Các thành phố có hơn 500.000 nhân tài công nghệ hàng đầu, bảng xếp hạng bất ngờ vắng bóng Hoa Kỳ

[Linh Pham]

Vào tháng 9 năm 2025, bảng xếp hạng “Top 100 Cụm Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu” đã chứng kiến một bước ngoặt lịch sử: cụm “Thâm Quyến - Hồng Kông - Quảng Châu” vượt qua cụm “Tokyo - Yokohama” của Nhật Bản, chính thức trở thành cụm đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới, chấm dứt vị trí “á quân 5 năm” của mình. Thành tích này không chỉ là niềm tự hào của Trung Quốc mà còn là minh chứng cho sự bứt phá của châu Á trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

Khi nói về sức cạnh tranh của các thành phố, “công nghiệp” thường được xem là nền tảng cốt lõi. Tuy nhiên, công nghiệp chỉ là bệ phóng hiện tại, còn tài năng mới là yếu tố định hình giới hạn tương lai của một đô thị. Khi một thành phố tập hợp được hơn 100.000 nhân tài trong một lĩnh vực, nó không chỉ là một khu vực công nghiệp mà còn sở hữu khả năng tái định hình hệ thống và xây dựng một hệ sinh thái đổi mới từ con số 0.

Trong lĩnh vực công nghệ, điều này càng trở nên rõ rệt. Dựa trên “Hướng Dẫn Tài Năng Công Nghệ Toàn Cầu 2025” của CBRE, ứng dụng Voronoi đã lập ra bản đồ tài năng công nghệ, liệt kê 48 thành phố trên thế giới có hơn 100.000 nhân tài công nghệ. Đáng chú ý, 8 “siêu sao” dẫn đầu với hơn 500.000 nhân tài đều nằm ở châu Á: Bangalore, Delhi-Gurgaon, Hyderabad, Mumbai (Ấn Độ); Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến (Trung Quốc); và Tokyo (Nhật Bản).

Châu Á: Trung tâm mới của tài năng công nghệ ​

Châu Á đang nổi lên như trung tâm tài năng công nghệ toàn cầu. Trong số 48 thành phố có hơn 100.000 nhân tài công nghệ, khu vực châu Á - Thái Bình Dương chiếm 16 vị trí. Bắc Mỹ đứng thứ hai với 12 thành phố từ Mỹ, trong khi châu Âu chỉ có Paris và London lọt vào nhóm “thị trường cốt lõi 300.000 nhân tài”. Mỹ Latinh góp mặt với 5 thành phố từ Argentina, Brazil, Chile, Colombia và Mexico.

Sự phân bố này cho thấy Vịnh San Francisco – cái nôi của Thung lũng Silicon – không còn là trung tâm công nghệ duy nhất. Bản đồ đổi mới toàn cầu đang chuyển từ mô hình đơn cực sang đa cực, với các trung tâm công nghệ mới nổi lên ở châu Á, châu Âu và Mỹ Latinh. Khi quy mô tài năng tăng từ 100.000 lên 300.000, và thậm chí 500.000, mỗi bước nhảy vọt về số lượng đều thúc đẩy sự đổi mới hệ sinh thái của thành phố: 100.000 là điểm khởi đầu cho sự phát triển công nghiệp, 300.000 đánh dấu tầm ảnh hưởng toàn cầu, còn 500.000 là biểu tượng của “chủ quyền công nghệ”.

Tại sao Ấn Độ thống trị​

Quay lại những năm 1990, Ấn Độ đã trở thành điểm đến hàng đầu cho các doanh nghiệp phương Tây nhờ nguồn nhân lực công nghệ dồi dào, tỷ lệ biết tiếng Anh cao và chi phí lao động thấp. “Gọi đến tổng đài Mỹ nhưng nghe giọng Ấn Độ” từng là trải nghiệm quen thuộc trên toàn cầu. Ngày nay, các thành phố Ấn Độ như Bangalore, Hyderabad, Mumbai và Delhi-Gurgaon đã hợp thành một “bộ não dịch vụ” khổng lồ. Bangalore và Hyderabad dẫn đầu về công nghệ AI và gia công nghiên cứu; Mumbai là trung tâm fintech; còn Delhi-Gurgaon đóng vai trò then chốt trong dịch vụ doanh nghiệp.

Đặc biệt, Bangalore – “Thung lũng Silicon của Ấn Độ” – tập trung 35% nhân tài IT của cả nước, chuyển mình từ trung tâm gia công mã nguồn thành khu vực đổi mới giá trị cao, nơi đặt trụ sở nghiên cứu của Microsoft, Google, Amazon, 3M, Infosys và hơn 600 công ty đa quốc gia cùng 50 chi nhánh của các tập đoàn Fortune 500.

