Nhung Phan
Intern Writer
Nếu một ngày nào đó, máy móc hiểu cảm xúc của con người còn tốt hơn chính con người, bạn có sẵn lòng để chúng lắng nghe mình không?
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Geneva và Đại học Bern đã đưa sáu mô hình AI (ChatGPT-4, ChatGPT-o1, Gemini 1.5 Flash, Copilot 365, Claude 3.5 Haiku và DeepSeek V3) làm bài thi đo năng lực cảm xúc mà các nhà tâm lý vẫn dùng cho con người. Mỗi mô hình được làm thử mười lần để lấy điểm trung bình, sau đó so sánh với kết quả của người thật.
Kết quả: AI trả lời đúng trung bình 81% câu hỏi, trong khi con người chỉ đạt 56%.
Điều này không chỉ làm đảo lộn niềm tin rằng “cảm xúc là thứ chỉ con người có”, mà còn gợi ý rằng các mô hình ngôn ngữ lớn đã hình thành khả năng “lý luận cảm xúc” tương tự con người, dù chưa hề được huấn luyện riêng cho mục tiêu đó.
Các mô hình AI (ChatGPT-4, ChatGPT-o1, Gemini 1.5 Flash, Copilot 365, Claude 3.5 Haiku và DeepSeek V3) đã trải qua quá trình thử nghiệm từ tháng 12 năm 2024 đến tháng 1 năm 2025. (Ảnh: Wikimedia / CC BY-SA 4.0).
Các bài kiểm tra bao gồm khả năng hiểu cảm xúc trong từng tình huống (ví dụ: một nhân viên bị đồng nghiệp lấy mất ý tưởng thì nên phản ứng ra sao), và khả năng điều tiết cảm xúc trong bối cảnh căng thẳng. Với những câu hỏi như vậy, AI không chỉ chọn đúng phương án thể hiện sự bình tĩnh và thấu hiểu, mà còn cho thấy khả năng đồng thuận cao giữa các mô hình với nhau, như thể chúng chia sẻ cùng một “hệ cảm xúc logic”.
Hơn 400 người tham gia làm thử cả hai phiên bản. Họ nhận thấy bài AI viết cũng đa dạng và hợp lý không kém, thậm chí 88% câu hỏi trong đó là hoàn toàn mới, không trùng lặp với bất kỳ đề nào trước đó.
Nói cách khác, ChatGPT-4 không chỉ hiểu cảm xúc, mà còn hiểu cách con người thiết kế một bài kiểm tra để đo cảm xúc ấy. Nó không cảm nhận được, nhưng nó biết mô phỏng đúng cấu trúc của sự thấu hiểu.
Tất nhiên, những mô hình này không có cảm xúc thật. Chúng không biết buồn, vui hay tổn thương. Nhưng chúng có thể “hiểu” và phản hồi phù hợp trong từng ngữ cảnh, như một trợ lý giáo dục biết khi nào học sinh đang nản, hay một ứng dụng chăm sóc sức khỏe biết khi nào nên động viên nhẹ nhàng.
Nếu được ứng dụng có trách nhiệm và dưới sự giám sát của chuyên gia, đây có thể là bước ngoặt cho giáo dục, trị liệu tâm lý và giao tiếp người–máy trong tương lai gần.
Theo: Thebrighterside.news
Khi trí tuệ nhân tạo "thấu cảm" hơn con người
Một nhóm các nhà tâm lý học Thụy Sĩ vừa công bố kết quả khiến giới khoa học phải ngạc nhiên: những hệ thống AI nổi tiếng như ChatGPT, Gemini hay Claude đạt điểm cao hơn con người trong các bài kiểm tra trí tuệ cảm xúc.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Geneva và Đại học Bern đã đưa sáu mô hình AI (ChatGPT-4, ChatGPT-o1, Gemini 1.5 Flash, Copilot 365, Claude 3.5 Haiku và DeepSeek V3) làm bài thi đo năng lực cảm xúc mà các nhà tâm lý vẫn dùng cho con người. Mỗi mô hình được làm thử mười lần để lấy điểm trung bình, sau đó so sánh với kết quả của người thật.
