Phạm Thanh Bình
Writer
Ngày 05/12/2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump công bố Chiến lược An ninh Quốc gia 2025, nhấn mạnh nhu cầu duy trì một lực lượng răn đe hạt nhân mạnh mẽ, đáng tin cậy và được hiện đại hóa, đồng thời xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa thế hệ mới, bao gồm chương trình Golden Dome, nhằm bảo vệ lãnh thổ Mỹ, người dân, lợi ích ở nước ngoài và các đồng minh.
Ngày 06/12/2025, phát biểu tại Diễn đàn Quốc phòng Quốc gia Reagan, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Hergace giới thiệu định hướng chiến lược quốc phòng sắp tới của chính quyền Trump, trong đó xác định Golden Dome là sự tiếp nối di sản của Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược thời Tổng thống Ronald Reagan, thường được gọi là “Chiến tranh giữa các vì sao”.
Cùng ngày, Tướng Gertland của Lực lượng Không gian Mỹ, người phụ trách chương trình Golden Dome, cho biết các hoạt động nghiên cứu và phát triển đã được khởi động, bao gồm cả các hệ thống đánh chặn đặt trên không gian. Ông cho biết quân đội Mỹ đã ký 18 thỏa thuận OTA với các doanh nghiệp liên quan và đặt mục tiêu đạt được một mức năng lực hoạt động ban đầu vào mùa hè năm 2028.
Kể từ giai đoạn cuối Chiến tranh Lạnh, việc phát triển năng lực phòng thủ tên lửa của Mỹ luôn song hành với năng lực tấn công chiến lược và khả năng triển khai sức mạnh toàn cầu. Cách tiếp cận này phản ánh tư duy theo đuổi an ninh tuyệt đối thông qua ưu thế quân sự vượt trội. Các nhà hoạch định chính sách Mỹ tin rằng một hệ thống phòng thủ tên lửa hiệu quả có thể vô hiệu hóa khả năng tấn công của đối thủ, qua đó tạo dư địa cho Washington theo đuổi chiến lược toàn cầu mà không bị ràng buộc.
Dưới thời chính quyền Reagan, chương trình “Chiến tranh giữa các vì sao” nhằm phá vỡ thế cân bằng chiến lược Mỹ Liên Xô bằng cách xây dựng lá chắn phòng thủ tên lửa chống lại kho vũ khí chiến lược của Moskva. Sau Chiến tranh Lạnh, khi Mỹ tạm thời không còn coi các cường quốc khác là đối thủ chính, trọng tâm phòng thủ tên lửa chuyển sang đối phó với các “đối thủ khu vực”, qua đó duy trì sức ép chính trị và quân sự, bao gồm cả khả năng can thiệp vũ trang.
Từ nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, Mỹ khởi động một vòng cạnh tranh chiến lược mới giữa các cường quốc, cho rằng hệ thống phòng thủ tên lửa cần được tăng cường để đối phó với các năng lực tấn công chiến lược ngày càng mạnh của đối thủ. Song song với hiện đại hóa lực lượng hạt nhân, xu hướng này được đánh giá là làm suy giảm nghiêm trọng cân bằng và ổn định chiến lược toàn cầu, đồng thời thúc đẩy nguy cơ chạy đua vũ trang.
Theo các kế hoạch hiện nay, Golden Dome không chỉ tích hợp rộng rãi các công nghệ phòng thủ tên lửa tiên tiến mà còn đẩy mạnh xây dựng hệ thống phòng thủ đặt trên không gian để đối phó với các mối đe dọa mới như tên lửa siêu thanh. Chương trình này bao gồm các hệ thống đánh chặn trên quỹ đạo, cùng các năng lực tác chiến không gian như nhận thức tình huống và truyền dẫn thông tin hỗ trợ đánh chặn.
So với thời kỳ cuối Chiến tranh Lạnh, mức độ phụ thuộc của nhân loại vào không gian cho phát triển kinh tế, khoa học và đời sống ngày nay đã tăng mạnh. Việc triển khai Golden Dome, nếu được hiện thực hóa, được cho là sẽ đẩy cạnh tranh quân sự trong không gian sang giai đoạn vũ khí hóa, đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với an ninh và hoạt động dân sự của toàn thế giới, bao gồm cả nước Mỹ.
