Thế Việt
Writer
Một nghiên cứu từ Đại học Monash (Úc) vừa chứng minh rằng, với sự hỗ trợ đúng cách, chính cơ thể chúng ta có thể trở thành một "chiến binh" mạnh mẽ hơn trong cuộc chiến chống lại ung thư, mang lại hy vọng cho các liệu pháp miễn dịch thế hệ mới, an toàn và hiệu quả hơn.
Cơ thể con người vốn đã có sẵn một cơ chế phòng vệ tự nhiên để chống lại bệnh ung thư. Đó là một yếu tố tăng trưởng có tên là IL-15. Yếu tố này có vai trò kích thích việc sản sinh ra các tế bào miễn dịch, trong đó có các tế bào diệt tự nhiên (Natural Killer – NK). Đây là những "chiến binh" tuyến đầu của hệ miễn dịch, có khả năng phát hiện và tiêu diệt các tế bào ung thư ngay từ khi chúng vừa mới hình thành.
Tế bào diệt tự nhiên NK giúp phát hiện và tiêu diệt tế bào ung thư ngay từ khi chúng vừa hình thành.
Tuy nhiên, các tế bào ung thư lại liên tục tiến hóa và phát triển ra những cơ chế rất tinh vi để có thể "vô hiệu hóa" hệ miễn dịch, khiến cho các tế bào NK không thể hoạt động hiệu quả, ngay cả trong một môi trường có chứa nhiều IL-15. Một hướng tiếp cận tưởng chừng như hiệu quả đã được thử nghiệm trước đây là đưa vào cơ thể của các bệnh nhân các loại thuốc có khả năng kích hoạt các thụ thể IL-15 trên các tế bào miễn dịch. Thế nhưng, các liệu pháp này lại gây ra những độc tính rất nghiêm trọng, bởi vì chúng đã kích hoạt hệ miễn dịch trên toàn bộ cơ thể một cách không kiểm soát, thay vì chỉ tập trung tại vị trí của khối u, dẫn đến nhiều tác dụng phụ nặng nề cho bệnh nhân.
Giờ đây, một nghiên cứu mới do các nhà khoa học tại Đại học Monash và công ty công nghệ sinh học oNKo-Innate (Melbourne, Úc) thực hiện đang mở ra một hướng đi mới đầy hứa hẹn cho công cuộc điều trị ung thư. Theo đó, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra một gen có thể được “tắt” đi trong các tế bào NK, một hành động giúp cho các tế bào này trở nên đặc biệt nhạy cảm hơn với yếu tố IL-15 nội sinh (do chính cơ thể tạo ra), từ đó thúc đẩy khả năng tiêu diệt các tế bào ung thư một cách hiệu quả hơn.
Nghiên cứu do Đại học Monash và công ty công nghệ sinh học oNKo-Innate thực hiện
Nghiên cứu này do Giáo sư Nick Huntington (thuộc Viện Nghiên cứu Y sinh Monash) và các cộng sự thực hiện, và đã được công bố trên tạp chí khoa học quốc tế uy tín Cancer Cell. Nghiên cứu này đã cho thấy, khi loại bỏ gen này khỏi các tế bào NK ở người, chỉ cần một lượng rất nhỏ IL-15 cũng đã đủ để có thể kích hoạt một cách mạnh mẽ khả năng tiêu diệt ung thư của chúng, giúp làm chậm lại sự phát triển của bệnh ung thư đại trực tràng trong các mô hình tiền lâm sàng.
Giáo sư Nick Huntington (Viện Nghiên cứu Y sinh Monash)
Điều đáng chú ý là gen này mã hóa một loại enzyme, điều này có nghĩa là hoạt động của nó hoàn toàn có thể bị ức chế bằng các loại thuốc phân tử nhỏ. Trên thực tế, một loại thuốc hiện đang được thử nghiệm để có thể điều trị hội chứng rối loạn sinh tủy đã cho thấy khả năng có thể can thiệp vào một con đường phân tử tương tự, giúp tiêu diệt các tế bào ung thư.
