Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Chủ đề về việc con người tiếp xúc với người ngoài hành tinh đã được khai thác rất nhiều trong các bộ phim khoa học viễn tưởng. Trong "Arrival" (2016), chẳng hạn, khi vật thể bay không xác định (UFO) xuất hiện, chính phủ lập tức tập hợp các chuyên gia quân sự và nhà khoa học để tìm cách giao tiếp và hiểu ý định của sinh vật ngoài Trái Đất. Nhưng trong đời thực, liệu chúng ta có thực sự sẵn sàng?
Sự quan tâm của loài người đến sự sống ngoài Trái Đất không phải là điều mới. Từ khi ngẩng đầu nhìn lên bầu trời đầy sao, chúng ta đã đặt ra câu hỏi: “Liệu có ai khác ngoài kia?”. Ngày nay, với các công nghệ hiện đại như Đài quan sát Thế giới Có thể Sống (HWO), các nhà khoa học đang tích cực tìm kiếm dấu hiệu sự sống ở các hành tinh xa xôi. Họ tin rằng việc phát hiện ra sự sống ngoài hành tinh chỉ còn là vấn đề thời gian.
Cùng lúc đó, chính phủ Mỹ cũng bắt đầu nghiêm túc hơn với các hiện tượng dị thường không xác định (UAP thuật ngữ thay thế cho UFO). Từ năm 2021 đến nay, Văn phòng Giải quyết Dị thường Toàn miền đã ghi nhận 757 báo cáo về UAP. Tuy nhiên, nếu thực sự có tiếp xúc với sinh vật ngoài Trái Đất, chính phủ có kế hoạch gì không?
Câu trả lời ngắn gọn là: Không có, hoặc nếu có thì chưa từng được công khai. Tiến sĩ Seth Shostak, Giám đốc Chương trình Tìm kiếm Sự sống Ngoài Trái đất (SETI), cho rằng cả Lầu Năm Góc lẫn quân đội Mỹ đều không có kế hoạch cụ thể cho "tiếp xúc đầu tiên". Bộ Quốc phòng cũng không phản hồi các câu hỏi về việc này, và người phát ngôn chỉ đơn giản nói rằng “tìm kiếm người ngoài hành tinh không nằm trong nhiệm vụ của quân đội”.
Nick Pope cựu chuyên gia UFO của Bộ Quốc phòng Anh bày tỏ lo ngại: Chúng ta chưa có một giao thức toàn diện nào do cộng đồng khoa học dẫn dắt để xử lý tình huống người ngoài hành tinh thực sự xuất hiện. Những gì đang tồn tại chủ yếu là các hướng dẫn về việc xác minh tín hiệu ngoài Trái Đất.
Trong giới khoa học, các tổ chức như SETI hay NASA mới là những nơi sở hữu các quy trình phản ứng. SETI đã có giao thức từ năm 1989 (cập nhật lần gần nhất vào năm 2010), với nội dung chủ yếu xoay quanh việc xác nhận tín hiệu và thành lập nhóm công tác sau phát hiện. Năm 2024, NASA cũng tổ chức hội thảo chuyên đề về cách truyền đạt việc phát hiện ra sự sống ngoài hành tinh một cách minh bạch và khoa học.
Tuy vậy, tất cả những hướng dẫn này chỉ mang tính khuyến nghị, không có giá trị pháp lý. Pope cho rằng chính phủ các nước nên xây dựng kế hoạch phản ứng rõ ràng, đặc biệt là trong tình huống có nguy cơ sinh học. Ngay cả việc các sứ mệnh không gian mang mẫu vật từ tiểu hành tinh về Trái Đất cũng có thể gây ra rủi ro hóa học hoặc sinh học chưa nói gì đến người ngoài hành tinh sống thật sự.
Nếu một nền văn minh ngoài hành tinh đủ tiên tiến để đến Trái Đất, họ chắc chắn vượt xa chúng ta về công nghệ. Theo Shostak, sự chênh lệch này giống như “người Neanderthal đánh nhau với quân đội Hoa Kỳ”. Trong trường hợp đó, các kế hoạch quốc phòng sẽ được ưu tiên hơn các giao thức “giao tiếp thân thiện”.
Tuy nhiên, khả năng thực tế hơn là: sự sống ngoài hành tinh đầu tiên mà ta phát hiện được sẽ chỉ là những sinh vật đơn bào sống trong nước biển đóng băng ở Europa (mặt trăng của Sao Mộc) hoặc Titan (mặt trăng của Sao Thổ). Dù chúng ta có phát hiện được tín hiệu của một nền văn minh, thì nhiều khả năng nó cũng đã biến mất từ lâu vì khoảng cách hàng năm ánh sáng khiến thông tin đến được với chúng ta có thể đã quá muộn.
