Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Khi tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), ông Rafael Grossi, hỏi Iran rằng họ đang làm gì dưới lòng núi Pickaxe, câu trả lời chỉ là: "Không liên quan gì đến các người". Đó là câu trả lời khiến giới quan sát càng lo lắng hơn, đặc biệt sau khi Mỹ thực hiện cuộc không kích vào hai cơ sở hạt nhân chính của Iran là Fordow và Natanz.
Trước cuộc tấn công, có tin rằng Iran đã kịp di chuyển phần lớn lượng uranium làm giàu cao ra khỏi các cơ sở chính. Một chuyên gia nói rằng những xe tải xuất hiện trước cổng Fordow có thể đã chở đi chính những vật liệu đó, tới một địa điểm bí mật mà giờ đây nhiều người nghi ngờ chính là khu vực núi Pickaxe.
Đây là khu vực rộng lớn nằm cách không xa Natanz, đã được Iran âm thầm xây dựng và gia cố suốt bốn năm. Núi này nằm ở độ cao hơn 1.600 mét, cao hơn 50% so với Fordow. Điều đó đồng nghĩa với khả năng tạo ra các khoang ngầm sâu và rộng hơn, khó bị phá hủy hơn. Các hình ảnh vệ tinh cho thấy Iran đang xây thêm đường hầm và các công trình kiên cố xung quanh khu vực này.
Dù chưa có xác nhận chính thức, nhiều chuyên gia lo ngại rằng nơi đây có thể đã trở thành trung tâm làm giàu uranium mới của Iran. Theo báo cáo của IAEA, tính đến giữa tháng 5, Iran đã tích lũy gần 409 kg uranium làm giàu đến 60%, tăng đáng kể chỉ trong ba tháng. Với độ sâu ước tính vượt xa Fordow và hệ thống nhiều lối vào, Pickaxe có thể là “phương án B” đầy tham vọng của Iran nếu các cơ sở hiện tại bị phá hủy.
Cùng lúc đó, Iran tuyên bố cắt hợp tác với IAEA. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cảnh báo nguy cơ Iran làm giàu uranium một cách bí mật đã tăng gấp đôi. Nhiều quan chức ở Tehran cũng phát đi những tín hiệu cứng rắn hơn bao giờ hết. Một số nghị sĩ kêu gọi nước này thử bom hạt nhân, cho rằng không còn cách nào khác. Dù lãnh tụ tối cao Ali Khamenei vẫn tuyên bố không theo đuổi vũ khí hạt nhân vì lý do tôn giáo, một số người trong nội bộ nói rằng quan điểm đó có thể thay đổi theo “thời gian và hoàn cảnh”.
Trong khi đó, các chuyên gia cho rằng việc xây dựng cơ sở Pickaxe có thể là phần trung tâm của chiến lược phân tán chương trình hạt nhân, chia nhỏ năng lực ra nhiều nơi để tăng khả năng sống sót khi bị tấn công. Và nếu quả thật nơi đây được dùng để triển khai hàng nghìn máy ly tâm thế hệ mới, thì đó không chỉ là một cơ sở dự phòng mà là một trung tâm hạt nhân ngầm quy mô lớn.
Liệu Iran có đang tiến dần đến ranh giới không thể quay đầu? Với áp lực từ các cuộc không kích, sự cô lập quốc tế và nguy cơ xung đột kéo dài với Israel, nhiều người đang lo ngại Iran có thể nhanh chóng từ bỏ tuyên bố theo đuổi năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình để bước sang con đường phát triển vũ khí hạt nhân một cách công khai và quyết liệt hơn bao giờ hết. (Yahoo)
Trước cuộc tấn công, có tin rằng Iran đã kịp di chuyển phần lớn lượng uranium làm giàu cao ra khỏi các cơ sở chính. Một chuyên gia nói rằng những xe tải xuất hiện trước cổng Fordow có thể đã chở đi chính những vật liệu đó, tới một địa điểm bí mật mà giờ đây nhiều người nghi ngờ chính là khu vực núi Pickaxe.
Đây là khu vực rộng lớn nằm cách không xa Natanz, đã được Iran âm thầm xây dựng và gia cố suốt bốn năm. Núi này nằm ở độ cao hơn 1.600 mét, cao hơn 50% so với Fordow. Điều đó đồng nghĩa với khả năng tạo ra các khoang ngầm sâu và rộng hơn, khó bị phá hủy hơn. Các hình ảnh vệ tinh cho thấy Iran đang xây thêm đường hầm và các công trình kiên cố xung quanh khu vực này.
Dù chưa có xác nhận chính thức, nhiều chuyên gia lo ngại rằng nơi đây có thể đã trở thành trung tâm làm giàu uranium mới của Iran. Theo báo cáo của IAEA, tính đến giữa tháng 5, Iran đã tích lũy gần 409 kg uranium làm giàu đến 60%, tăng đáng kể chỉ trong ba tháng. Với độ sâu ước tính vượt xa Fordow và hệ thống nhiều lối vào, Pickaxe có thể là “phương án B” đầy tham vọng của Iran nếu các cơ sở hiện tại bị phá hủy.
Cuộc đua vũ khí và nỗi lo vượt khỏi ngưỡng nguy hiểm
Cuộc tấn công của Mỹ đã đánh vào hai cơ sở Fordow và Natanz, nhưng theo các nguồn tin, hiệu quả chỉ mang tính tạm thời. Các tòa nhà ngầm vẫn đứng vững, và Iran dường như vẫn giữ lại phần lớn vật liệu quan trọng. Báo cáo tình báo Mỹ thậm chí cho rằng Iran vẫn có thể sản xuất vũ khí hạt nhân trong vòng sáu tháng.Cùng lúc đó, Iran tuyên bố cắt hợp tác với IAEA. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cảnh báo nguy cơ Iran làm giàu uranium một cách bí mật đã tăng gấp đôi. Nhiều quan chức ở Tehran cũng phát đi những tín hiệu cứng rắn hơn bao giờ hết. Một số nghị sĩ kêu gọi nước này thử bom hạt nhân, cho rằng không còn cách nào khác. Dù lãnh tụ tối cao Ali Khamenei vẫn tuyên bố không theo đuổi vũ khí hạt nhân vì lý do tôn giáo, một số người trong nội bộ nói rằng quan điểm đó có thể thay đổi theo “thời gian và hoàn cảnh”.
Trong khi đó, các chuyên gia cho rằng việc xây dựng cơ sở Pickaxe có thể là phần trung tâm của chiến lược phân tán chương trình hạt nhân, chia nhỏ năng lực ra nhiều nơi để tăng khả năng sống sót khi bị tấn công. Và nếu quả thật nơi đây được dùng để triển khai hàng nghìn máy ly tâm thế hệ mới, thì đó không chỉ là một cơ sở dự phòng mà là một trung tâm hạt nhân ngầm quy mô lớn.
Liệu Iran có đang tiến dần đến ranh giới không thể quay đầu? Với áp lực từ các cuộc không kích, sự cô lập quốc tế và nguy cơ xung đột kéo dài với Israel, nhiều người đang lo ngại Iran có thể nhanh chóng từ bỏ tuyên bố theo đuổi năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình để bước sang con đường phát triển vũ khí hạt nhân một cách công khai và quyết liệt hơn bao giờ hết. (Yahoo)
