ThanhDat
Intern Writer
Hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính đường thở, làm tăng tính đáp ứng đường thở (co thắt, phù nề, tăng tiết đờm) gây tắc nghẽn, hạn chế luồng khí đường thở, làm xuất hiện các dấu hiệu khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần, thường xảy ra ban đêm và sáng sớm.
Hen phế quản là bệnh có diễn biến nhanh, có thể gây tử vong nếu không theo dõi và xử trí kịp thời. Bệnh có thể hồi phục tự nhiên hoặc do dùng thuốc, có thể tái đi tái lại nhiều lần đặc biệt là khi thời tiết giao mùa.
Cơn hen ác tính là cơn hen nặng nguy kịch (rất nặng) mà không có khả năng đáp ứng với điều trị bằng thuốc giãn phế quản tích cực. Có 2 loại khởi phát cơn là:
- Cơn khởi phát chậm chiếm 90% và có xu hướng tiến triển nặng dần sau 6 giờ.
- Cơn tiến triển đột ngột hiếm gặp hơn, chỉ chiếm khoảng 10%.
Chỉ trong thời gian ngắn vừa qua, Khoa Hồi sức nội và chống độc - Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện TWQĐ 108 đã tiếp nhận liên tiếp nhiều trường hợp ngừng tuần hoàn do hen ác tính, quá trình điều trị khó khăn, kết quả hạn chế, để lại nhiều di chứng nặng nề cho bản thân, gia đình và toàn xã hội.
Nguyên nhân khởi phát cơn hen
Cơn hen xuất hiện do các tác nhân dị ứng, đây là nguyên nhân thường gặp nhất:
- Dị nguyên đường hô hấp: Bụi nhà, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật, khói thuốc lá, các con bọ sống trong chăn nệm… Cũng có thể là những chất trong công nghiệp như: bụi kim loại, khói xăng dầu, hơi sơn…
- Dị nguyên thực phẩm: Các loại hải sản (tôm, cua, cá, sò…), trứng, thịt gà, lạc.
- Thuốc: Một số loại thuốc cũng có thể là yếu tố khởi phát cơn hen như aspirin, penicillin…
- Tác nhân nhiễm khuẩn: Các bệnh lý nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như viêm mũi, viêm xoang, viêm họng, viêm amidan ...
Cơn hen do các tác nhân KHÔNG dị ứng:
- Di truyền: Trong gia đình có người bị hen phế quản.
- Yếu tố tâm lý: Lo âu, căng thẳng, sang chấn tâm lý…
Những người có cơ địa dị ứng hay tiền sử gia đình có người mắc hen phế quản là đối tượng nguy cơ của bệnh.
Đối với bệnh nhân đã được chẩn đoán hen phế quản, tiếp xúc với các tác nhân kích thích có thể dẫn đến việc khởi phát cơn hen cấp.
Nhận biết cơn hen phế quản ác tính
- Ý thức lơ mơ, lú lẫn, mất ý thức
- Khó thở, tím tái, thở ngáp, nhịp thở chậm hoặc ngừng thở, tiếng rì rào phế nang và tiếng ran rít trong phổi giảm hoặc không nghe thấy.
- Không thể nói chuyện
- Nhịp mạch chậm, không bắt được mạch
- Không thở khò khè
- Hô hấp vùng ngực - bụng nghịch thường (dấu hiệu của kiệt sức cơ hô hấp)
Xử trí ban đầu cơn hen phế quản?
Khi phát hiện cơn hen ác tính, cần phản ứng nhanh cấp cứu lúc ban đầu: Thở oxy, khai thông đường thở, đặt ống nội khí quản, khí dung giãn phế quản, corticoid, nhanh chóng gọi hỗ trợ của tuyến trên và phối hợp chuyển bệnh nhân lên tuyến y tế có điều kiện và khả năng theo dõi, điều trị cho bệnh nhân.
Dự phòng hen phế quản?
- Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như bụi nhà, lông động vật, phấn hoa... Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ; không nuôi chó, mèo, các con thú khác trong nhà.
- Người bệnh dị ứng với loại thực phẩm nào thì cần tránh ăn uống loại thực phẩm đó.
- Phòng tránh nhiễm khuẩn đường hô hấp.
- Tránh lo âu, căng thẳng quá mức.
- Khi đã được chẩn đoán mắc hen phế quản, người bệnh cần cẩn trọng khi sử dụng một số loại thuốc như aspirin và các thuốc chống viêm nonsteroid vì dễ gây nên cơn hen phế quản cấp.
- Chủ động tiêm phòng cúm hàng năm, tiêm phòng phế cầu, vắc xin phòng COVID-19; Đi khám chuyên khoa hô hấp để được tư vấn mức độ nặng/nhẹ của bệnh và có phác đồ điều trị dự phòng phù hợp.
Hen phế quản ác tính là một tình trạng cấp cứu, sau cơn hen phế quản ác tính có thể để lại những hậu quả nặng nề. Do đó, khi thấy xuất hiện các triệu chứng của bệnh hoặc gia đình có tiền sử mắc bệnh hen phế quản, cần tầm soát bệnh hen phế quản ở giai đoạn sớm.
