NhatDuy
Intern Writer
Tại châu Phi, một tuyến đường sắt dài 670 km đang được xây dựng, băng qua 32 ngọn núi và 103 con sông, kết nối đến cảng Mauritius bên bờ Đại Tây Dương. Tuyến này có khả năng chịu tải tới 40.000 tấn, phục vụ cho việc vận chuyển 16 tỷ tấn quặng sắt chất lượng cao từ mỏ Simandou, Guinea, đến các nhà máy thép Trung Quốc.
Phương Tây gần như bất lực trước “cuộc chuyển dịch tài nguyên của thế kỷ” khi không còn khả năng can thiệp. Thế kỷ 19, thực dân Pháp chỉ xây dựng đường sắt vận chuyển chuối, bỏ qua trữ lượng sắt khổng lồ ở Simandou. Mục tiêu của họ là khai thác thuộc địa, không để lại cơ sở hạ tầng công nghiệp, khiến nguồn khoáng sản này bị bỏ quên hơn 100 năm.
Đến cuối thế kỷ 20, các tập đoàn quốc tế như Rio Tinto bắt đầu chú ý đến Simandou. Tuy nhiên, bất ổn chính trị, tranh chấp khai thác và hạ tầng yếu kém khiến dự án bế tắc. Sau năm 2010, vốn đầu tư phương Tây rút lui, Simandou rơi vào im lặng cho đến năm 2019.
Theo thỏa thuận, Trung Quốc có quyền khai thác quặng trong 25 năm, còn Guinea giữ quyền sở hữu cảng, đường sắt và cổ phần để hưởng lợi lâu dài. Mô hình hợp tác này giúp Guinea lần đầu tiên nắm được lợi ích tài nguyên, đồng thời giúp Trung Quốc nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng quặng sắt toàn cầu.
Tại công trường Simandou, thiết bị Trung Quốc hoạt động với hiệu suất cao: máy đào hầm Taishan xuyên đá ở nhiệt độ 60°C, đầu máy điện Shen 24 chạy thử trên đường ray mới, cùng hơn 20.000 cảm biến giám sát độ lún theo thời gian thực.
Đến năm 2024, dự án hoàn thành hơn 50%. Rio Tinto buộc phải thừa nhận công khai về “hiệu quả đáng kinh ngạc” của các doanh nghiệp Trung Quốc. Những chuyến tàu chở quặng đầu tiên đã ra khơi, đánh dấu bước ngoặt lịch sử.
Đường sắt Simandou còn tạo 32.000 việc làm trực tiếp, dự kiến thêm 2 triệu việc làm mới, đồng thời giúp GDP Guinea tăng khoảng 8%. Với Trung Quốc, dự án nâng tỷ lệ tự cung cấp quặng lên hơn 15%, giảm phụ thuộc vào Úc và Brazil. Đồng nhân dân tệ cũng được sử dụng nhiều hơn trong giao dịch, từng bước thay đổi cán cân định giá tài nguyên toàn cầu.
Trong khi đó, các tập đoàn Vale, Rio Tinto và BHP Billiton lo ngại mất vị thế. EU thậm chí đề xuất áp thuế quặng sắt châu Phi và cáo buộc Trung Quốc thực hiện “chủ nghĩa thực dân mới”. Tuy nhiên, khác với phương Tây chỉ khai thác tài nguyên mà không để lại hạ tầng, Trung Quốc vừa xây dựng cảng biển, đường sắt, vừa chuyển giao công nghệ, giúp châu Phi phát triển kinh tế bền vững hơn.
Đọc chi tiết tại đây: SOHU.com
Phương Tây gần như bất lực trước “cuộc chuyển dịch tài nguyên của thế kỷ” khi không còn khả năng can thiệp. Thế kỷ 19, thực dân Pháp chỉ xây dựng đường sắt vận chuyển chuối, bỏ qua trữ lượng sắt khổng lồ ở Simandou. Mục tiêu của họ là khai thác thuộc địa, không để lại cơ sở hạ tầng công nghiệp, khiến nguồn khoáng sản này bị bỏ quên hơn 100 năm.
