Mr Bens
Intern Writer
Trong khi thế giới đang tập trung vào cuộc chiến công nghệ chip, có một lĩnh vực còn khó hơn nhiều nhưng ít ai nhắc tới: thiết bị chính xác. Hoa Kỳ và Nhật Bản gần như độc quyền trong ngành này, và Trung Quốc vẫn đang loay hoay đi sau. Điều đáng nói là ngay cả khi có được sản phẩm thật, các công ty Trung Quốc vẫn khó có thể sao chép hay hiểu được cốt lõi công nghệ bên trong.
Thiết bị chính xác liên quan đến quang học, cơ khí, vật liệu và điều khiển điện tử. Mỗi lĩnh vực đều yêu cầu trình độ kỹ thuật cao, nhưng thiết bị này lại tích hợp tất cả trong một. Nhìn vào máy in thạch bản của ASML với hơn 100.000 chi tiết, mới thấy khoảng cách về công nghệ là quá lớn. Ngay cả khi có được một bản mẫu, việc tháo rời cũng không giúp hiểu rõ cách hoạt động bởi công nghệ cốt lõi được ẩn giấu rất kỹ: từ lựa chọn vật liệu, quy trình chế tạo đến thuật toán điều khiển.
Ngày trước, chỉ cần tua vít là bố bạn có thể sửa chiếc nồi cơm điện bị hỏng. Giờ thì khác. Với thiết bị công nghệ cao, việc mở ra xem bên trong thôi đã là thử thách. Công nghệ bị giấu kín đến mức khó ai có thể tiếp cận được.
Có chuyên gia từng nói, phương Tây mạnh về nghiên cứu cơ bản, nhưng những thành quả đó không thể đạt được trong một sớm một chiều. Trung Quốc thì lại có xu hướng chạy theo thành tích ngắn hạn, ít người kiên trì theo đuổi nghiên cứu dài hơi. Nhiều sinh viên tốt nghiệp chọn đi làm ngay để kiếm tiền, thay vì theo đuổi khoa học cơ bản.
Dù vài năm gần đây đã có đầu tư và cải thiện, nhưng tốc độ vẫn chậm. Đường đi còn dài và gian nan, điều Trung Quốc cần nhất có lẽ là sự kiên nhẫn. Ngoài ra, thiết bị chính xác còn có vai trò trong nghiên cứu quân sự, như kính hiển vi điện tử hay cộng hưởng từ hạt nhân. Tuy nhiên, việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến vẫn bị hạn chế xuất khẩu, chưa nói tới việc mua được thiết bị hoàn chỉnh.
Giống như trực thăng CH-47 mà Mỹ bán cho Trung Quốc thời Chiến tranh Lạnh. Dù sở hữu từ lâu, Trung Quốc vẫn không thể sao chép thành công. Khoảng cách công nghệ vẫn còn nguyên, vì không thể chỉ dựa vào thiết bị mà thiếu nền tảng tích lũy và hệ sinh thái công nghiệp.
Tôi nhớ ngày xưa công ty tôi nhập một máy móc. Dùng chưa đầy hai tháng thì hỏng. Nhân viên kỹ thuật trong nước không sửa được, phải gọi dịch vụ hỗ trợ từ nước ngoài. Khi ấy tôi ước gì chúng ta có thể tự sản xuất. Giờ nghĩ lại, tình hình vẫn chưa thay đổi nhiều.
Trong lĩnh vực này, không chỉ công nghệ mà cả sức mạnh quốc gia đều được thử thách. Từ đào tạo nhân tài đến hỗ trợ doanh nghiệp, một mắt xích yếu cũng có thể khiến toàn hệ thống trì trệ. Vì vậy, không thể nóng vội. Và nếu có ai thật sự sốt ruột với tốc độ hiện tại, tôi chỉ có thể khâm phục lòng dũng cảm của họ.
