Hoàng Khang
Writer
Công ty đứng sau ChatGPT, OpenAI, vừa công bố một thay đổi lớn về cấu trúc, chính thức từ bỏ nỗ lực chuyển đổi thực thể kinh doanh của mình thành một công ty vì lợi nhuận (for-profit) tiêu chuẩn.
Thay vào đó, theo thông báo từ Chủ tịch Bret Taylor và CEO Sam Altman vào ngày 5/5, công ty con thương mại của OpenAI sẽ chuyển từ mô hình trách nhiệm hữu hạn "lợi nhuận giới hạn" (capped-profit LLC) sang mô hình Công ty Lợi ích Công cộng (Public Benefit Corporation - PBC). Điều quan trọng nhất là tổ chức phi lợi nhuận (non-profit) ban đầu vẫn sẽ giữ quyền kiểm soát và quản trị cao nhất đối với thực thể PBC này.
Lý do thay đổi: Áp lực pháp lý và nhu cầu vốn khổng lồ
Quyết định này được đưa ra sau khi OpenAI "lắng nghe ý kiến từ các nhà lãnh đạo dân sự và tham gia vào đối thoại mang tính xây dựng với văn phòng Tổng chưởng lý của Delaware và California," theo lời ông Bret Taylor. Các cơ quan này có quyền giám sát tình trạng phi lợi nhuận của OpenAI và có thể đã phản đối hoặc chặn kế hoạch tái cấu trúc thành công ty vì lợi nhuận hoàn toàn trước đó, một kế hoạch cũng vấp phải sự chỉ trích công khai từ Elon Musk, Meta và nhiều người khác.
Bên cạnh đó, Sam Altman thừa nhận cấu trúc "lợi nhuận giới hạn" (capped-profit) với mức trần lợi nhuận 100 lần cho nhà đầu tư, dù hợp lý khi OpenAI mới thành lập và tưởng chừng chỉ có một nỗ lực AGI duy nhất, giờ đây không còn phù hợp trong bối cảnh có nhiều công ty AGI lớn mạnh khác. Quan trọng hơn, Altman nhấn mạnh OpenAI cần huy động "hàng trăm tỷ đô la và cuối cùng có thể là hàng nghìn tỷ đô la" để đạt được sứ mệnh mang AGI đến cho toàn nhân loại. Việc chuyển sang cấu trúc vốn thông thường với cổ phiếu tiêu chuẩn, không có giới hạn về mức tăng giá cho nhà đầu tư và nhân viên, sẽ giúp việc huy động nguồn vốn khổng lồ này trong tương lai trở nên dễ dàng hơn. Các vòng gọi vốn hàng tỷ đô la gần đây của OpenAI được cho là cũng phụ thuộc vào việc loại bỏ giới hạn lợi nhuận này.
Cấu trúc mới và tầm nhìn "AI dân chủ"
Theo cấu trúc mới, tổ chức phi lợi nhuận OpenAI sẽ tiếp tục kiểm soát PBC và sẽ nhận một cổ phần đáng kể (số lượng cụ thể sẽ được quyết định) trong công ty PBC này. Nguồn lực tài chính từ cổ phần này sẽ được dùng để hỗ trợ các chương trình phi lợi nhuận nhằm đảm bảo AI mang lại lợi ích cho nhiều cộng đồng khác nhau. Mô hình PBC cũng đang được các phòng thí nghiệm AGI khác như Anthropic và xAI áp dụng. Đáng chú ý, phát ngôn viên OpenAI xác nhận vẫn chưa có kế hoạch để CEO Sam Altman nhận cổ phần trực tiếp tại công ty.
Trong thư gửi nhân viên, Sam Altman tái khẳng định tầm nhìn về "AI dân chủ" (democratic AI): đặt những công cụ AI mạnh mẽ vào tay mọi người, mở nguồn các mô hình có năng lực cao, và cho phép người dùng tự do sử dụng, quyết định hành vi của AI trong giới hạn rộng. "Chúng tôi muốn xây dựng một bộ não cho thế giới và làm cho mọi người siêu dễ dàng sử dụng nó cho bất cứ điều gì họ muốn," Altman viết.
Sự thay đổi cấu trúc này của OpenAI là một nỗ lực phức tạp nhằm cân bằng giữa sứ mệnh ban đầu là đảm bảo AGI mang lại lợi ích cho nhân loại với nhu cầu vốn khổng lồ để dẫn đầu cuộc đua AI toàn cầu, đồng thời xoa dịu các lo ngại về quản trị và kiểm soát từ các cơ quan quản lý.