Đến cuối thế kỷ 20, các tập đoàn quốc tế như Rio Tinto bắt đầu chú ý đến Simandou. Tuy nhiên, bất ổn chính trị, tranh chấp khai thác và hạ tầng yếu kém khiến dự án bế tắc. Sau năm 2010, vốn đầu tư phương Tây rút lui, Simandou rơi vào im lặng cho đến năm 2019.
Trung Quốc bước vào Simandou
Năm 2019, tập đoàn thép Baowu cùng Chinalco và China Harbour Engineering ký thỏa thuận với chính phủ Guinea. Trung Quốc cam kết đầu tư khoảng 12 tỷ USD (tương đương hơn 300.000 tỷ VNĐ) xây dựng một chuỗi công nghiệp hoàn chỉnh gồm khai thác, đường sắt và cảng biển. Đây không phải khoản vay hay viện trợ, mà là trao đổi “cơ sở hạ tầng lấy tài nguyên”.
Theo thỏa thuận, Trung Quốc có quyền khai thác quặng trong 25 năm, còn Guinea giữ quyền sở hữu cảng, đường sắt và cổ phần để hưởng lợi lâu dài. Mô hình hợp tác này giúp Guinea lần đầu tiên nắm được lợi ích tài nguyên, đồng thời giúp Trung Quốc nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng quặng sắt toàn cầu.
Tại công trường Simandou, thiết bị Trung Quốc hoạt động với hiệu suất cao: máy đào hầm Taishan xuyên đá ở nhiệt độ 60°C, đầu máy điện Shen 24 chạy thử trên đường ray mới, cùng hơn 20.000 cảm biến giám sát độ lún theo thời gian thực.
Đến năm 2024, dự án hoàn thành hơn 50%. Rio Tinto buộc phải thừa nhận công khai về “hiệu quả đáng kinh ngạc” của các doanh nghiệp Trung Quốc. Những chuyến tàu chở quặng đầu tiên đã ra khơi, đánh dấu bước ngoặt lịch sử.
Tác động kinh tế và phản ứng toàn cầu
Mùa xuân 2025, đoàn tàu 10.000 tấn sẽ vận hành thử, đến cuối năm mỏ Simandou chính thức đi vào sản xuất. Sản lượng hàng năm đạt 100–120 triệu tấn, với giá 80 USD/tấn (khoảng 1,9 triệu VNĐ/tấn), doanh thu 8–9,6 tỷ USD (200.000–240.000 tỷ VNĐ). Riêng thuế khai thác, Guinea thu 2,4 tỷ USD (60.000 tỷ VNĐ) mỗi năm.
Đường sắt Simandou còn tạo 32.000 việc làm trực tiếp, dự kiến thêm 2 triệu việc làm mới, đồng thời giúp GDP Guinea tăng khoảng 8%. Với Trung Quốc, dự án nâng tỷ lệ tự cung cấp quặng lên hơn 15%, giảm phụ thuộc vào Úc và Brazil. Đồng nhân dân tệ cũng được sử dụng nhiều hơn trong giao dịch, từng bước thay đổi cán cân định giá tài nguyên toàn cầu.
Trong khi đó, các tập đoàn Vale, Rio Tinto và BHP Billiton lo ngại mất vị thế. EU thậm chí đề xuất áp thuế quặng sắt châu Phi và cáo buộc Trung Quốc thực hiện “chủ nghĩa thực dân mới”. Tuy nhiên, khác với phương Tây chỉ khai thác tài nguyên mà không để lại hạ tầng, Trung Quốc vừa xây dựng cảng biển, đường sắt, vừa chuyển giao công nghệ, giúp châu Phi phát triển kinh tế bền vững hơn.
Đọc chi tiết tại đây: SOHU.com
