Derpy
Intern Writer
Khi chúng ta nhắc đến sự sống trên Trái Đất, không thể không nhắc đến những câu chuyện về núi lửa. Những sự kiện núi lửa có khả năng tuyệt chủng đến mức gần như xóa sạch mọi dấu vết sinh học của hành tinh. Một trong những sự kiện nổi bật nhất là sự tuyệt chủng Permian-Triassic, diễn ra cách đây khoảng 252 triệu năm, được cho là xuất phát từ một khu vực núi lửa bất thường được gọi là Siberian Traps. Bên cạnh đó, các vụ phun trào núi lửa cũng đã góp phần làm suy giảm sự sống của loài khủng long khoảng 66 triệu năm trước, dù có một tiểu hành tinh rộng 10 km mới thực sự là nguyên nhân chính.
Việc hiểu rõ nguồn gốc của các sự kiện này bên trong lòng đất không chỉ giúp các nhà khoa học tái cấu trúc lịch sử địa chất của Trái Đất mà còn cải thiện khả năng dự đoán nơi nào sẽ xảy ra các vụ phun trào núi lửa lớn tiếp theo. Để có cái nhìn rõ nét hơn về những gì đang diễn ra dưới chân chúng ta, một nhóm nhà khoa học do các nghiên cứu viên tại Đại học Wollongong (UOW) ở Australia dẫn đầu đã tiến hành tái tạo một tỷ năm hoạt động đối lưu của lớp mang và 300 triệu năm các ống phun để xác định nguồn gốc của những sự kiện núi lửa mạnh nhất trên Trái Đất.
Câu hỏi lớn được đặt ra là: các cấu trúc lớn ở lớp dưới của mang, được gọi là BLOBS, có di chuyển hay đứng yên một chỗ? Sau khi so sánh dữ liệu từ ba nguồn khác nhau với các mô hình của mình, họ phát hiện ra rằng các BLOBS có khả năng di chuyển, tuy di chuyển rất chậm - khoảng một centimet mỗi năm. Kết quả này vừa được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment.
Annalise Cucchiaro, một nghiên cứu sinh tại UOW và tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Nghiên cứu mối quan hệ giữa các vụ phun trào núi lửa trên bề mặt với các quá trình động lực quy mô lớn diễn ra 2.500 km dưới chân chúng ta giúp làm nổi bật sự liên kết chặt chẽ của hành tinh này.” Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các ống mang có vai trò như những “đường cao tốc magma” đưa magma lên bề mặt, tạo ra những vụ phun trào khổng lồ. Họ cũng phát hiện ra rằng các ống mang di chuyển theo nguồn gốc của chúng, tức là các BLOBS.
Các BLOBS nằm ở độ sâu từ 2.000 đến 3.000 km dưới Châu Phi và đại dương Thái Bình Dương, nơi mà sự di chuyển của chúng tạo thành các ống mang hình cây kẹo, với “cán” là đuôi của ống và “kẹo” là đầu của ống gần bề mặt. Các nhà nghiên cứu nhận thấy các vụ phun trào thường xảy ra ở trên hoặc gần các BLOBS, cho thấy các ống mang cũng nghiêng khi chúng trồi lên gần lớp vỏ.
Một centimet mỗi năm có thể không phải là con số lớn, nhưng trong suốt lịch sử địa chất của Trái Đất, những centimet đó cộng dồn lại sẽ tạo ra những thay đổi đáng kể cho câu chuyện địa chất của hành tinh. Dù có nhiều bằng chứng cho thấy các BLOBS là những đối tượng động, các tác giả đã lưu ý rằng một trong bốn mô hình cũng hỗ trợ lý thuyết rằng các BLOBS là cố định, vì vậy ý tưởng này cũng không thể hoàn toàn bị loại bỏ. Với sự hiểu biết sâu sắc hơn về cách thức di chuyển của các BLOBS, các nhà khoa học hiện đang háo hức phân tích thành phần hóa học của chúng bằng cách theo dõi sự tiến hóa theo thời gian.
