Khôi Nguyên
Writer
Một sự việc đáng tiếc vừa xảy ra tại Anh quốc đang làm dấy lên những tranh luận gay gắt về đạo đức quảng cáo trên các thiết bị gia dụng thông minh (Smart Home). Một người phụ nữ mắc bệnh tâm thần phân liệt đã phải nhập viện cấp cứu sau khi nhìn thấy một thông điệp quảng cáo trên màn hình tủ lạnh của gia đình, mà bà tin rằng đó là lời nhắn gửi trực tiếp đến cá nhân mình. Sự cố này đặt ra câu hỏi lớn về trách nhiệm của các hãng công nghệ khi biến không gian riêng tư của gia đình thành biển quảng cáo kỹ thuật số.
Hình quảng cáo cho phim của Apple TV+ trên tủ lạnh Samsung
Vụ việc được người nhà bệnh nhân chia sẻ trên diễn đàn pháp lý r/LegalAdviceUK và nhanh chóng thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng. Nạn nhân là một phụ nữ tên Carol, người có tiền sử mắc chứng tâm thần phân liệt và chứng hoang tưởng. Sự việc bắt đầu khi màn hình trên chiếc tủ lạnh thông minh Samsung của gia đình bất ngờ hiển thị dòng chữ: "We are sorry we upset you Carol" (tạm dịch: Xin lỗi vì chúng tôi đã làm cô buồn, Carol).
Đối với một người dùng bình thường, đây có thể chỉ là một câu nói vô thưởng vô phạt. Tuy nhiên, với tình trạng bệnh lý của Carol, việc nhìn thấy tên thật của mình xuất hiện trên thiết bị gia dụng kèm theo một lời xin lỗi đã kích hoạt trạng thái hoang tưởng nghiêm trọng. Cô tin rằng có ai đó hoặc một thế lực nào đó đang theo dõi và cố gắng giao tiếp trực tiếp với mình qua đồ vật trong nhà. Hậu quả là tình trạng sức khỏe tâm thần của Carol suy sụp nhanh chóng, buộc cô phải tự gọi xe cấp cứu và nhập viện điều trị tâm lý khẩn cấp.
Vài ngày sau khi sự việc xảy ra, gia đình bệnh nhân mới phát hiện ra sự thật đằng sau thông điệp bí ẩn đó. Dòng chữ trên thực chất là một phần nội dung quảng cáo cho chương trình truyền hình mang tên Pluribus phát sóng trên nền tảng Apple TV+. Sự trùng hợp ngẫu nhiên giữa tên của nhân vật trong đoạn quảng cáo và tên thật của người sử dụng tủ lạnh đã dẫn đến sự hiểu lầm tai hại này.
Đáng chú ý, quảng cáo này được hệ thống tự động đẩy lên màn hình Family Hub của tủ lạnh Samsung – một tính năng thường thấy trên các thiết bị gia dụng kết nối Internet hiện nay. Vấn đề nằm ở chỗ, nội dung này xuất hiện dưới dạng một thông báo văn bản đơn thuần, thiếu các ngữ cảnh hoặc dấu hiệu nhận biết rõ ràng (như logo nổi bật, nhãn dán "Quảng cáo" hoặc khung hình video) để người xem, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương về tâm lý, có thể phân biệt được đâu là nội dung giải trí và đâu là thông báo hệ thống.
Nội dung bài đăng trên Reddit
Sự cố của Carol không chỉ dừng lại ở một tai nạn cá nhân mà đã châm ngòi cho một cuộc thảo luận rộng lớn hơn về ranh giới giữa tiện ích công nghệ và sự xâm phạm đời tư. Trên các diễn đàn công nghệ, nhiều ý kiến bày tỏ sự bức xúc đối với cách mà Samsung và các hãng sản xuất thiết bị thông minh đang tận dụng màn hình thiết bị để hiển thị quảng cáo.
Nhiều chuyên gia và người dùng cho rằng, không gian bếp là khu vực riêng tư của gia đình, và việc các thiết bị gia dụng liên tục hiển thị các nội dung thương mại mà không có sự kiểm soát chặt chẽ về nội dung là một hành vi xâm lấn (intrusive). Đối với trường hợp của Carol, gia đình đang cân nhắc gửi khiếu nại lên Cơ quan Tiêu chuẩn Quảng cáo (ASA) của Anh, lập luận rằng các quảng cáo trong môi trường gia đình cần tránh sử dụng ngôn ngữ mang tính cá nhân hóa hoặc gây hiểu nhầm, để bảo vệ những nhóm người dùng yếu thế.