Giáo sư Huntington chia sẻ: “Điều này đã mang lại một hy vọng lớn về việc có thể phát triển được các loại thuốc đặc hiệu hơn, an toàn hơn để có thể ứng dụng trong các trường hợp mà các liệu pháp miễn dịch hiện tại chưa đạt hiệu quả tối ưu, những trường hợp cần phải tăng cường thêm các phản ứng miễn dịch để chống lại ung thư.”
Ở các bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng, các khối u thường tiết ra nhiều IL-15 hơn so với các mô lành. Tuy nhiên, tế bào ung thư cũng có thể làm đột biến gen IL-15 để né tránh miễn dịch - đây là yếu tố thường liên quan đến nguy cơ tái phát và tiên lượng xấu. Việc tăng độ nhạy của tế bào miễn dịch với IL-15 nội sinh giúp kích hoạt phản ứng mạnh mẽ tại đúng vị trí khối u, đồng thời hạn chế ảnh hưởng đến các mô nơi IL-15 gần như không tồn tại.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR để sàng lọc và phát hiện ra các gen có khả năng làm tăng độ nhạy của các tế bào miễn dịch đối với yếu tố tăng trưởng. Kết quả đã cho thấy có hai gen có thể bị loại bỏ trong các liệu pháp tế bào, hoặc có thể bị ức chế bằng thuốc, từ đó giúp cải thiện hiệu quả tiêu diệt ung thư của các tế bào NK.
Theo ông Jai Rautela - Giám đốc điều hành của oNKo-Innate, phát hiện này hoàn toàn có thể được kết hợp với các liệu pháp miễn dịch hiện hành như các liệu pháp ức chế điểm kiểm soát miễn dịch để có thể tạo nên một tác động cộng hưởng.
Ông Jai Rautela khẳng định: “Các loại thuốc giúp tăng cường tín hiệu IL-15 có thể sẽ trở thành một lớp phòng thủ bổ sung, giúp củng cố các phản ứng miễn dịch ở những khối u đang trong giai đoạn tiến triển. Đây là một minh chứng cho thấy, việc hiểu sâu về miễn dịch học có thể sẽ mang lại những đột phá trong việc giải quyết các bài toán sinh học khó khăn như IL-15, và sẽ mở đường cho một thế hệ các liệu pháp miễn dịch mới.”
"Đánh thức" chiến binh diệt ung thư tự nhiên của cơ thể
Cơ thể con người vốn đã có sẵn một cơ chế phòng vệ tự nhiên để chống lại bệnh ung thư. Đó là một yếu tố tăng trưởng có tên là IL-15. Yếu tố này có vai trò kích thích việc sản sinh ra các tế bào miễn dịch, trong đó có các tế bào diệt tự nhiên (Natural Killer – NK). Đây là những "chiến binh" tuyến đầu của hệ miễn dịch, có khả năng phát hiện và tiêu diệt các tế bào ung thư ngay từ khi chúng vừa mới hình thành.
Tế bào diệt tự nhiên NK giúp phát hiện và tiêu diệt tế bào ung thư ngay từ khi chúng vừa hình thành.
Tuy nhiên, các tế bào ung thư lại liên tục tiến hóa và phát triển ra những cơ chế rất tinh vi để có thể "vô hiệu hóa" hệ miễn dịch, khiến cho các tế bào NK không thể hoạt động hiệu quả, ngay cả trong một môi trường có chứa nhiều IL-15. Một hướng tiếp cận tưởng chừng như hiệu quả đã được thử nghiệm trước đây là đưa vào cơ thể của các bệnh nhân các loại thuốc có khả năng kích hoạt các thụ thể IL-15 trên các tế bào miễn dịch. Thế nhưng, các liệu pháp này lại gây ra những độc tính rất nghiêm trọng, bởi vì chúng đã kích hoạt hệ miễn dịch trên toàn bộ cơ thể một cách không kiểm soát, thay vì chỉ tập trung tại vị trí của khối u, dẫn đến nhiều tác dụng phụ nặng nề cho bệnh nhân.
