Khôi Nguyên
Writer
Tại một số vùng của Úc, sau những trận mưa lớn, cả một vùng cảnh quan rộng lớn bỗng được bao phủ bởi một lớp "tuyết" trắng xóa. Nhưng đây không phải là tuyết, mà là sản phẩm của hàng triệu con nhện cùng lúc giăng tơ để thoát khỏi dòng nước lũ. Hiện tượng kỳ lạ này, dù gây kinh ngạc và đôi chút sợ hãi, lại là một minh chứng ngoạn mục cho khả năng sinh tồn của tự nhiên.
Vào năm 2021, sau khi những trận mưa lớn và lũ lụt nghiêm trọng tàn phá tiểu bang Victoria của Úc, người dân địa phương đã kinh ngạc khi chứng kiến những tấm mạng nhện khổng lồ xuất hiện, phủ kín cây cối, hàng rào và đồng cỏ. Những hình ảnh này nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội, và nhiều người đã gọi đây là "ngày tận thế của loài nhện".
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã nhanh chóng lên tiếng để giải thích. Giáo sư Dieter Hochuli từ Đại học Sydney khẳng định rằng đây là một hiện tượng tự nhiên hoàn toàn bình thường, là một cơ chế sinh tồn của một nhóm nhện được gọi là nhện lưới tấm (sheetweb spiders). Vốn sống trên mặt đất, khi môi trường sống bị ngập lụt, bản năng đã thúc đẩy chúng phải di chuyển đến những vùng đất cao hơn để tìm nơi trú ẩn. Và cách chúng di chuyển chính là chìa khóa của hiện tượng này.
Cơ chế di cư hàng loạt này được các nhà khoa học gọi là "ballooning" (bay lên bằng tơ nhện). Để thực hiện, những con nhện sẽ trèo lên một điểm cao, sau đó nhả ra những sợi tơ mỏng và nhẹ. Gió sẽ cuốn những sợi tơ này đi, mang theo cả con nhện và giúp chúng bay lơ lửng trong không trung như những chiếc dù siêu nhỏ.
Mặc dù mỗi con nhện chỉ tạo ra một sợi tơ, nhưng khi hàng triệu con cùng thực hiện hành vi này một lúc, các sợi tơ sẽ bám vào nhau và tạo thành những dải lụa khổng lồ, bao phủ toàn bộ cảnh quan. Hiện tượng này được gọi là "hiệu ứng tơ mỏng" (gossamer effect). "Mỗi đường tơ khổng lồ bạn thấy thực chất đại diện cho một con nhện khác nhau," Tiến sĩ Ken Walker, một chuyên gia tại Bảo tàng Melbourne, giải thích.
Hiện tượng nhện bay hàng loạt không chỉ cần có lũ lụt. Theo các nhà nghiên cứu, nó đòi hỏi một sự kết hợp của các điều kiện khí quyển chính xác: những trận mưa lớn sau đó là thời tiết ấm áp hơn. Thời tiết ấm sẽ tạo ra các luồng khí nóng bốc lên từ mặt đất (gọi là thermals), và những con nhện sẽ tận dụng các luồng khí này để "cất cánh" khỏi vùng đất ngập lụt.
Mặc dù chiến thuật này thường chỉ đưa chúng đi một khoảng cách nhỏ để tìm nơi trú ẩn mới, nhưng đôi khi nó có thể đưa chúng đi rất xa. Các nhà khoa học đã từng tìm thấy những con nhện bay ở độ cao tới 4.500 mét trên không trung và cách bờ biển tới hơn 300 km.
Do đó, cảnh tượng "tuyết nhện" ngoạn mục ở Úc, dù có vẻ đáng sợ, thực chất không phải là một điềm báo tận thế, mà là một trong những minh chứng sống động và đẹp đẽ nhất về khả năng thích nghi và sinh tồn đáng kinh ngạc của thế giới tự nhiên trước những thách thức khắc nghiệt của môi trường.
"Ngày tận thế của nhện" hay một cuộc di cư ngoạn mục?
Vào năm 2021, sau khi những trận mưa lớn và lũ lụt nghiêm trọng tàn phá tiểu bang Victoria của Úc, người dân địa phương đã kinh ngạc khi chứng kiến những tấm mạng nhện khổng lồ xuất hiện, phủ kín cây cối, hàng rào và đồng cỏ. Những hình ảnh này nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội, và nhiều người đã gọi đây là "ngày tận thế của loài nhện".
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã nhanh chóng lên tiếng để giải thích. Giáo sư Dieter Hochuli từ Đại học Sydney khẳng định rằng đây là một hiện tượng tự nhiên hoàn toàn bình thường, là một cơ chế sinh tồn của một nhóm nhện được gọi là nhện lưới tấm (sheetweb spiders). Vốn sống trên mặt đất, khi môi trường sống bị ngập lụt, bản năng đã thúc đẩy chúng phải di chuyển đến những vùng đất cao hơn để tìm nơi trú ẩn. Và cách chúng di chuyển chính là chìa khóa của hiện tượng này.
"Ballooning" và "hiệu ứng tơ mỏng": Bí mật của loài nhện
Cơ chế di cư hàng loạt này được các nhà khoa học gọi là "ballooning" (bay lên bằng tơ nhện). Để thực hiện, những con nhện sẽ trèo lên một điểm cao, sau đó nhả ra những sợi tơ mỏng và nhẹ. Gió sẽ cuốn những sợi tơ này đi, mang theo cả con nhện và giúp chúng bay lơ lửng trong không trung như những chiếc dù siêu nhỏ.
Mặc dù mỗi con nhện chỉ tạo ra một sợi tơ, nhưng khi hàng triệu con cùng thực hiện hành vi này một lúc, các sợi tơ sẽ bám vào nhau và tạo thành những dải lụa khổng lồ, bao phủ toàn bộ cảnh quan. Hiện tượng này được gọi là "hiệu ứng tơ mỏng" (gossamer effect). "Mỗi đường tơ khổng lồ bạn thấy thực chất đại diện cho một con nhện khác nhau," Tiến sĩ Ken Walker, một chuyên gia tại Bảo tàng Melbourne, giải thích.
Những điều kiện hoàn hảo cho một cuộc "nhảy dù"
Hiện tượng nhện bay hàng loạt không chỉ cần có lũ lụt. Theo các nhà nghiên cứu, nó đòi hỏi một sự kết hợp của các điều kiện khí quyển chính xác: những trận mưa lớn sau đó là thời tiết ấm áp hơn. Thời tiết ấm sẽ tạo ra các luồng khí nóng bốc lên từ mặt đất (gọi là thermals), và những con nhện sẽ tận dụng các luồng khí này để "cất cánh" khỏi vùng đất ngập lụt.
Mặc dù chiến thuật này thường chỉ đưa chúng đi một khoảng cách nhỏ để tìm nơi trú ẩn mới, nhưng đôi khi nó có thể đưa chúng đi rất xa. Các nhà khoa học đã từng tìm thấy những con nhện bay ở độ cao tới 4.500 mét trên không trung và cách bờ biển tới hơn 300 km.
Do đó, cảnh tượng "tuyết nhện" ngoạn mục ở Úc, dù có vẻ đáng sợ, thực chất không phải là một điềm báo tận thế, mà là một trong những minh chứng sống động và đẹp đẽ nhất về khả năng thích nghi và sinh tồn đáng kinh ngạc của thế giới tự nhiên trước những thách thức khắc nghiệt của môi trường.
