Bí mật bên trong “chiếc đồng hồ sinh học” tiếng gà gáy khiến con người kinh ngạc

[ThanhDat]

Từ bao đời nay, tiếng gà gáy sáng đã gắn liền với nhịp sống con người. Khi trời còn tối mờ, âm thanh “ò ó o” vang vọng khắp xóm, báo hiệu một ngày mới bắt đầu. Nhưng câu hỏi khiến nhiều người tò mò là: vì sao gà trống luôn gáy đúng giờ như vậy? Liệu chúng có “đồng hồ báo thức” bên trong hay chỉ phản ứng theo ánh sáng mặt trời?

Trước đây, người dân tin rằng gà trống gáy vì bị ánh sáng đánh thức. Giả thuyết này nghe có vẻ hợp lý, nhưng lại không giải thích được vì sao trong những ngày mưa âm u, hay khi bị nhốt trong chuồng tối, gà vẫn gáy chính xác như thường. Điều này khiến các nhà khoa học nghi ngờ rằng gà trống phải có một cơ chế đặc biệt điều khiển hành vi này.

Năm 2013, nhóm nghiên cứu của Đại học Nagoya (Nhật Bản) đã quyết định tìm ra câu trả lời bằng một loạt thí nghiệm kiểm soát chặt chẽ ánh sáng, nhiệt độ và âm thanh. Kết quả thật bất ngờ: gà trống vẫn gáy đúng giờ ngay cả trong môi trường không có ánh sáng, chỉ sai lệch trung bình 26 phút mỗi ngày. Điều này chứng tỏ chúng sở hữu một “đồng hồ sinh học” bẩm sinh, có thể tự điều chỉnh thời điểm thức dậy và gáy. Tuy nhiên, đồng hồ này không hoàn hảo và cần được “hiệu chỉnh” bằng ánh sáng mỗi sáng sớm, để duy trì độ chính xác gần như tuyệt đối.

Đồng hồ sinh học và “nghi thức xã hội” trong tiếng gáy​

Theo các nhà khoa học, trung tâm điều khiển tiếng gáy nằm ở tuyến tùng trong não gà, nơi tiết ra hormone melatonin – loại hormone kiểm soát chu kỳ ngủ và thức. Khi trời tối, melatonin tăng khiến gà buồn ngủ; khi bình minh đến, lượng hormone này giảm, kích hoạt tín hiệu khiến gà gáy. Đó là lý do chúng luôn gáy vào thời điểm gần sáng.

Thú vị hơn, nghiên cứu còn phát hiện tiếng gáy không chỉ là phản ứng sinh học mà còn mang tính “xã hội”. Trong một đàn gà, con đầu đàn luôn được quyền gáy trước, như cách khẳng định vị thế lãnh đạo. Các con gà yếu hơn sẽ lần lượt gáy sau theo thứ bậc. Nếu gà đầu đàn bị tách ra, con mạnh thứ hai sẽ lập tức đảm nhận vai trò này. Đây là minh chứng cho “hệ thống phân cấp xã hội” trong thế giới loài gà – một trật tự tự nhiên được duy trì qua tiếng gáy.

Ngoài ra, gà trống còn gáy để cảnh báo nguy hiểm, thể hiện quyền sở hữu lãnh thổ, hoặc thu hút bạn tình. Những kích thích bất ngờ như ánh đèn, tiếng động mạnh, hay người lạ đến gần đều có thể khiến chúng gáy. Vì vậy, đôi khi ta nghe tiếng gà gáy giữa trưa hoặc đêm cũng không có gì lạ – đó là phản xạ bản năng của loài vật này.

Tiếng gà gáy – “báo thức” cho chính nó, không chỉ cho con người​

Dù con người thường nghĩ gà gáy là để đánh thức chúng ta, nhưng thực ra, tiếng gáy chủ yếu phục vụ cho chính chúng. Nó là tín hiệu báo giờ cho đồng loại, giúp chúng bắt đầu hoặc kết thúc một ngày, đồng thời duy trì trật tự và cảnh báo nguy hiểm. Việc giờ gáy trùng khớp với thời điểm con người thức dậy chỉ là sự trùng hợp thú vị của tự nhiên.

Đọc chi tiết tại đây: https://www.sohu.com/a/944457168_12..._218_AB1PKt_1_fd.31.1760599331146ZYSVKxA_1108