Mạng lưới đổi mới của Trung Quốc​

Tại Trung Quốc, Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến tạo thành một mạng lưới đổi mới mạnh mẽ dọc theo bờ biển phía đông. Bắc Kinh đóng vai trò “bộ não” với các đột phá về thuật toán và định hướng chính sách. Thượng Hải là “nhà ảo thuật sản phẩm và thương mại”, biến công nghệ thành các mô hình kinh doanh. Thâm Quyến, “kiến trúc sư phần cứng và nền tảng”, nổi bật với chuỗi cung ứng vững chắc và năng lực sản xuất mạnh mẽ.

Ngoài ba “siêu sao” này, Quảng Châu cũng lọt vào nhóm thành phố có 300.000-500.000 nhân tài công nghệ. Trong bảng xếp hạng “Top 100 Cụm Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu” năm 2024, Trung Quốc dẫn đầu với 24 cụm, vượt Mỹ (22 cụm), Đức (7 cụm), Ấn Độ và Anh (4 cụm). Cụm “Thâm Quyến - Hồng Kông - Quảng Châu” ghi dấu ấn với 113.000 bằng sáng chế được cấp phép, chiếm 12,1% tổng số trong nước, và 19.000 đơn xin cấp bằng sáng chế quốc tế PCT, chiếm 27,5% tổng số của Trung Quốc.

Các cụm tài năng ngoài công nghệ ​

Tài năng không chỉ tập trung trong ngành công nghệ. Trên toàn cầu, nhiều cụm tài năng đã hình thành trong các lĩnh vực khác, âm thầm định hình sức cạnh tranh của các khu vực.

• Hollywood (Mỹ): Không chỉ là nơi hội tụ của các ngôi sao và đạo diễn, Hollywood còn là một “kho tài năng điện ảnh” với hệ sinh thái từ biên kịch, quay phim, ánh sáng, âm thanh đến sản xuất hiệu ứng đặc biệt. Theo Hiệp hội Điện ảnh Mỹ (MPA), năm 2023, Hollywood có hơn 32.000 doanh nghiệp điện ảnh, với “Big Six” (Disney, Warner Bros., Universal, Paramount, Sony Columbia, Netflix) chiếm 83% doanh thu phòng vé và 91% doanh thu phát trực tuyến tại Mỹ.
• Hàng Châu (Trung Quốc): Là trung tâm thương mại điện tử và nội dung số của Trung Quốc, Hàng Châu tập hợp các streamer, chuyên gia vận hành, biên tập video ngắn, chuyên gia chuỗi cung ứng và các công ty MCN. Với hơn 60.000 doanh nghiệp thương mại điện tử, Hàng Châu cho phép một thương hiệu xây dựng đội ngũ và ra mắt sản phẩm trong vòng một tuần.
• Philippines: Manila và Cebu là trung tâm của ngành gia công quy trình kinh doanh (BPO), cung cấp lực lượng lao động thông thạo tiếng Anh, chi phí cạnh tranh và phù hợp múi giờ với phương Tây. Các doanh nghiệp dễ dàng tuyển dụng hàng chục nghìn nhân viên dịch vụ khách hàng và hỗ trợ kỹ thuật.
• Nghĩa Ô (Trung Quốc): Từ một chợ bán buôn, Nghĩa Ô trở thành trung tâm thương mại điện tử toàn cầu, tập hợp các chuyên gia logistics xuyên biên giới, quản lý kho hàng, nhân viên hải quan và streamer đa ngôn ngữ, hỗ trợ mô hình “bán hàng toàn cầu”.
• Thung lũng Jura (Thụy Sĩ): Nổi tiếng với ngành chế tác đồng hồ, nơi các nghệ nhân trải qua hơn 10 năm đào tạo. Với 6 trường chế tác đồng hồ và khoảng 2.000 học viên, khu vực này duy trì truyền thống và đổi mới trong ngành.

Những cụm triển vọng ​

Ngoài các trung tâm nổi bật, thế giới còn có nhiều cụm tài năng ít được biết đến nhưng có sức ảnh hưởng lớn:

• Stavanger (Na Uy): Trung tâm kỹ sư hàng hải và chuyên gia năng lượng.
• Vienna (Áo): Hệ sinh thái nghệ thuật cổ điển từ giáo dục đến biểu diễn.
• Boston-Cambridge (Mỹ): Trung tâm công nghệ sinh học và nghiên cứu khoa học.
• Beersheba (Israel): Chuyển đổi công nghệ quân sự thành dân sự, dẫn đầu về an ninh mạng.
• Wageningen (Hà Lan): “Thung lũng Silicon” của công nghệ nông nghiệp và nghiên cứu thực phẩm.