Giấc mơ Liberty phone "Made in USA" với cái giá cao ngất ngưởng thế này đây

[Tuan Anh Vo]

Việc sản xuất một chiếc điện thoại thông minh hoàn toàn tại Mỹ không còn là điều bất khả thi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sản phẩm này sẽ không đạt đến độ bóng bẩy hay hiệu năng như những gì người tiêu dùng đã quen thuộc từ các mẫu iPhone hiện nay. Bên cạnh đó, mức giá thành cũng sẽ cao hơn đáng kể do chi phí lao động và hạ tầng công nghiệp tại Mỹ vẫn chưa đạt đến quy mô tối ưu.

Liberty Phone – chiếc điện thoại do Purism, công ty được sáng lập bởi Todd Weaver, phát triển – là minh chứng cụ thể cho khả năng sản xuất điện thoại trong nước. Dù cấu hình của thiết bị này không ấn tượng nếu so với tiêu chuẩn hiện tại, nó vẫn được bán với giá lên đến 1.999 USD, phản ánh chi phí phát triển trong môi trường sản xuất hạn chế và phân tán tại Mỹ.

Sự khác biệt giữa khả năng và thực tế​

Mặc dù cựu Tổng thống Trump từng kêu gọi áp thuế cao với smartphone nhập khẩu nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước, nhưng sản phẩm điện thoại "Made in the USA" được quảng bá bởi Trump Organization với mức giá 499 USD lại không thực sự khả thi. Các nhà phân tích cho rằng với tình trạng chuỗi cung ứng hiện tại, việc sản xuất một chiếc điện thoại như vậy hoàn toàn trong nước là điều không tưởng.

Trong khi đó, Liberty Phone của Purism cung cấp một cái nhìn thực tế hơn, không chỉ về mức giá mà còn về quá trình sản xuất đòi hỏi kết hợp linh kiện từ nhiều quốc gia khác nhau. Bo mạch chủ được sản xuất tại nhà máy của Purism, vi xử lý đến từ Texas, và việc lắp ráp diễn ra tại California. Tuy nhiên, vẫn có nhiều linh kiện – như camera từ Hàn Quốc, màn hình và pin từ Trung Quốc – chưa thể thay thế bằng sản phẩm nội địa.

Thách thức về hạ tầng và chuỗi cung ứng​

Todd Weaver thừa nhận rằng dù ông đã theo đuổi dự án này suốt một thập kỷ, Purism vẫn phải đối mặt với sự thiếu hụt hạ tầng sản xuất trong nước. Không có công ty Mỹ nào hiện tại có thể sản xuất hàng loạt các thành phần như màn hình điện thoại thông minh hay bộ xử lý ứng dụng di động ở quy mô cạnh tranh toàn cầu. Ngay cả SoC được dùng trong Liberty Phone – sản phẩm của NXP tại Austin, Texas – cũng là con chip được thiết kế cho xe hơi chứ không phải smartphone.

Ứng dụng hệ điều hành PureOS do Purism phát triển, thiết bị chỉ đáp ứng được các chức năng cơ bản như nghe gọi, nhắn tin, duyệt web và sử dụng vài ứng dụng đơn giản. Với mức giá gần 2.000 USD, Liberty Phone không được định vị để cạnh tranh với các smartphone đầu bảng như iPhone, mà là thiết bị phục vụ nhóm khách hàng đặc thù như các cơ quan chính phủ, phụ huynh, người lớn tuổi và chuyên gia bảo mật.

Bài toán chi phí và quy mô​

Chi phí sản xuất của Liberty Phone hiện vào khoảng 650 USD, cao hơn cả chi phí ước tính sản xuất iPhone 16 Pro Max tại Trung Quốc, vốn vào khoảng 550 USD. Mức giá này phần nào được bù lại bởi việc sử dụng các bộ phận rẻ tiền, chất lượng vừa phải và cấu hình thấp hơn như RAM ít hơn hay camera kém sắc nét.

Purism hiện chỉ có thể sản xuất khoảng 10.000 chiếc điện thoại mỗi tháng và mới bán được dưới 100.000 chiếc. Trong khi đó, Apple đã xuất xưởng hơn 225 triệu iPhone trong năm 2024. Khả năng mở rộng của Purism cũng phụ thuộc vào việc đầu tư thêm vào máy móc, nhân lực và cơ sở vật chất. Điều đáng nói là công ty không nhận đầu tư từ quỹ mạo hiểm mà chủ yếu dựa vào nguồn doanh thu và gây quỹ cộng đồng.

Tác động của chính sách thuế và tiềm năng phát triển​

Hiện tại, thuế quan không ảnh hưởng nhiều đến chi phí sản xuất của Purism do họ đã mua trước một lượng lớn linh kiện. Tuy nhiên, trong tương lai, nếu các chính sách thuế kéo dài, việc sản xuất trong nước có thể trở nên cạnh tranh hơn, vì linh kiện nhập khẩu sẽ đắt hơn, thúc đẩy đầu tư vào sản xuất nội địa.

Các công ty như Intel, TSMC hay Micron đã bắt đầu xây dựng nhà máy tại Mỹ, nhưng giới chuyên môn cho rằng đó mới chỉ là phần nhỏ so với quy mô toàn cầu. Chi phí sản xuất trong nước vẫn cao, công nghệ chưa đạt trình độ tiên tiến và phải mất nhiều năm để hình thành một chuỗi cung ứng thực sự nội địa hóa.

Tương lai của điện thoại “quốc nội”​

Weaver tin rằng Liberty Phone là bước đầu tiên cho việc thiết lập chuỗi sản xuất điện thoại ngay tại Mỹ, hướng đến mục tiêu an toàn, riêng tư và kiểm soát toàn diện. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng con đường này còn rất dài, đòi hỏi cả đầu tư lẫn ý chí chính trị và công nghiệp mạnh mẽ. Dẫu chưa thể cạnh tranh với các ông lớn công nghệ toàn cầu, Purism vẫn là ví dụ sống động cho khả năng làm chủ công nghệ tại chính quê hương mình.