Sau Chiến tranh Lạnh, chương trình “Chiến tranh giữa các vì sao” từng bị đình trệ do thay đổi môi trường chiến lược, hạn chế ngân sách và rào cản công nghệ. Trong hơn ba thập kỷ qua, nhiều dự án quân sự tham vọng của Mỹ đã bị trì hoãn hoặc hủy bỏ, khiến giới hoạch định chiến lược tiếp tục hoài nghi về tính khả thi của Golden Dome, cho rằng thảo luận ý tưởng không đồng nghĩa với khả năng triển khai thực tế. Tuy nhiên, các quan điểm an ninh mang dấu ấn Chiến tranh Lạnh, theo đuổi an ninh tuyệt đối và biến không gian thành chiến trường, vẫn được coi là những vấn đề cốt lõi cần giải quyết để duy trì an ninh toàn cầu.
Ngày 27/11/2025, Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện Trung Quốc công bố Sách trắng “Kiểm soát vũ khí, giải trừ quân bị và không phổ biến vũ khí hạt nhân của Trung Quốc trong kỷ nguyên mới”, trong đó cảnh báo một số quốc gia đang theo đuổi an ninh tuyệt đối và thúc đẩy hệ thống phòng thủ tên lửa toàn cầu Golden Dome một cách không hạn chế, làm gia tăng nguy cơ vũ khí hóa không gian và đe dọa an ninh không gian vũ trụ.
Sách trắng tái khẳng định chính sách hạt nhân của Trung Quốc, bao gồm cam kết không sử dụng vũ khí hạt nhân trước và theo đuổi chiến lược hạt nhân mang tính tự vệ, nhằm bảo vệ an ninh chiến lược quốc gia và duy trì ổn định chiến lược toàn cầu.
Văn kiện này cũng nhấn mạnh rằng việc Trung Quốc phát triển công nghệ tên lửa và năng lực chống tên lửa chỉ nhằm mục đích phòng vệ, không nhắm vào bất kỳ quốc gia hay khu vực nào. Về không gian vũ trụ, Trung Quốc khẳng định lập trường sử dụng hòa bình, ủng hộ trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế, phản đối quân sự hóa, vũ khí hóa không gian, chạy đua vũ trang và việc lợi dụng hoạt động không gian thương mại để can thiệp vào xung đột hoặc công việc nội bộ của các quốc gia khác.
Ngày 06/12/2025, phát biểu tại Diễn đàn Quốc phòng Quốc gia Reagan, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Hergace giới thiệu định hướng chiến lược quốc phòng sắp tới của chính quyền Trump, trong đó xác định Golden Dome là sự tiếp nối di sản của Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược thời Tổng thống Ronald Reagan, thường được gọi là “Chiến tranh giữa các vì sao”.
Cùng ngày, Tướng Gertland của Lực lượng Không gian Mỹ, người phụ trách chương trình Golden Dome, cho biết các hoạt động nghiên cứu và phát triển đã được khởi động, bao gồm cả các hệ thống đánh chặn đặt trên không gian. Ông cho biết quân đội Mỹ đã ký 18 thỏa thuận OTA với các doanh nghiệp liên quan và đặt mục tiêu đạt được một mức năng lực hoạt động ban đầu vào mùa hè năm 2028.
Kể từ giai đoạn cuối Chiến tranh Lạnh, việc phát triển năng lực phòng thủ tên lửa của Mỹ luôn song hành với năng lực tấn công chiến lược và khả năng triển khai sức mạnh toàn cầu. Cách tiếp cận này phản ánh tư duy theo đuổi an ninh tuyệt đối thông qua ưu thế quân sự vượt trội. Các nhà hoạch định chính sách Mỹ tin rằng một hệ thống phòng thủ tên lửa hiệu quả có thể vô hiệu hóa khả năng tấn công của đối thủ, qua đó tạo dư địa cho Washington theo đuổi chiến lược toàn cầu mà không bị ràng buộc.