Kết quả: AI trả lời đúng trung bình 81% câu hỏi, trong khi con người chỉ đạt 56%.
Điều này không chỉ làm đảo lộn niềm tin rằng “cảm xúc là thứ chỉ con người có”, mà còn gợi ý rằng các mô hình ngôn ngữ lớn đã hình thành khả năng “lý luận cảm xúc” tương tự con người, dù chưa hề được huấn luyện riêng cho mục tiêu đó.
Các mô hình AI (ChatGPT-4, ChatGPT-o1, Gemini 1.5 Flash, Copilot 365, Claude 3.5 Haiku và DeepSeek V3) đã trải qua quá trình thử nghiệm từ tháng 12 năm 2024 đến tháng 1 năm 2025. (Ảnh: Wikimedia / CC BY-SA 4.0).
Các bài kiểm tra bao gồm khả năng hiểu cảm xúc trong từng tình huống (ví dụ: một nhân viên bị đồng nghiệp lấy mất ý tưởng thì nên phản ứng ra sao), và khả năng điều tiết cảm xúc trong bối cảnh căng thẳng. Với những câu hỏi như vậy, AI không chỉ chọn đúng phương án thể hiện sự bình tĩnh và thấu hiểu, mà còn cho thấy khả năng đồng thuận cao giữa các mô hình với nhau, như thể chúng chia sẻ cùng một “hệ cảm xúc logic”.
Khi AI trở thành người ra đề thi cảm xúc
Sau khi chứng kiến AI “vượt mặt” con người, nhóm nghiên cứu thử tiếp một bước táo bạo hơn: giao cho ChatGPT-4 tự viết bài kiểm tra trí tuệ cảm xúc. Kết quả thật khó tin, bài kiểm tra do AI viết ra có độ khó, độ rõ ràng và tính thực tế tương đương bài do con người soạn.Hơn 400 người tham gia làm thử cả hai phiên bản. Họ nhận thấy bài AI viết cũng đa dạng và hợp lý không kém, thậm chí 88% câu hỏi trong đó là hoàn toàn mới, không trùng lặp với bất kỳ đề nào trước đó.
Nói cách khác, ChatGPT-4 không chỉ hiểu cảm xúc, mà còn hiểu cách con người thiết kế một bài kiểm tra để đo cảm xúc ấy. Nó không cảm nhận được, nhưng nó biết mô phỏng đúng cấu trúc của sự thấu hiểu.
Ý nghĩa của “trí tuệ cảm xúc nhân tạo”
Các chuyên gia gọi lĩnh vực này là Affective Computing, nơi máy móc học cách nhận biết và phản hồi cảm xúc con người. Trước đây, nghiên cứu chủ yếu xoay quanh việc nhận diện cảm xúc qua nét mặt hay giọng nói, nhưng AI thế hệ mới đã đi xa hơn: chúng học được mẫu hình cảm xúc từ chính văn bản con người tạo ra hàng tỷ lần mỗi ngày.Tất nhiên, những mô hình này không có cảm xúc thật. Chúng không biết buồn, vui hay tổn thương. Nhưng chúng có thể “hiểu” và phản hồi phù hợp trong từng ngữ cảnh, như một trợ lý giáo dục biết khi nào học sinh đang nản, hay một ứng dụng chăm sóc sức khỏe biết khi nào nên động viên nhẹ nhàng.
Nếu được ứng dụng có trách nhiệm và dưới sự giám sát của chuyên gia, đây có thể là bước ngoặt cho giáo dục, trị liệu tâm lý và giao tiếp người–máy trong tương lai gần.
Theo: Thebrighterside.news
