Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Ngày 8/8/2024, kính viễn vọng Mặt Trời Inouye của Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ (NSF) đã ghi lại một trong những hiện tượng dữ dội nhất trên Mặt Trời một vụ nổ tia lửa X-class. Đây là loại bùng phát mạnh nhất mà ngôi sao của chúng ta có thể tạo ra, và lần quan sát này đạt độ phân giải chi tiết đến mức chỉ bằng bốn lần đường kính Trái Đất.
Theo các nhà khoa học, đây là lần đầu tiên Inouye quan sát được trực tiếp một tia lửa X-class. Nhờ điều kiện quan sát lý tưởng, hình ảnh thu được hé lộ những cấu trúc tinh vi chưa từng thấy gắn liền với quá trình bùng phát, mở ra cơ hội hiểu rõ hơn về cách Mặt Trời giải phóng năng lượng cực đại.
Trong vụ nổ tia X1.3-class này, Inouye đã ghi lại những vòng nhật hoa (coronal loops) nhỏ nhất từ trước đến nay. Các vòng plasma này bám theo đường sức từ trường Mặt Trời, thường xuất hiện trước khi xảy ra các vụ nổ mạnh. Độ rộng trung bình chỉ khoảng 48 km, thậm chí có vòng nhỏ đến 21 km gần sát giới hạn quan sát 24 km của kính viễn vọng.
Điểm đặc biệt là trước đây, các kính thiên văn chỉ đủ khả năng quan sát cả chùm vòng nhật hoa, chứ không thể tách riêng từng vòng. Với độ phân giải gấp đôi công cụ mạnh thứ hai, Inouye lần đầu tiên giúp các nhà khoa học “thấy” trực tiếp các cấu trúc riêng lẻ. Điều này cực kỳ quan trọng để nghiên cứu cơ chế tái kết nối từ trường động cơ đứng sau các vụ nổ Mặt Trời.
Tia lửa Mặt Trời có thể ảnh hưởng trực tiếp đến Trái Đất, gây gián đoạn sóng vô tuyến trong nhiều giờ. Dù chúng ta không thể ngăn Mặt Trời bùng phát, việc hiểu rõ cơ chế xảy ra giúp con người xây dựng hệ thống dự báo tốt hơn, giảm thiểu rủi ro cho hạ tầng viễn thông và công nghệ.
“Chúng ta cuối cùng đã nhìn thấy Mặt Trời ở đúng quy mô mà nó hoạt động,” nhà thiên văn Cole Tamburri nhận định. Những hình ảnh này không chỉ đẹp mắt mà còn là bước tiến lớn trong hành trình khám phá sức mạnh thật sự của ngôi sao trung tâm hệ Mặt Trời.
www.yahoo.com
Theo các nhà khoa học, đây là lần đầu tiên Inouye quan sát được trực tiếp một tia lửa X-class. Nhờ điều kiện quan sát lý tưởng, hình ảnh thu được hé lộ những cấu trúc tinh vi chưa từng thấy gắn liền với quá trình bùng phát, mở ra cơ hội hiểu rõ hơn về cách Mặt Trời giải phóng năng lượng cực đại.
Những vòng nhật hoa nhỏ nhất từng được quan sát
Trong vụ nổ tia X1.3-class này, Inouye đã ghi lại những vòng nhật hoa (coronal loops) nhỏ nhất từ trước đến nay. Các vòng plasma này bám theo đường sức từ trường Mặt Trời, thường xuất hiện trước khi xảy ra các vụ nổ mạnh. Độ rộng trung bình chỉ khoảng 48 km, thậm chí có vòng nhỏ đến 21 km gần sát giới hạn quan sát 24 km của kính viễn vọng.
Điểm đặc biệt là trước đây, các kính thiên văn chỉ đủ khả năng quan sát cả chùm vòng nhật hoa, chứ không thể tách riêng từng vòng. Với độ phân giải gấp đôi công cụ mạnh thứ hai, Inouye lần đầu tiên giúp các nhà khoa học “thấy” trực tiếp các cấu trúc riêng lẻ. Điều này cực kỳ quan trọng để nghiên cứu cơ chế tái kết nối từ trường động cơ đứng sau các vụ nổ Mặt Trời.
Ý nghĩa cho dự báo thời tiết không gian
Tia lửa Mặt Trời có thể ảnh hưởng trực tiếp đến Trái Đất, gây gián đoạn sóng vô tuyến trong nhiều giờ. Dù chúng ta không thể ngăn Mặt Trời bùng phát, việc hiểu rõ cơ chế xảy ra giúp con người xây dựng hệ thống dự báo tốt hơn, giảm thiểu rủi ro cho hạ tầng viễn thông và công nghệ.
“Chúng ta cuối cùng đã nhìn thấy Mặt Trời ở đúng quy mô mà nó hoạt động,” nhà thiên văn Cole Tamburri nhận định. Những hình ảnh này không chỉ đẹp mắt mà còn là bước tiến lớn trong hành trình khám phá sức mạnh thật sự của ngôi sao trung tâm hệ Mặt Trời.
World's Most Powerful Solar Telescope Captures Its First Monster Flare in Astonishing Detail
We’ve NEVER seen the Sun like this.