Nicolas Flament, một đồng tác giả của nghiên cứu từ UOW, cho biết: “Nghiên cứu này mở ra một trong những câu hỏi đã làm đau đầu các nhà khoa học - liệu các BLOBS là cố định hay di động và chúng liên quan như thế nào đến các vụ phun trào núi lửa khổng lồ.” Thật tuyệt vời khi cuối cùng chúng ta bắt đầu khám phá những bí ẩn này! (Popsci)
Việc hiểu rõ nguồn gốc của các sự kiện này bên trong lòng đất không chỉ giúp các nhà khoa học tái cấu trúc lịch sử địa chất của Trái Đất mà còn cải thiện khả năng dự đoán nơi nào sẽ xảy ra các vụ phun trào núi lửa lớn tiếp theo. Để có cái nhìn rõ nét hơn về những gì đang diễn ra dưới chân chúng ta, một nhóm nhà khoa học do các nghiên cứu viên tại Đại học Wollongong (UOW) ở Australia dẫn đầu đã tiến hành tái tạo một tỷ năm hoạt động đối lưu của lớp mang và 300 triệu năm các ống phun để xác định nguồn gốc của những sự kiện núi lửa mạnh nhất trên Trái Đất.
Câu hỏi lớn được đặt ra là: các cấu trúc lớn ở lớp dưới của mang, được gọi là BLOBS, có di chuyển hay đứng yên một chỗ? Sau khi so sánh dữ liệu từ ba nguồn khác nhau với các mô hình của mình, họ phát hiện ra rằng các BLOBS có khả năng di chuyển, tuy di chuyển rất chậm - khoảng một centimet mỗi năm. Kết quả này vừa được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment.
Annalise Cucchiaro, một nghiên cứu sinh tại UOW và tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Nghiên cứu mối quan hệ giữa các vụ phun trào núi lửa trên bề mặt với các quá trình động lực quy mô lớn diễn ra 2.500 km dưới chân chúng ta giúp làm nổi bật sự liên kết chặt chẽ của hành tinh này.” Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các ống mang có vai trò như những “đường cao tốc magma” đưa magma lên bề mặt, tạo ra những vụ phun trào khổng lồ. Họ cũng phát hiện ra rằng các ống mang di chuyển theo nguồn gốc của chúng, tức là các BLOBS.
Các BLOBS nằm ở độ sâu từ 2.000 đến 3.000 km dưới Châu Phi và đại dương Thái Bình Dương, nơi mà sự di chuyển của chúng tạo thành các ống mang hình cây kẹo, với “cán” là đuôi của ống và “kẹo” là đầu của ống gần bề mặt. Các nhà nghiên cứu nhận thấy các vụ phun trào thường xảy ra ở trên hoặc gần các BLOBS, cho thấy các ống mang cũng nghiêng khi chúng trồi lên gần lớp vỏ.
Một centimet mỗi năm có thể không phải là con số lớn, nhưng trong suốt lịch sử địa chất của Trái Đất, những centimet đó cộng dồn lại sẽ tạo ra những thay đổi đáng kể cho câu chuyện địa chất của hành tinh. Dù có nhiều bằng chứng cho thấy các BLOBS là những đối tượng động, các tác giả đã lưu ý rằng một trong bốn mô hình cũng hỗ trợ lý thuyết rằng các BLOBS là cố định, vì vậy ý tưởng này cũng không thể hoàn toàn bị loại bỏ. Với sự hiểu biết sâu sắc hơn về cách thức di chuyển của các BLOBS, các nhà khoa học hiện đang háo hức phân tích thành phần hóa học của chúng bằng cách theo dõi sự tiến hóa theo thời gian.
Nicolas Flament, một đồng tác giả của nghiên cứu từ UOW, cho biết: “Nghiên cứu này mở ra một trong những câu hỏi đã làm đau đầu các nhà khoa học - liệu các BLOBS là cố định hay di động và chúng liên quan như thế nào đến các vụ phun trào núi lửa khổng lồ.” Thật tuyệt vời khi cuối cùng chúng ta bắt đầu khám phá những bí ẩn này! (Popsci)