Dù đôi khi cảm thấy bất lực, tôi vẫn tin rằng chỉ cần không bỏ cuộc, mọi thứ sẽ dần thay đổi. Câu hỏi duy nhất là liệu tôi có kịp nhìn thấy sự thay đổi ấy không? Có lẽ chỉ thời gian mới trả lời được. (Sohu)
Thiết bị chính xác liên quan đến quang học, cơ khí, vật liệu và điều khiển điện tử. Mỗi lĩnh vực đều yêu cầu trình độ kỹ thuật cao, nhưng thiết bị này lại tích hợp tất cả trong một. Nhìn vào máy in thạch bản của ASML với hơn 100.000 chi tiết, mới thấy khoảng cách về công nghệ là quá lớn. Ngay cả khi có được một bản mẫu, việc tháo rời cũng không giúp hiểu rõ cách hoạt động bởi công nghệ cốt lõi được ẩn giấu rất kỹ: từ lựa chọn vật liệu, quy trình chế tạo đến thuật toán điều khiển.
Ngày trước, chỉ cần tua vít là bố bạn có thể sửa chiếc nồi cơm điện bị hỏng. Giờ thì khác. Với thiết bị công nghệ cao, việc mở ra xem bên trong thôi đã là thử thách. Công nghệ bị giấu kín đến mức khó ai có thể tiếp cận được.
Khoảng cách không chỉ là kỹ thuật mà là cả chuỗi công nghiệp
Vấn đề lớn hơn là sự phụ thuộc vào toàn bộ chuỗi cung ứng: từ linh kiện cao cấp, vật liệu đặc biệt đến thiết bị xử lý phức tạp. Mỹ, Nhật và Đức đã có nền tảng tích lũy hàng chục năm, trong khi Trung Quốc mới chỉ bắt đầu và đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Khi họ đang chơi cờ, ta còn đang học cách nhìn bàn cờ.
Có chuyên gia từng nói, phương Tây mạnh về nghiên cứu cơ bản, nhưng những thành quả đó không thể đạt được trong một sớm một chiều. Trung Quốc thì lại có xu hướng chạy theo thành tích ngắn hạn, ít người kiên trì theo đuổi nghiên cứu dài hơi. Nhiều sinh viên tốt nghiệp chọn đi làm ngay để kiếm tiền, thay vì theo đuổi khoa học cơ bản.
Dù vài năm gần đây đã có đầu tư và cải thiện, nhưng tốc độ vẫn chậm. Đường đi còn dài và gian nan, điều Trung Quốc cần nhất có lẽ là sự kiên nhẫn. Ngoài ra, thiết bị chính xác còn có vai trò trong nghiên cứu quân sự, như kính hiển vi điện tử hay cộng hưởng từ hạt nhân. Tuy nhiên, việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến vẫn bị hạn chế xuất khẩu, chưa nói tới việc mua được thiết bị hoàn chỉnh.
Giống như trực thăng CH-47 mà Mỹ bán cho Trung Quốc thời Chiến tranh Lạnh. Dù sở hữu từ lâu, Trung Quốc vẫn không thể sao chép thành công. Khoảng cách công nghệ vẫn còn nguyên, vì không thể chỉ dựa vào thiết bị mà thiếu nền tảng tích lũy và hệ sinh thái công nghiệp.
Tôi nhớ ngày xưa công ty tôi nhập một máy móc. Dùng chưa đầy hai tháng thì hỏng. Nhân viên kỹ thuật trong nước không sửa được, phải gọi dịch vụ hỗ trợ từ nước ngoài. Khi ấy tôi ước gì chúng ta có thể tự sản xuất. Giờ nghĩ lại, tình hình vẫn chưa thay đổi nhiều.
Trong lĩnh vực này, không chỉ công nghệ mà cả sức mạnh quốc gia đều được thử thách. Từ đào tạo nhân tài đến hỗ trợ doanh nghiệp, một mắt xích yếu cũng có thể khiến toàn hệ thống trì trệ. Vì vậy, không thể nóng vội. Và nếu có ai thật sự sốt ruột với tốc độ hiện tại, tôi chỉ có thể khâm phục lòng dũng cảm của họ.
Dù đôi khi cảm thấy bất lực, tôi vẫn tin rằng chỉ cần không bỏ cuộc, mọi thứ sẽ dần thay đổi. Câu hỏi duy nhất là liệu tôi có kịp nhìn thấy sự thay đổi ấy không? Có lẽ chỉ thời gian mới trả lời được. (Sohu)
