Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Trong nhiều năm, các công ty công nghệ sinh học sản xuất DNA theo yêu cầu đã áp dụng các biện pháp sàng lọc nghiêm ngặt để ngăn chặn vật liệu nguy hiểm rơi vào tay kẻ xấu. Ví dụ, những đơn hàng liên quan đến gen của bệnh đậu mùa hay bệnh than đều bị chặn lại. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới trên tạp chí Science cho thấy trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp kẻ tấn công vượt qua các hàng rào an toàn này.
Nhóm nghiên cứu đã chứng minh rằng công cụ thiết kế protein bằng AI có thể “viết lại” các đoạn mã DNA của protein độc hại, bảo tồn cả cấu trúc lẫn chức năng. Họ tạo ra hơn 75.000 biến thể protein nguy hiểm và phần lớn trong số này đã vượt qua hệ thống kiểm tra của các nhà sản xuất DNA. Điều này khiến giới khoa học lo ngại rằng AI có thể bị lợi dụng để mở đường cho những mối đe dọa sinh học khó lường.
Khi khoa học mở đối mặt với rủi ro
AI trong thiết kế protein đang mang lại nhiều hứa hẹn trong y học, từ việc tìm ra thuốc mới đến cải thiện sức khỏe cộng đồng. Nhưng cũng giống như nhiều công nghệ mạnh mẽ khác, nó có thể bị lạm dụng. Các chuyên gia an ninh sinh học từ lâu đã cảnh báo rằng việc công bố công khai những kết quả nghiên cứu nhạy cảm có thể bị lợi dụng để tạo ra virus hoặc độc tố mới.
Để hạn chế rủi ro, nhóm tác giả đã không công khai toàn bộ dữ liệu mà chuyển quyền quyết định truy cập cho một tổ chức phi lợi nhuận chuyên về an toàn sinh học. Đây là lần đầu tiên một cơ chế kiểm soát như vậy được áp dụng trong lĩnh vực này.
Một số chuyên gia ví von mối đe dọa từ AI như một “đoàn tàu đang lao nhanh xuống đường ray”. Trong khi đó, những người lạc quan hơn cho rằng số lượng kẻ thực sự tìm cách lợi dụng công nghệ sinh học hiện nay rất ít. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này là lời nhắc nhở rõ ràng rằng chúng ta cần đi trước một bước để đảm bảo AI phục vụ cho sự phát triển của nhân loại thay vì tạo ra hiểm họa.
Nhóm nghiên cứu đã chứng minh rằng công cụ thiết kế protein bằng AI có thể “viết lại” các đoạn mã DNA của protein độc hại, bảo tồn cả cấu trúc lẫn chức năng. Họ tạo ra hơn 75.000 biến thể protein nguy hiểm và phần lớn trong số này đã vượt qua hệ thống kiểm tra của các nhà sản xuất DNA. Điều này khiến giới khoa học lo ngại rằng AI có thể bị lợi dụng để mở đường cho những mối đe dọa sinh học khó lường.
Khi khoa học mở đối mặt với rủi ro
AI trong thiết kế protein đang mang lại nhiều hứa hẹn trong y học, từ việc tìm ra thuốc mới đến cải thiện sức khỏe cộng đồng. Nhưng cũng giống như nhiều công nghệ mạnh mẽ khác, nó có thể bị lạm dụng. Các chuyên gia an ninh sinh học từ lâu đã cảnh báo rằng việc công bố công khai những kết quả nghiên cứu nhạy cảm có thể bị lợi dụng để tạo ra virus hoặc độc tố mới.
Để hạn chế rủi ro, nhóm tác giả đã không công khai toàn bộ dữ liệu mà chuyển quyền quyết định truy cập cho một tổ chức phi lợi nhuận chuyên về an toàn sinh học. Đây là lần đầu tiên một cơ chế kiểm soát như vậy được áp dụng trong lĩnh vực này.
Một số chuyên gia ví von mối đe dọa từ AI như một “đoàn tàu đang lao nhanh xuống đường ray”. Trong khi đó, những người lạc quan hơn cho rằng số lượng kẻ thực sự tìm cách lợi dụng công nghệ sinh học hiện nay rất ít. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này là lời nhắc nhở rõ ràng rằng chúng ta cần đi trước một bước để đảm bảo AI phục vụ cho sự phát triển của nhân loại thay vì tạo ra hiểm họa.
Được phối hợp thực hiện bởi các chuyên gia của Bkav,
cộng đồng An ninh mạng Việt Nam WhiteHat
và cộng đồng Khoa học công nghệ VnReview
