Yu Ki San
Writer
Vào rạng sáng nay, ngày 15 tháng 7, nhiều người dân ở các tỉnh miền Trung Việt Nam đã kinh ngạc khi chứng kiến một vệt sáng kỳ lạ, có hình dạng như chiếc lá hay cánh diều, di chuyển chậm rãi trên bầu trời. Hiện tượng này sau đó đã được xác định là do tên lửa Trường Chinh 7 của Trung Quốc, mang theo tàu vũ trụ chở hàng Thiên Chu 9, gây ra.
Vào khoảng 4 giờ 35 phút sáng, nhiều người dân từ Đà Nẵng, Quảng Ngãi cho đến các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Đắk Lắk đều đồng loạt quan sát thấy một vệt sáng khác thường trên bầu trời.
Anh Nguyễn Viết Hiệp ở Quảng Ngãi cho biết, ban đầu anh tưởng đó là máy bay. Tuy nhiên, vệt sáng này lại có hình dạng như một chiếc lá và di chuyển rất chậm. Trong khi đó, tại Đà Nẵng, ông Huỳnh Văn Mười cùng nhiều người đi tập thể dục buổi sáng cũng nhìn thấy vệt sáng di chuyển từ hướng bán đảo Sơn Trà. "Ban đầu, mọi người nghĩ đó là vệt sáng bình minh," ông Mười kể lại. "Nhưng sau đó nó di chuyển, trông giống như hình cánh diều và lớn dần lên."
Nhiều người đã nhanh chóng dùng điện thoại để ghi lại khoảnh khắc kỳ thú này. Các video và hình ảnh sau đó đã được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, làm dấy lên nhiều đồn đoán.
Ngay sau đó, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đã đưa ra thông tin giải thích. Theo đó, hiện tượng vệt sáng mà người dân nhìn thấy nhiều khả năng là do vụ phóng tàu vũ trụ Thiên Chu 9 của Trung Quốc.
Theo thông tin từ Tân Hoa Xã, vào lúc 4 giờ 34 phút sáng (giờ Việt Nam), tên lửa đẩy Trường Chinh 7 Y10 đã được phóng đi từ bãi phóng Văn Xương ở tỉnh Hải Nam, mang theo tàu chở hàng Thiên Chu 9 để tiếp tế cho trạm vũ trụ của nước này.
Các cơ quan khí tượng giải thích rằng, khi tên lửa được phóng lên ở độ cao rất lớn, qua tầng bình lưu, các luồng khí thải từ động cơ (bao gồm hơi nước và các chất hóa học khác) đã tương tác với ánh sáng Mặt Trời, vốn lúc đó vẫn còn ở dưới đường chân trời. Các hạt này đã phản xạ lại ánh sáng, tạo thành một vệt sáng rực rỡ và kéo dài giữa bầu trời đêm.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Huy, hiện tượng vệt khí màu trắng có hình nón mà nhiều người quan sát được là một hiện tượng vật lý có tên là đám mây ngưng tụ (condensation cloud) hay vệt ngưng tụ (vapor cone).
Khi một vật thể như tên lửa Trường Chinh 7 di chuyển với tốc độ siêu thanh (nhanh hơn tốc độ âm thanh), nó sẽ nén không khí ở phía trước, tạo ra các sóng xung kích (shockwave). Các sóng này làm cho áp suất và nhiệt độ không khí ở một số khu vực phía sau tên lửa giảm đột ngột. Trong điều kiện áp suất và nhiệt độ thấp đó, hơi nước có sẵn trong không khí sẽ ngưng tụ lại thành các giọt nhỏ li ti, tạo thành một đám mây trắng có thể nhìn thấy được. Đám mây này thường có hình nón vì sóng xung kích lan tỏa theo hình nón.
Hiện tượng này không phải là khói hay nhiên liệu cháy, mà chỉ đơn thuần là hơi nước ngưng tụ, do đó nó thường xuất hiện và biến mất nhanh chóng khi tên lửa di chuyển qua các vùng không khí có điều kiện khác nhau.