Vụ việc là một hồi chuông cảnh tỉnh cho các nhà phát triển công nghệ trong việc thiết kế giao diện người dùng (UI/UX) và chính sách quảng cáo. Khi các thiết bị ngày càng thông minh hơn, trách nhiệm đảm bảo an toàn tinh thần cho người sử dụng cũng cần được đặt lên hàng đầu, thay vì chỉ ưu tiên tối ưu hóa doanh thu từ quảng cáo hiển thị.
Hình quảng cáo cho phim của Apple TV+ trên tủ lạnh Samsung
Thông điệp tai hại từ màn hình Family Hub
Vụ việc được người nhà bệnh nhân chia sẻ trên diễn đàn pháp lý r/LegalAdviceUK và nhanh chóng thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng. Nạn nhân là một phụ nữ tên Carol, người có tiền sử mắc chứng tâm thần phân liệt và chứng hoang tưởng. Sự việc bắt đầu khi màn hình trên chiếc tủ lạnh thông minh Samsung của gia đình bất ngờ hiển thị dòng chữ: "We are sorry we upset you Carol" (tạm dịch: Xin lỗi vì chúng tôi đã làm cô buồn, Carol).
Đối với một người dùng bình thường, đây có thể chỉ là một câu nói vô thưởng vô phạt. Tuy nhiên, với tình trạng bệnh lý của Carol, việc nhìn thấy tên thật của mình xuất hiện trên thiết bị gia dụng kèm theo một lời xin lỗi đã kích hoạt trạng thái hoang tưởng nghiêm trọng. Cô tin rằng có ai đó hoặc một thế lực nào đó đang theo dõi và cố gắng giao tiếp trực tiếp với mình qua đồ vật trong nhà. Hậu quả là tình trạng sức khỏe tâm thần của Carol suy sụp nhanh chóng, buộc cô phải tự gọi xe cấp cứu và nhập viện điều trị tâm lý khẩn cấp.
Nguồn gốc của sự hiểu lầm tai hại
Vài ngày sau khi sự việc xảy ra, gia đình bệnh nhân mới phát hiện ra sự thật đằng sau thông điệp bí ẩn đó. Dòng chữ trên thực chất là một phần nội dung quảng cáo cho chương trình truyền hình mang tên Pluribus phát sóng trên nền tảng Apple TV+. Sự trùng hợp ngẫu nhiên giữa tên của nhân vật trong đoạn quảng cáo và tên thật của người sử dụng tủ lạnh đã dẫn đến sự hiểu lầm tai hại này.
Đáng chú ý, quảng cáo này được hệ thống tự động đẩy lên màn hình Family Hub của tủ lạnh Samsung – một tính năng thường thấy trên các thiết bị gia dụng kết nối Internet hiện nay. Vấn đề nằm ở chỗ, nội dung này xuất hiện dưới dạng một thông báo văn bản đơn thuần, thiếu các ngữ cảnh hoặc dấu hiệu nhận biết rõ ràng (như logo nổi bật, nhãn dán "Quảng cáo" hoặc khung hình video) để người xem, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương về tâm lý, có thể phân biệt được đâu là nội dung giải trí và đâu là thông báo hệ thống.
Nội dung bài đăng trên Reddit
Tranh cãi về quyền riêng tư và sự xâm lấn của quảng cáo
Sự cố của Carol không chỉ dừng lại ở một tai nạn cá nhân mà đã châm ngòi cho một cuộc thảo luận rộng lớn hơn về ranh giới giữa tiện ích công nghệ và sự xâm phạm đời tư. Trên các diễn đàn công nghệ, nhiều ý kiến bày tỏ sự bức xúc đối với cách mà Samsung và các hãng sản xuất thiết bị thông minh đang tận dụng màn hình thiết bị để hiển thị quảng cáo.
Nhiều chuyên gia và người dùng cho rằng, không gian bếp là khu vực riêng tư của gia đình, và việc các thiết bị gia dụng liên tục hiển thị các nội dung thương mại mà không có sự kiểm soát chặt chẽ về nội dung là một hành vi xâm lấn (intrusive). Đối với trường hợp của Carol, gia đình đang cân nhắc gửi khiếu nại lên Cơ quan Tiêu chuẩn Quảng cáo (ASA) của Anh, lập luận rằng các quảng cáo trong môi trường gia đình cần tránh sử dụng ngôn ngữ mang tính cá nhân hóa hoặc gây hiểu nhầm, để bảo vệ những nhóm người dùng yếu thế.
Vụ việc là một hồi chuông cảnh tỉnh cho các nhà phát triển công nghệ trong việc thiết kế giao diện người dùng (UI/UX) và chính sách quảng cáo. Khi các thiết bị ngày càng thông minh hơn, trách nhiệm đảm bảo an toàn tinh thần cho người sử dụng cũng cần được đặt lên hàng đầu, thay vì chỉ ưu tiên tối ưu hóa doanh thu từ quảng cáo hiển thị.