Và nếu một ngày nào đó thực sự có "lần đầu tiên tiếp xúc", rất có thể chúng ta sẽ xử lý tình huống này như mọi cột mốc văn hóa, khoa học hay lịch sử lớn khác của nhân loại: vừa làm, vừa học. (popularmechanics)
Người ngoài hành tinh: Kịch bản giả tưởng hay nguy cơ thực sự?
Sự quan tâm của loài người đến sự sống ngoài Trái Đất không phải là điều mới. Từ khi ngẩng đầu nhìn lên bầu trời đầy sao, chúng ta đã đặt ra câu hỏi: “Liệu có ai khác ngoài kia?”. Ngày nay, với các công nghệ hiện đại như Đài quan sát Thế giới Có thể Sống (HWO), các nhà khoa học đang tích cực tìm kiếm dấu hiệu sự sống ở các hành tinh xa xôi. Họ tin rằng việc phát hiện ra sự sống ngoài hành tinh chỉ còn là vấn đề thời gian.
Cùng lúc đó, chính phủ Mỹ cũng bắt đầu nghiêm túc hơn với các hiện tượng dị thường không xác định (UAP thuật ngữ thay thế cho UFO). Từ năm 2021 đến nay, Văn phòng Giải quyết Dị thường Toàn miền đã ghi nhận 757 báo cáo về UAP. Tuy nhiên, nếu thực sự có tiếp xúc với sinh vật ngoài Trái Đất, chính phủ có kế hoạch gì không?
Không có kế hoạch rõ ràng ít nhất là công khai
Câu trả lời ngắn gọn là: Không có, hoặc nếu có thì chưa từng được công khai. Tiến sĩ Seth Shostak, Giám đốc Chương trình Tìm kiếm Sự sống Ngoài Trái đất (SETI), cho rằng cả Lầu Năm Góc lẫn quân đội Mỹ đều không có kế hoạch cụ thể cho "tiếp xúc đầu tiên". Bộ Quốc phòng cũng không phản hồi các câu hỏi về việc này, và người phát ngôn chỉ đơn giản nói rằng “tìm kiếm người ngoài hành tinh không nằm trong nhiệm vụ của quân đội”.
Nick Pope cựu chuyên gia UFO của Bộ Quốc phòng Anh bày tỏ lo ngại: Chúng ta chưa có một giao thức toàn diện nào do cộng đồng khoa học dẫn dắt để xử lý tình huống người ngoài hành tinh thực sự xuất hiện. Những gì đang tồn tại chủ yếu là các hướng dẫn về việc xác minh tín hiệu ngoài Trái Đất.
Trong giới khoa học, các tổ chức như SETI hay NASA mới là những nơi sở hữu các quy trình phản ứng. SETI đã có giao thức từ năm 1989 (cập nhật lần gần nhất vào năm 2010), với nội dung chủ yếu xoay quanh việc xác nhận tín hiệu và thành lập nhóm công tác sau phát hiện. Năm 2024, NASA cũng tổ chức hội thảo chuyên đề về cách truyền đạt việc phát hiện ra sự sống ngoài hành tinh một cách minh bạch và khoa học.
Tuy vậy, tất cả những hướng dẫn này chỉ mang tính khuyến nghị, không có giá trị pháp lý. Pope cho rằng chính phủ các nước nên xây dựng kế hoạch phản ứng rõ ràng, đặc biệt là trong tình huống có nguy cơ sinh học. Ngay cả việc các sứ mệnh không gian mang mẫu vật từ tiểu hành tinh về Trái Đất cũng có thể gây ra rủi ro hóa học hoặc sinh học chưa nói gì đến người ngoài hành tinh sống thật sự.
Nếu một nền văn minh ngoài hành tinh đủ tiên tiến để đến Trái Đất, họ chắc chắn vượt xa chúng ta về công nghệ. Theo Shostak, sự chênh lệch này giống như “người Neanderthal đánh nhau với quân đội Hoa Kỳ”. Trong trường hợp đó, các kế hoạch quốc phòng sẽ được ưu tiên hơn các giao thức “giao tiếp thân thiện”.
Tuy nhiên, khả năng thực tế hơn là: sự sống ngoài hành tinh đầu tiên mà ta phát hiện được sẽ chỉ là những sinh vật đơn bào sống trong nước biển đóng băng ở Europa (mặt trăng của Sao Mộc) hoặc Titan (mặt trăng của Sao Thổ). Dù chúng ta có phát hiện được tín hiệu của một nền văn minh, thì nhiều khả năng nó cũng đã biến mất từ lâu vì khoảng cách hàng năm ánh sáng khiến thông tin đến được với chúng ta có thể đã quá muộn.
Và nếu một ngày nào đó thực sự có "lần đầu tiên tiếp xúc", rất có thể chúng ta sẽ xử lý tình huống này như mọi cột mốc văn hóa, khoa học hay lịch sử lớn khác của nhân loại: vừa làm, vừa học. (popularmechanics)