Dưới thời chính quyền Reagan, chương trình “Chiến tranh giữa các vì sao” nhằm phá vỡ thế cân bằng chiến lược Mỹ Liên Xô bằng cách xây dựng lá chắn phòng thủ tên lửa chống lại kho vũ khí chiến lược của Moskva. Sau Chiến tranh Lạnh, khi Mỹ tạm thời không còn coi các cường quốc khác là đối thủ chính, trọng tâm phòng thủ tên lửa chuyển sang đối phó với các “đối thủ khu vực”, qua đó duy trì sức ép chính trị và quân sự, bao gồm cả khả năng can thiệp vũ trang.
Từ nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, Mỹ khởi động một vòng cạnh tranh chiến lược mới giữa các cường quốc, cho rằng hệ thống phòng thủ tên lửa cần được tăng cường để đối phó với các năng lực tấn công chiến lược ngày càng mạnh của đối thủ. Song song với hiện đại hóa lực lượng hạt nhân, xu hướng này được đánh giá là làm suy giảm nghiêm trọng cân bằng và ổn định chiến lược toàn cầu, đồng thời thúc đẩy nguy cơ chạy đua vũ trang.
Theo các kế hoạch hiện nay, Golden Dome không chỉ tích hợp rộng rãi các công nghệ phòng thủ tên lửa tiên tiến mà còn đẩy mạnh xây dựng hệ thống phòng thủ đặt trên không gian để đối phó với các mối đe dọa mới như tên lửa siêu thanh. Chương trình này bao gồm các hệ thống đánh chặn trên quỹ đạo, cùng các năng lực tác chiến không gian như nhận thức tình huống và truyền dẫn thông tin hỗ trợ đánh chặn.
So với thời kỳ cuối Chiến tranh Lạnh, mức độ phụ thuộc của nhân loại vào không gian cho phát triển kinh tế, khoa học và đời sống ngày nay đã tăng mạnh. Việc triển khai Golden Dome, nếu được hiện thực hóa, được cho là sẽ đẩy cạnh tranh quân sự trong không gian sang giai đoạn vũ khí hóa, đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với an ninh và hoạt động dân sự của toàn thế giới, bao gồm cả nước Mỹ.
Sau Chiến tranh Lạnh, chương trình “Chiến tranh giữa các vì sao” từng bị đình trệ do thay đổi môi trường chiến lược, hạn chế ngân sách và rào cản công nghệ. Trong hơn ba thập kỷ qua, nhiều dự án quân sự tham vọng của Mỹ đã bị trì hoãn hoặc hủy bỏ, khiến giới hoạch định chiến lược tiếp tục hoài nghi về tính khả thi của Golden Dome, cho rằng thảo luận ý tưởng không đồng nghĩa với khả năng triển khai thực tế. Tuy nhiên, các quan điểm an ninh mang dấu ấn Chiến tranh Lạnh, theo đuổi an ninh tuyệt đối và biến không gian thành chiến trường, vẫn được coi là những vấn đề cốt lõi cần giải quyết để duy trì an ninh toàn cầu.
Ngày 27/11/2025, Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện Trung Quốc công bố Sách trắng “Kiểm soát vũ khí, giải trừ quân bị và không phổ biến vũ khí hạt nhân của Trung Quốc trong kỷ nguyên mới”, trong đó cảnh báo một số quốc gia đang theo đuổi an ninh tuyệt đối và thúc đẩy hệ thống phòng thủ tên lửa toàn cầu Golden Dome một cách không hạn chế, làm gia tăng nguy cơ vũ khí hóa không gian và đe dọa an ninh không gian vũ trụ.
Sách trắng tái khẳng định chính sách hạt nhân của Trung Quốc, bao gồm cam kết không sử dụng vũ khí hạt nhân trước và theo đuổi chiến lược hạt nhân mang tính tự vệ, nhằm bảo vệ an ninh chiến lược quốc gia và duy trì ổn định chiến lược toàn cầu.
Văn kiện này cũng nhấn mạnh rằng việc Trung Quốc phát triển công nghệ tên lửa và năng lực chống tên lửa chỉ nhằm mục đích phòng vệ, không nhắm vào bất kỳ quốc gia hay khu vực nào. Về không gian vũ trụ, Trung Quốc khẳng định lập trường sử dụng hòa bình, ủng hộ trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế, phản đối quân sự hóa, vũ khí hóa không gian, chạy đua vũ trang và việc lợi dụng hoạt động không gian thương mại để can thiệp vào xung đột hoặc công việc nội bộ của các quốc gia khác.