Thay vào đó, theo thông báo từ Chủ tịch Bret Taylor và CEO Sam Altman vào ngày 5/5, công ty con thương mại của OpenAI sẽ chuyển từ mô hình trách nhiệm hữu hạn "lợi nhuận giới hạn" (capped-profit LLC) sang mô hình Công ty Lợi ích Công cộng (Public Benefit Corporation - PBC). Điều quan trọng nhất là tổ chức phi lợi nhuận (non-profit) ban đầu vẫn sẽ giữ quyền kiểm soát và quản trị cao nhất đối với thực thể PBC này.
Lý do thay đổi: Áp lực pháp lý và nhu cầu vốn khổng lồ
Quyết định này được đưa ra sau khi OpenAI "lắng nghe ý kiến từ các nhà lãnh đạo dân sự và tham gia vào đối thoại mang tính xây dựng với văn phòng Tổng chưởng lý của Delaware và California," theo lời ông Bret Taylor. Các cơ quan này có quyền giám sát tình trạng phi lợi nhuận của OpenAI và có thể đã phản đối hoặc chặn kế hoạch tái cấu trúc thành công ty vì lợi nhuận hoàn toàn trước đó, một kế hoạch cũng vấp phải sự chỉ trích công khai từ Elon Musk, Meta và nhiều người khác.
Bên cạnh đó, Sam Altman thừa nhận cấu trúc "lợi nhuận giới hạn" (capped-profit) với mức trần lợi nhuận 100 lần cho nhà đầu tư, dù hợp lý khi OpenAI mới thành lập và tưởng chừng chỉ có một nỗ lực AGI duy nhất, giờ đây không còn phù hợp trong bối cảnh có nhiều công ty AGI lớn mạnh khác. Quan trọng hơn, Altman nhấn mạnh OpenAI cần huy động "hàng trăm tỷ đô la và cuối cùng có thể là hàng nghìn tỷ đô la" để đạt được sứ mệnh mang AGI đến cho toàn nhân loại. Việc chuyển sang cấu trúc vốn thông thường với cổ phiếu tiêu chuẩn, không có giới hạn về mức tăng giá cho nhà đầu tư và nhân viên, sẽ giúp việc huy động nguồn vốn khổng lồ này trong tương lai trở nên dễ dàng hơn. Các vòng gọi vốn hàng tỷ đô la gần đây của OpenAI được cho là cũng phụ thuộc vào việc loại bỏ giới hạn lợi nhuận này.
Cấu trúc mới và tầm nhìn "AI dân chủ"
Theo cấu trúc mới, tổ chức phi lợi nhuận OpenAI sẽ tiếp tục kiểm soát PBC và sẽ nhận một cổ phần đáng kể (số lượng cụ thể sẽ được quyết định) trong công ty PBC này. Nguồn lực tài chính từ cổ phần này sẽ được dùng để hỗ trợ các chương trình phi lợi nhuận nhằm đảm bảo AI mang lại lợi ích cho nhiều cộng đồng khác nhau. Mô hình PBC cũng đang được các phòng thí nghiệm AGI khác như Anthropic và xAI áp dụng. Đáng chú ý, phát ngôn viên OpenAI xác nhận vẫn chưa có kế hoạch để CEO Sam Altman nhận cổ phần trực tiếp tại công ty.
Trong thư gửi nhân viên, Sam Altman tái khẳng định tầm nhìn về "AI dân chủ" (democratic AI): đặt những công cụ AI mạnh mẽ vào tay mọi người, mở nguồn các mô hình có năng lực cao, và cho phép người dùng tự do sử dụng, quyết định hành vi của AI trong giới hạn rộng. "Chúng tôi muốn xây dựng một bộ não cho thế giới và làm cho mọi người siêu dễ dàng sử dụng nó cho bất cứ điều gì họ muốn," Altman viết.
Sự thay đổi cấu trúc này của OpenAI là một nỗ lực phức tạp nhằm cân bằng giữa sứ mệnh ban đầu là đảm bảo AGI mang lại lợi ích cho nhân loại với nhu cầu vốn khổng lồ để dẫn đầu cuộc đua AI toàn cầu, đồng thời xoa dịu các lo ngại về quản trị và kiểm soát từ các cơ quan quản lý.
