Điều thú vị là, dưới áp lực thời gian, con người lại đưa ra quyết định đổi ý chuẩn xác hơn. Điều này gợi ý rằng bộ não có cơ chế đặc biệt giúp ta “chọn lại” tốt hơn, thay vì chỉ dựa vào cảm giác ban đầu.
Thứ nhất, phân tích lại mọi quyết định quá tốn công. Những lựa chọn thường nhật như chọn nhãn hiệu nước ngọt có lẽ không cần thiết phải cân nhắc kỹ. Trái lại, nhiều nghiên cứu còn cho thấy ít lựa chọn đôi khi khiến ta hài lòng hơn, vì giảm gánh nặng phải suy đi tính lại.
Thứ hai, đổi ý quá nhiều dễ bị nhìn nhận là thiếu ổn định. Trong quan hệ xã hội, sự nhất quán và dự đoán được là yếu tố quan trọng để tạo niềm tin. Một người thay đổi liên tục có thể bị xem là khó tin cậy.
Và quay lại câu đố Monty Hall nổi tiếng: nếu bạn gặp tình huống đó trên sóng truyền hình, hãy đổi lựa chọn. Toán học chỉ ra rằng việc đổi sang phương án còn lại sẽ tăng gấp đôi cơ hội thắng của bạn.
Vậy bạn thì sao, trong đời sống hằng ngày, bạn có dám đổi ý nhiều hơn để đạt kết quả tốt hơn không?
Nguồn: https://theconversation.com/what-actually-happens-in-your-brain-when-you-change-your-mind-263907
Khi nào ta quyết định thay đổi?
Các nhà khoa học gọi hiện tượng này là siêu nhận thức, tức khả năng tự đánh giá xem mình đang làm tốt đến đâu. Nó giống như một giọng nói bên trong nhắc nhở rằng ta có đang đi đúng hướng hay cần cân nhắc lại.
Trực giác thường mách rằng khi thiếu tự tin, ta dễ đổi ý. Nhưng thực tế, nghiên cứu cho thấy con người ít thay đổi quyết định hơn ta tưởng. Ngược lại, khi đã đổi ý, thường đó là lựa chọn đúng đắn hơn. Điều này liên quan tới “độ nhạy siêu nhận thức”, tức khả năng biết khi nào nên đổi hướng.
Điều thú vị là, dưới áp lực thời gian, con người lại đưa ra quyết định đổi ý chuẩn xác hơn. Điều này gợi ý rằng bộ não có cơ chế đặc biệt giúp ta “chọn lại” tốt hơn, thay vì chỉ dựa vào cảm giác ban đầu.
Bộ não báo hiệu trước khi ta đổi ý
Thí nghiệm đo hoạt động não cho thấy, chỉ vài giây trước khi con người thực sự đổi ý, não bộ đã phát ra tín hiệu dự đoán. Điều này mở ra khả năng huấn luyện não để đưa ra lựa chọn ban đầu chính xác hơn, đặc biệt hữu ích trong các lĩnh vực nhạy cảm như y tế hoặc quốc phòng, nơi một quyết định sai có thể gây hậu quả lớn.Vì sao ta không đổi ý thường xuyên?
Dù việc thay đổi quyết định thường giúp đạt kết quả tốt hơn, con người vẫn ngần ngại làm điều đó. Có hai lý do chính.Thứ nhất, phân tích lại mọi quyết định quá tốn công. Những lựa chọn thường nhật như chọn nhãn hiệu nước ngọt có lẽ không cần thiết phải cân nhắc kỹ. Trái lại, nhiều nghiên cứu còn cho thấy ít lựa chọn đôi khi khiến ta hài lòng hơn, vì giảm gánh nặng phải suy đi tính lại.
Thứ hai, đổi ý quá nhiều dễ bị nhìn nhận là thiếu ổn định. Trong quan hệ xã hội, sự nhất quán và dự đoán được là yếu tố quan trọng để tạo niềm tin. Một người thay đổi liên tục có thể bị xem là khó tin cậy.
Tương lai của khoa học “đổi ý”
Nghiên cứu mới về siêu nhận thức đang phát triển nhanh chóng. Nếu xác định được dấu hiệu thần kinh báo trước một quyết định đổi ý chính xác, chúng ta có thể ứng dụng nó để huấn luyện con người biết lúc nào nên thay đổi quyết định nhằm đạt hiệu quả cao hơn.Và quay lại câu đố Monty Hall nổi tiếng: nếu bạn gặp tình huống đó trên sóng truyền hình, hãy đổi lựa chọn. Toán học chỉ ra rằng việc đổi sang phương án còn lại sẽ tăng gấp đôi cơ hội thắng của bạn.
Vậy bạn thì sao, trong đời sống hằng ngày, bạn có dám đổi ý nhiều hơn để đạt kết quả tốt hơn không?
Nguồn: https://theconversation.com/what-actually-happens-in-your-brain-when-you-change-your-mind-263907