Dưới đây là hình ảnh một số trường hợp ngừng tuần hoàn do hen phế quản ác tính được điều trị tại Khoa Hồi sức nội và chống độc - Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện TWQĐ 108:
Khoa Hồi sức nội và chống độc - Trung tâm Hồi sức tích cực
Đọc chi tiết tại đây: https://www.benhvien108.vn/canh-bao-hen-phe-quan-ac-tinh.htm
Hen phế quản là bệnh có diễn biến nhanh, có thể gây tử vong nếu không theo dõi và xử trí kịp thời. Bệnh có thể hồi phục tự nhiên hoặc do dùng thuốc, có thể tái đi tái lại nhiều lần đặc biệt là khi thời tiết giao mùa.
Cơn hen ác tính là cơn hen nặng nguy kịch (rất nặng) mà không có khả năng đáp ứng với điều trị bằng thuốc giãn phế quản tích cực. Có 2 loại khởi phát cơn là:
- Cơn khởi phát chậm chiếm 90% và có xu hướng tiến triển nặng dần sau 6 giờ.
- Cơn tiến triển đột ngột hiếm gặp hơn, chỉ chiếm khoảng 10%.
Chỉ trong thời gian ngắn vừa qua, Khoa Hồi sức nội và chống độc - Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện TWQĐ 108 đã tiếp nhận liên tiếp nhiều trường hợp ngừng tuần hoàn do hen ác tính, quá trình điều trị khó khăn, kết quả hạn chế, để lại nhiều di chứng nặng nề cho bản thân, gia đình và toàn xã hội.
Nguyên nhân khởi phát cơn hen
Cơn hen xuất hiện do các tác nhân dị ứng, đây là nguyên nhân thường gặp nhất:
- Dị nguyên đường hô hấp: Bụi nhà, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật, khói thuốc lá, các con bọ sống trong chăn nệm… Cũng có thể là những chất trong công nghiệp như: bụi kim loại, khói xăng dầu, hơi sơn…
- Dị nguyên thực phẩm: Các loại hải sản (tôm, cua, cá, sò…), trứng, thịt gà, lạc.
- Thuốc: Một số loại thuốc cũng có thể là yếu tố khởi phát cơn hen như aspirin, penicillin…
- Tác nhân nhiễm khuẩn: Các bệnh lý nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như viêm mũi, viêm xoang, viêm họng, viêm amidan ...
Cơn hen do các tác nhân KHÔNG dị ứng:
- Di truyền: Trong gia đình có người bị hen phế quản.
- Yếu tố tâm lý: Lo âu, căng thẳng, sang chấn tâm lý…
Những người có cơ địa dị ứng hay tiền sử gia đình có người mắc hen phế quản là đối tượng nguy cơ của bệnh.
Đối với bệnh nhân đã được chẩn đoán hen phế quản, tiếp xúc với các tác nhân kích thích có thể dẫn đến việc khởi phát cơn hen cấp.
Nhận biết cơn hen phế quản ác tính
- Ý thức lơ mơ, lú lẫn, mất ý thức
- Khó thở, tím tái, thở ngáp, nhịp thở chậm hoặc ngừng thở, tiếng rì rào phế nang và tiếng ran rít trong phổi giảm hoặc không nghe thấy.
- Không thể nói chuyện
- Nhịp mạch chậm, không bắt được mạch
- Không thở khò khè
- Hô hấp vùng ngực - bụng nghịch thường (dấu hiệu của kiệt sức cơ hô hấp)
Xử trí ban đầu cơn hen phế quản?
Khi phát hiện cơn hen ác tính, cần phản ứng nhanh cấp cứu lúc ban đầu: Thở oxy, khai thông đường thở, đặt ống nội khí quản, khí dung giãn phế quản, corticoid, nhanh chóng gọi hỗ trợ của tuyến trên và phối hợp chuyển bệnh nhân lên tuyến y tế có điều kiện và khả năng theo dõi, điều trị cho bệnh nhân.
Dự phòng hen phế quản?
- Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như bụi nhà, lông động vật, phấn hoa... Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ; không nuôi chó, mèo, các con thú khác trong nhà.
- Người bệnh dị ứng với loại thực phẩm nào thì cần tránh ăn uống loại thực phẩm đó.
- Phòng tránh nhiễm khuẩn đường hô hấp.
- Tránh lo âu, căng thẳng quá mức.
- Khi đã được chẩn đoán mắc hen phế quản, người bệnh cần cẩn trọng khi sử dụng một số loại thuốc như aspirin và các thuốc chống viêm nonsteroid vì dễ gây nên cơn hen phế quản cấp.
- Chủ động tiêm phòng cúm hàng năm, tiêm phòng phế cầu, vắc xin phòng COVID-19; Đi khám chuyên khoa hô hấp để được tư vấn mức độ nặng/nhẹ của bệnh và có phác đồ điều trị dự phòng phù hợp.
Hen phế quản ác tính là một tình trạng cấp cứu, sau cơn hen phế quản ác tính có thể để lại những hậu quả nặng nề. Do đó, khi thấy xuất hiện các triệu chứng của bệnh hoặc gia đình có tiền sử mắc bệnh hen phế quản, cần tầm soát bệnh hen phế quản ở giai đoạn sớm.
Dưới đây là hình ảnh một số trường hợp ngừng tuần hoàn do hen phế quản ác tính được điều trị tại Khoa Hồi sức nội và chống độc - Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện TWQĐ 108:
Khoa Hồi sức nội và chống độc - Trung tâm Hồi sức tích cực
Đọc chi tiết tại đây: https://www.benhvien108.vn/canh-bao-hen-phe-quan-ac-tinh.htm