Phát hiện đột phá: "Tắt" gen để "bật" sức mạnh
Giờ đây, một nghiên cứu mới do các nhà khoa học tại Đại học Monash và công ty công nghệ sinh học oNKo-Innate (Melbourne, Úc) thực hiện đang mở ra một hướng đi mới đầy hứa hẹn cho công cuộc điều trị ung thư. Theo đó, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra một gen có thể được “tắt” đi trong các tế bào NK, một hành động giúp cho các tế bào này trở nên đặc biệt nhạy cảm hơn với yếu tố IL-15 nội sinh (do chính cơ thể tạo ra), từ đó thúc đẩy khả năng tiêu diệt các tế bào ung thư một cách hiệu quả hơn.
Nghiên cứu do Đại học Monash và công ty công nghệ sinh học oNKo-Innate thực hiện
Nghiên cứu này do Giáo sư Nick Huntington (thuộc Viện Nghiên cứu Y sinh Monash) và các cộng sự thực hiện, và đã được công bố trên tạp chí khoa học quốc tế uy tín Cancer Cell. Nghiên cứu này đã cho thấy, khi loại bỏ gen này khỏi các tế bào NK ở người, chỉ cần một lượng rất nhỏ IL-15 cũng đã đủ để có thể kích hoạt một cách mạnh mẽ khả năng tiêu diệt ung thư của chúng, giúp làm chậm lại sự phát triển của bệnh ung thư đại trực tràng trong các mô hình tiền lâm sàng.
Giáo sư Nick Huntington (Viện Nghiên cứu Y sinh Monash)
Hướng đi mới cho các liệu pháp miễn dịch an toàn hơn
Điều đáng chú ý là gen này mã hóa một loại enzyme, điều này có nghĩa là hoạt động của nó hoàn toàn có thể bị ức chế bằng các loại thuốc phân tử nhỏ. Trên thực tế, một loại thuốc hiện đang được thử nghiệm để có thể điều trị hội chứng rối loạn sinh tủy đã cho thấy khả năng có thể can thiệp vào một con đường phân tử tương tự, giúp tiêu diệt các tế bào ung thư.
Giáo sư Huntington chia sẻ: “Điều này đã mang lại một hy vọng lớn về việc có thể phát triển được các loại thuốc đặc hiệu hơn, an toàn hơn để có thể ứng dụng trong các trường hợp mà các liệu pháp miễn dịch hiện tại chưa đạt hiệu quả tối ưu, những trường hợp cần phải tăng cường thêm các phản ứng miễn dịch để chống lại ung thư.”
Ở các bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng, các khối u thường tiết ra nhiều IL-15 hơn so với các mô lành. Tuy nhiên, tế bào ung thư cũng có thể làm đột biến gen IL-15 để né tránh miễn dịch - đây là yếu tố thường liên quan đến nguy cơ tái phát và tiên lượng xấu. Việc tăng độ nhạy của tế bào miễn dịch với IL-15 nội sinh giúp kích hoạt phản ứng mạnh mẽ tại đúng vị trí khối u, đồng thời hạn chế ảnh hưởng đến các mô nơi IL-15 gần như không tồn tại.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR để sàng lọc và phát hiện ra các gen có khả năng làm tăng độ nhạy của các tế bào miễn dịch đối với yếu tố tăng trưởng. Kết quả đã cho thấy có hai gen có thể bị loại bỏ trong các liệu pháp tế bào, hoặc có thể bị ức chế bằng thuốc, từ đó giúp cải thiện hiệu quả tiêu diệt ung thư của các tế bào NK.
Theo ông Jai Rautela - Giám đốc điều hành của oNKo-Innate, phát hiện này hoàn toàn có thể được kết hợp với các liệu pháp miễn dịch hiện hành như các liệu pháp ức chế điểm kiểm soát miễn dịch để có thể tạo nên một tác động cộng hưởng.
Ông Jai Rautela khẳng định: “Các loại thuốc giúp tăng cường tín hiệu IL-15 có thể sẽ trở thành một lớp phòng thủ bổ sung, giúp củng cố các phản ứng miễn dịch ở những khối u đang trong giai đoạn tiến triển. Đây là một minh chứng cho thấy, việc hiểu sâu về miễn dịch học có thể sẽ mang lại những đột phá trong việc giải quyết các bài toán sinh học khó khăn như IL-15, và sẽ mở đường cho một thế hệ các liệu pháp miễn dịch mới.”
