Dũng Đỗ
Writer
Chính phủ Úc vừa đưa ra một trong những động thái mạnh mẽ nhất thế giới nhằm bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, khi tuyên bố sẽ ban hành lệnh cấm trẻ em dưới 16 tuổi truy cập vào nền tảng video YouTube. Lệnh cấm này, dự kiến sẽ có hiệu lực từ tháng 12 tới, đã ngay lập tức vấp phải sự phản đối từ phía YouTube nhưng lại được xem là một bước đi cần thiết để bảo vệ thanh thiếu niên trước các "thuật toán săn mồi".
Trong một tuyên bố chính thức, Bộ trưởng Truyền thông Úc, bà Anika Wells, đã giải thích về lý do đằng sau quyết định cứng rắn này. Bà khẳng định rằng thanh thiếu niên cần phải có thời gian để "hiểu rõ bản thân trước khi để các nền tảng mạng xã hội định hình các em là ai".
"Chính phủ sẽ không nhân nhượng với những hệ thống công nghệ lợi dụng dữ liệu hành vi của trẻ em vì mục đích thương mại," bà nói.
Động thái này là một sự thay đổi lớn trong chính sách của Úc. Vào năm 2024, nước này từng công bố một dự luật nhằm giới hạn trẻ dưới 16 tuổi truy cập Facebook, TikTok và Instagram, nhưng khi đó đã loại trừ YouTube vì cho rằng nó có tính ứng dụng trong học đường.
Tuy nhiên, một khảo sát mới từ Cơ quan An toàn mạng eSafety của Úc đã thay đổi tất cả. Khảo sát này cho thấy có tới 37% thanh thiếu niên từ 10–15 tuổi đã từng tiếp xúc với các nội dung độc hại trên YouTube – con số cao nhất trong tất cả các nền tảng được nghiên cứu.
Ngay sau tuyên bố của chính phủ, YouTube đã lập tức phản ứng. Một đại diện của nền tảng này bày tỏ cảm giác "sốc", đồng thời nhấn mạnh rằng YouTube không phải là một mạng xã hội, mà là một nền tảng chia sẻ nội dung chất lượng cao và miễn phí.
Theo lệnh cấm, các nền tảng sẽ phải thực hiện "các biện pháp hợp lý" để ngăn cản người dùng dưới 16 tuổi tại Úc sử dụng dịch vụ của họ. Nếu không tuân thủ, họ có thể sẽ phải đối mặt với một khoản phạt lên tới 49,5 triệu đô la Úc (khoảng 32,2 triệu USD).
Lệnh cấm này sẽ ngăn cản trẻ vị thành niên tạo tài khoản YouTube. Tuy nhiên, các giáo viên và phụ huynh vẫn có thể sử dụng nền tảng này để trình chiếu các nội dung phục vụ cho mục đích học tập.
Quyết định của chính phủ Úc được xem là một trong những biện pháp can thiệp trực tiếp và mạnh mẽ nhất của một chính phủ phương Tây vào hoạt động của các nền tảng công nghệ lớn. Nó đánh dấu một bước leo thang mới trong cuộc tranh luận toàn cầu về việc làm thế nào để có thể bảo vệ thế hệ trẻ trước những tác động tiêu cực tiềm ẩn của mạng xã hội và các thuật toán đề xuất nội dung.
Bảo vệ trẻ em trước "thuật toán săn mồi"
Trong một tuyên bố chính thức, Bộ trưởng Truyền thông Úc, bà Anika Wells, đã giải thích về lý do đằng sau quyết định cứng rắn này. Bà khẳng định rằng thanh thiếu niên cần phải có thời gian để "hiểu rõ bản thân trước khi để các nền tảng mạng xã hội định hình các em là ai".
"Chính phủ sẽ không nhân nhượng với những hệ thống công nghệ lợi dụng dữ liệu hành vi của trẻ em vì mục đích thương mại," bà nói.
Động thái này là một sự thay đổi lớn trong chính sách của Úc. Vào năm 2024, nước này từng công bố một dự luật nhằm giới hạn trẻ dưới 16 tuổi truy cập Facebook, TikTok và Instagram, nhưng khi đó đã loại trừ YouTube vì cho rằng nó có tính ứng dụng trong học đường.
Tuy nhiên, một khảo sát mới từ Cơ quan An toàn mạng eSafety của Úc đã thay đổi tất cả. Khảo sát này cho thấy có tới 37% thanh thiếu niên từ 10–15 tuổi đã từng tiếp xúc với các nội dung độc hại trên YouTube – con số cao nhất trong tất cả các nền tảng được nghiên cứu.
Phản ứng từ YouTube và các chi tiết của lệnh cấm
Ngay sau tuyên bố của chính phủ, YouTube đã lập tức phản ứng. Một đại diện của nền tảng này bày tỏ cảm giác "sốc", đồng thời nhấn mạnh rằng YouTube không phải là một mạng xã hội, mà là một nền tảng chia sẻ nội dung chất lượng cao và miễn phí.
Theo lệnh cấm, các nền tảng sẽ phải thực hiện "các biện pháp hợp lý" để ngăn cản người dùng dưới 16 tuổi tại Úc sử dụng dịch vụ của họ. Nếu không tuân thủ, họ có thể sẽ phải đối mặt với một khoản phạt lên tới 49,5 triệu đô la Úc (khoảng 32,2 triệu USD).
Lệnh cấm này sẽ ngăn cản trẻ vị thành niên tạo tài khoản YouTube. Tuy nhiên, các giáo viên và phụ huynh vẫn có thể sử dụng nền tảng này để trình chiếu các nội dung phục vụ cho mục đích học tập.
Một tiền lệ quan trọng
Quyết định của chính phủ Úc được xem là một trong những biện pháp can thiệp trực tiếp và mạnh mẽ nhất của một chính phủ phương Tây vào hoạt động của các nền tảng công nghệ lớn. Nó đánh dấu một bước leo thang mới trong cuộc tranh luận toàn cầu về việc làm thế nào để có thể bảo vệ thế hệ trẻ trước những tác động tiêu cực tiềm ẩn của mạng xã hội và các thuật toán đề xuất nội dung.