Theo thông báo, khoảng 10 phút sau khi phóng, tàu Thiên Chu 9 đã tách khỏi tên lửa thành công và đi vào quỹ đạo dự kiến để thực hiện nhiệm vụ ghép nối với tổ hợp trạm vũ trụ.
Hiện tượng bất ngờ
Vào khoảng 4 giờ 35 phút sáng, nhiều người dân từ Đà Nẵng, Quảng Ngãi cho đến các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Đắk Lắk đều đồng loạt quan sát thấy một vệt sáng khác thường trên bầu trời.
Anh Nguyễn Viết Hiệp ở Quảng Ngãi cho biết, ban đầu anh tưởng đó là máy bay. Tuy nhiên, vệt sáng này lại có hình dạng như một chiếc lá và di chuyển rất chậm. Trong khi đó, tại Đà Nẵng, ông Huỳnh Văn Mười cùng nhiều người đi tập thể dục buổi sáng cũng nhìn thấy vệt sáng di chuyển từ hướng bán đảo Sơn Trà. "Ban đầu, mọi người nghĩ đó là vệt sáng bình minh," ông Mười kể lại. "Nhưng sau đó nó di chuyển, trông giống như hình cánh diều và lớn dần lên."
Nhiều người đã nhanh chóng dùng điện thoại để ghi lại khoảnh khắc kỳ thú này. Các video và hình ảnh sau đó đã được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, làm dấy lên nhiều đồn đoán.
Lời giải thích từ cơ quan khí tượng và các chuyên gia
Ngay sau đó, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đã đưa ra thông tin giải thích. Theo đó, hiện tượng vệt sáng mà người dân nhìn thấy nhiều khả năng là do vụ phóng tàu vũ trụ Thiên Chu 9 của Trung Quốc.
Theo thông tin từ Tân Hoa Xã, vào lúc 4 giờ 34 phút sáng (giờ Việt Nam), tên lửa đẩy Trường Chinh 7 Y10 đã được phóng đi từ bãi phóng Văn Xương ở tỉnh Hải Nam, mang theo tàu chở hàng Thiên Chu 9 để tiếp tế cho trạm vũ trụ của nước này.
Các cơ quan khí tượng giải thích rằng, khi tên lửa được phóng lên ở độ cao rất lớn, qua tầng bình lưu, các luồng khí thải từ động cơ (bao gồm hơi nước và các chất hóa học khác) đã tương tác với ánh sáng Mặt Trời, vốn lúc đó vẫn còn ở dưới đường chân trời. Các hạt này đã phản xạ lại ánh sáng, tạo thành một vệt sáng rực rỡ và kéo dài giữa bầu trời đêm.
Khoa học đằng sau vệt sáng hình nón
Theo Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Huy, hiện tượng vệt khí màu trắng có hình nón mà nhiều người quan sát được là một hiện tượng vật lý có tên là đám mây ngưng tụ (condensation cloud) hay vệt ngưng tụ (vapor cone).
Khi một vật thể như tên lửa Trường Chinh 7 di chuyển với tốc độ siêu thanh (nhanh hơn tốc độ âm thanh), nó sẽ nén không khí ở phía trước, tạo ra các sóng xung kích (shockwave). Các sóng này làm cho áp suất và nhiệt độ không khí ở một số khu vực phía sau tên lửa giảm đột ngột. Trong điều kiện áp suất và nhiệt độ thấp đó, hơi nước có sẵn trong không khí sẽ ngưng tụ lại thành các giọt nhỏ li ti, tạo thành một đám mây trắng có thể nhìn thấy được. Đám mây này thường có hình nón vì sóng xung kích lan tỏa theo hình nón.
Hiện tượng này không phải là khói hay nhiên liệu cháy, mà chỉ đơn thuần là hơi nước ngưng tụ, do đó nó thường xuất hiện và biến mất nhanh chóng khi tên lửa di chuyển qua các vùng không khí có điều kiện khác nhau.
Theo thông báo, khoảng 10 phút sau khi phóng, tàu Thiên Chu 9 đã tách khỏi tên lửa thành công và đi vào quỹ đạo dự kiến để thực hiện nhiệm vụ ghép nối với tổ hợp trạm vũ trụ.
