Sẽ thế nào nếu Christopher Columbus chưa bao giờ đặt chân đến châu Mỹ?

[Linh Pham]

Christopher Columbus đã đi thuyền về phía tây vào năm 1492, với hy vọng tìm ra một tuyến đường mới đến Trung Quốc và Nam Á, nhưng ông đã gặp phải rào cản lớn — châu Mỹ — và đổ bộ vào vùng Caribe.

Columbus không phải là người châu Âu đầu tiên đặt chân đến Tây Bán Cầu; người Viking đã đổ bộ lên Newfoundland khoảng 500 năm trước đó . Nhưng người Viking không thực dân hóa Bắc Mỹ , và chuyến thám hiểm của Columbus đã dẫn đến việc người châu Âu thực dân hóa Tây Bán Cầu trên quy mô lớn.

Vậy, lịch sử sẽ diễn ra như thế nào nếu chuyến đi của Columbus thất bại - có lẽ nếu tàu của ông bị chìm hoặc thủy thủ đoàn buộc phải quay lại trước khi đến Tây bán cầu?

Tượng Christopher Columbus ở Santo Domingo, Cộng hòa Dominica. Điều gì sẽ xảy ra nếu Columbus không bao giờ đặt chân đến châu Mỹ?

Ông "đã không hoàn thành mục tiêu chứng minh một tuyến đường mới về phía tây dẫn đến kho báu châu Á", Douglas Hunter , một học giả độc lập có bằng tiến sĩ lịch sử và đã viết nhiều về Columbus cùng các nhà thám hiểm khác chia sẻ. Bản thân Columbus không thừa nhận điều này . Thay vào đó, ông tiếp tục khẳng định rằng những vùng đất ông "khám phá" là một phần của châu Á, ngay cả khi ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh điều ngược lại.

Ai là người "khám phá" ra Tân Thế giới?​

Người bản địa đã đến châu Mỹ ít nhất 23.000 năm trước , nhưng người châu Âu mãi sau này mới đến. Các học giả đồng ý rằng nếu Columbus không đến được Tây Bán Cầu, thì một người châu Âu khác cũng sẽ sớm đến đó.

Felipe Fernández-Armesto , giáo sư lịch sử tại Đại học Notre Dame , chia sẻ với Live Science qua email: "Những năm 1480 đã chứng minh rằng việc thám hiểm Đại Tây Dương mang lại lợi nhuận, nhờ vào các sản phẩm như đường, cá tuyết, hải cẩu, cá voi, ngà voi moóc và kỳ lân biển, vàng Tây Phi, và nô lệ Iceland và châu Phi". "Vì vậy, việc cập bến bờ bên kia chắc chắn sẽ xảy ra vào một thời điểm nào đó."

Ai sẽ đến được Tây Bán Cầu và điều gì sẽ xảy ra vẫn là một chủ đề gây tranh cãi. Geoffrey Symcox , giáo sư danh dự ngành lịch sử tại UCLA, cho rằng Tây Ban Nha có khả năng sẽ thua người hàng xóm Iberia.

"Nếu Tây Ban Nha không thử lại, chuyến đi đã được Bồ Đào Nha tài trợ rồi", Symcox nói. Ông lưu ý rằng Bồ Đào Nha đã đi thuyền dọc bờ biển châu Phi từ đầu thế kỷ 15 và người Bồ Đào Nha đã mạo hiểm đi đủ xa vào Đại Tây Dương để khai phá Azores và Madeira.

Bản đồ hiển thị Azores (màu tím) và Madeira (màu xanh), thuộc Bồ Đào Nha, và Quần đảo Canary (màu đỏ), thuộc Tây Ban Nha. Quần đảo Canary có điều kiện thuận lợi hơn cho việc đi thuyền đến Tây Bán Cầu so với các đảo khác.(Nguồn hình ảnh: Bản quyền dữ liệu bản đồ 2025 Google, INEGI)
Có khả năng là "nếu Columbus thất bại, chuyến hải trình Đại Tây Dương tiếp theo sẽ được Hoàng gia Bồ Đào Nha thúc đẩy nhanh chóng", Symcox nói.

Fernández-Armesto không chắc chắn liệu Bồ Đào Nha có thể đánh bại Tây Ban Nha hay không, ông lưu ý rằng quần đảo Canary, nơi Tây Ban Nha kiểm soát và là nơi Columbus đã đi thuyền, là nơi tốt nhất để bắt đầu một cuộc thám hiểm về phía tây.

Fernández-Armesto cho biết "điều này có thể xảy ra với một đoàn thám hiểm Tây Ban Nha, vì xét về hệ thống gió, quần đảo Canary là nơi tốt nhất để bắt đầu".

Lịch sử sẽ diễn ra như thế nào?​

Nếu một nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha đặt chân đến Tây Bán Cầu trước, một số sự kiện đã khác. Hunter lưu ý rằng Hiệp ước Tordesillas năm 1494, vốn phân chia vùng Đại Tây Dương giữa Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, đã không diễn ra, vì Bồ Đào Nha có thể không cảm thấy bắt buộc phải chia cắt khu vực này với Tây Ban Nha. Các cuộc chinh phạt của Hernán Cortés chống lại Đế chế Aztec và Francisco Pizarro chống lại người Inca vào thế kỷ 16 đã không diễn ra vì cả hai đều là người Tây Ban Nha được Tây Ban Nha hậu thuẫn, mặc dù một người Bồ Đào Nha nào đó có thể đã thực hiện chúng, Hunter nói.

Tượng đài tưởng niệm hai anh em nhà Pinzón, những thuyền trưởng của La Pinta và La Niña trong chuyến hải trình xuyên Đại Tây Dương của Columbus.

​

Nếu Tây Ban Nha vẫn đến được Tây Bán Cầu trước, như Fernández-Armesto nghĩ, thì lịch sử có lẽ cũng không khác biệt lắm. "Sự khác biệt lịch sử sẽ không đáng kể và sự chậm trễ có lẽ không đáng kể", ông nói.

Về mặt ngôn ngữ, một số thứ có thể đã khác. Nếu một nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha đặt chân đến châu Mỹ trước, có thể tiếng Bồ Đào Nha sẽ được sử dụng rộng rãi hơn ở Tây Bán cầu so với ngày nay.

Hơn nữa, nếu Columbus không đến được Tây Bán Cầu, thì không có gì ngạc nhiên khi tên tuổi của ông sẽ không được biết đến rộng rãi trên khắp châu Mỹ. Đặc khu Columbia ở Hoa Kỳ và đất nước Colombia chỉ là hai trong số rất nhiều nơi mang tên ông.

Có khả năng Bắc Mỹ và Nam Mỹ vẫn còn những địa điểm được đặt theo tên một nhà thám hiểm châu Âu. Hunter lưu ý rằng anh em nhà Pinzón chỉ huy tàu Niña và Pinta trong hạm đội của Columbus. Nếu Columbus thất bại nhưng hai anh em sau đó đã đi thuyền thành công đến Tây Bán Cầu, thì có thể một số địa điểm sẽ được đặt theo tên họ. Cả hai anh em đều là những thủy thủ tài năng, được Columbus đánh giá là đủ điều kiện để chỉ huy hai tàu của hạm đội.

"Thủ phủ của Hoa Kỳ có thể là Pinzonia", Hunter nói.

Nguồn: Livescience