Tháp rơi tự do
Intern Writer
Sơ cứu đột quỵ là kỹ năng quan trọng mà bất kỳ ai cũng nên biết để có thể ứng phó kịp thời khi người thân hoặc người xung quanh gặp tình huống nguy hiểm này. Nhận biết dấu hiệu đột quỵ, giữ bình tĩnh và thực hiện các bước sơ cứu đúng cách sẽ giúp bệnh nhân có cơ hội được cứu sống và phục hồi tốt hơn trong quá trình điều trị chuyên sâu sau đó.
Dấu hiệu nhận biết cơn đột quỵ
Đột quỵ xảy ra đột ngột, với các biểu hiện thần kinh khu trú có thể xuất hiện ngay từ đầu hoặc tiến triển nhanh:- Méo mặt, lệch vùng mặt, miệng bị sụp hoặc không thể cười đều, một bên mặt yếu liệt. Đây là dấu hiệu rõ ràng cảnh báo đột quỵ
- Yếu hoặc liệt nửa người, đặc biệt khi người bệnh không thể nâng lên đồng thời cả hai cánh tay – dấu hiệu rõ nhất để áp dụng quy tắc FAST
- Rối loạn lời nói (speech): nói ngọng, lắp, không rõ từ, nói khó hiểu hoặc họ không hiểu lời bạn cũng nói với họ
- Thị lực giảm đột ngột: mờ mắt, mất thị lực một bên hoặc cả hai bên
- Chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội có thể kèm theo cảm giác ngã, chóng mặt nghiêm trọng
- Các dấu hiệu cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) như rối loạn trí nhớ, giật nhẹ, tê yếu một bên tay/ chân, mất tập trung, mất thị lực tạm thời – dù thoáng qua nhưng báo hiệu nguy hiểm
- F: Face – mặt có lệch, xệ không
- A: Arms – không thể giơ cả hai tay ngang…
- S: Speech – lời nói bị ngọng, khó hiểu
- T: Time – nếu có bất kỳ dấu hiệu trên, gọi cấp cứu ngay
Sơ cứu người bị đột quỵ tại nhà đúng và chính xác
Bước 1: Gọi cấp cứu khẩn cấp (115)
Ngay khi nhận thấy dấu hiệu FAST hoặc bất thường nghi ngờ đột quỵ, cần gọi cấp cứu ngay lập tức. Hãy cung cấp thông tin về triệu chứng, thời gian bắt đầu xuất hiện dấu hiệu và tình trạng hiện tại của người bệnh.Bước 2: Sơ cứu và hỗ trợ trong lúc chờ xe cấp cứu
- Cho người bệnh nằm tại vị trí thoáng khí, nới lỏng quần áo, đặc biệt phần cổ (áo cổ, cà vạt...) để dễ thở hơn
- Đặt người bệnh nằm nghiêng khoảng 45° (nếu họ bất tỉnh) để tránh sặc nôn, giữ đường thở thông thoáng
- Kiểm tra nhịp thở và mạch.
- Nếu không thở: bắt đầu hô hấp nhân tạo.
- Nếu ngừng tim: thực hiện xoa bóp tim ngoài lồng ngực (CPR) ngay lập tức, tiếp tục đến khi có nhân viên y tế
- Dùng khăn sạch quấn vào ngón tay trỏ để lấy đờm, dãi trong miệng, tháo răng giả nếu có. Không đặt vật nào vào miệng người bệnh
- Trường hợp co giật: dùng đũa hoặc vật mềm quấn vải đặt ngang miệng để tránh bệnh nhân cắn lưỡi
- Giữ ấm nhẹ, trấn an để người bệnh giữ bình tĩnh; nếu liệt tay chân, cần người hỗ trợ khi di chuyển
Bước 3: Ghi chú và cung cấp thông tin y tế
- Ghi nhớ thời điểm xuất hiện triệu chứng, biểu hiện đã thấy, có té ngã, va chạm đầu?
- Ghi lại các loại thuốc đang sử dụng, tiền sử bệnh, thông tin y khoa cần thiết để cung cấp cho nhân viên y tế khi họ đến hỗ trợ
Những điều cần tránh
- Không để người bệnh nằm ngửa vì dễ gây sặc nếu nôn, đặc biệt khi họ bất tỉnh
- Tuyệt đối không cho người bệnh ăn uống hay tự ý cho uống thuốc (nhất là thuốc hạ huyết áp) trước khi bác sĩ chỉ định
- Không đâm chích đầu ngón tay/chân, không cạo gió theo phương pháp dân gian – điều này không có tác dụng y khoa và có thể làm trễ điều trị chuyên môn
Thời gian vàng và tầm quan trọng của sơ cứu đúng cách
- Thời gian vàng điều trị thường là trong vòng 3–4,5 giờ đầu kể từ khi biểu hiện đầu tiên xuất hiện để dùng thuốc tiêu huyết khối hoặc can thiệp huyết khối cơ học (có thể kéo dài đến 6–24 giờ tùy trường hợp)
- Việc sơ cứu nhanh và đúng đắn có thể giảm nguy cơ tử vong và di chứng nặng nề, đồng thời tăng khả năng hồi phục cho người bệnh
