Nhung Phan
Intern Writer
Điều gì đang xảy ra với trí tuệ nhân tạo "biết suy nghĩ"?
Các mô hình AI có khả năng suy luận từng được xem là bước nhảy vọt tiếp theo của ngành công nghệ. Nhưng có vẻ như kỳ vọng ấy đang gặp phải bức tường vô hình.
Nhưng nghiên cứu từ chính các tập đoàn công nghệ lại đang dội một gáo nước lạnh lên kỳ vọng đó. Mới nhất là báo cáo "The Illusion of Thinking" của nhóm nghiên cứu tại Apple. Họ chỉ ra rằng, khi bài toán đủ phức tạp, mô hình AI suy luận gần như… sụp đổ hoàn toàn. Không chỉ vậy, các mô hình này còn không mang tính khái quát – tức là chúng chỉ đơn thuần “học vẹt” theo mẫu thay vì thực sự hiểu bản chất để giải quyết tình huống mới.
CEO Databricks, Ali Ghodsi, bình luận thẳng thắn: “Chúng ta có thể huấn luyện mô hình làm rất tốt một bài kiểm tra cụ thể. Nhưng khi đặt nó vào những tình huống đơn giản mà con người làm trong mơ, thì nó lại vụng về đến khó tin. Đó là giới hạn căn bản hiện tại.”
Khoảng cách giữa khả năng hiện tại của các mô hình ngôn ngữ lớn và nhu cầu thực tế trong môi trường doanh nghiệp vẫn còn rất xa. Và điều này có thể làm lung lay chính niềm tin đã khiến giá cổ phiếu các hãng cung cấp hạ tầng AI như Nvidia tăng vọt.
CEO Nvidia, Jensen Huang, thừa nhận: “Chúng ta hiện đang cần lượng tính toán nhiều hơn gấp cả trăm lần so với tưởng tượng hồi năm ngoái, chỉ để phục vụ cho AI mang tính tác nhân và khả năng suy luận.”
CEO Futurum Group, Daniel Newman, nhận định: việc Apple công bố nghiên cứu tiêu cực về mô hình suy luận chỉ vài ngày sau hội nghị WWDC - nơi họ gần như không công bố gì nổi bật về AI – nghe có vẻ giống một cú “chuyển hướng” hơn là phân tích học thuật thuần túy. (CNBC)
Các mô hình AI có khả năng suy luận từng được xem là bước nhảy vọt tiếp theo của ngành công nghệ. Nhưng có vẻ như kỳ vọng ấy đang gặp phải bức tường vô hình.
Khi AI không còn thật sự "suy nghĩ"
Trong thời gian gần đây, nhiều hãng lớn như OpenAI, Anthropic, Alphabet hay DeepSeek đều tung ra các mô hình AI mới tự hào về khả năng suy luận. Ý tưởng là: nếu AI có thể chia một vấn đề phức tạp thành các bước logic rõ ràng và “trình bày bài làm”, thì nó sẽ tiến gần hơn đến trí tuệ thực thụ.Nhưng nghiên cứu từ chính các tập đoàn công nghệ lại đang dội một gáo nước lạnh lên kỳ vọng đó. Mới nhất là báo cáo "The Illusion of Thinking" của nhóm nghiên cứu tại Apple. Họ chỉ ra rằng, khi bài toán đủ phức tạp, mô hình AI suy luận gần như… sụp đổ hoàn toàn. Không chỉ vậy, các mô hình này còn không mang tính khái quát – tức là chúng chỉ đơn thuần “học vẹt” theo mẫu thay vì thực sự hiểu bản chất để giải quyết tình huống mới.
CEO Databricks, Ali Ghodsi, bình luận thẳng thắn: “Chúng ta có thể huấn luyện mô hình làm rất tốt một bài kiểm tra cụ thể. Nhưng khi đặt nó vào những tình huống đơn giản mà con người làm trong mơ, thì nó lại vụng về đến khó tin. Đó là giới hạn căn bản hiện tại.”
Một sự thật gây khó chịu: thông minh kiểu “răng cưa”
Không chỉ Apple, các nhóm nghiên cứu tại Salesforce và Anthropic cũng cùng một tiếng nói. Salesforce gọi đó là “trí tuệ răng cưa” – nơi một mô hình có thể cực kỳ giỏi ở một điểm, nhưng lại tệ hại ở điểm khác không kém phần quan trọng.
CEO Nvidia, Jensen Huang, thừa nhận: “Chúng ta hiện đang cần lượng tính toán nhiều hơn gấp cả trăm lần so với tưởng tượng hồi năm ngoái, chỉ để phục vụ cho AI mang tính tác nhân và khả năng suy luận.”
Liệu Apple đang nói thật hay chỉ là... “chuyển hướng dư luận”?
Cũng có ý kiến cho rằng báo cáo của Apple chỉ là cách hãng này đánh lạc hướng. Trong cuộc đua AI, Apple đang bị xem là tụt lại. Bộ công cụ "Apple Intelligence" chưa có gì đột phá, trong khi các tính năng quan trọng của Siri mới đã phải hoãn tới tận năm 2026.CEO Futurum Group, Daniel Newman, nhận định: việc Apple công bố nghiên cứu tiêu cực về mô hình suy luận chỉ vài ngày sau hội nghị WWDC - nơi họ gần như không công bố gì nổi bật về AI – nghe có vẻ giống một cú “chuyển hướng” hơn là phân tích học thuật thuần túy. (CNBC)
