ThanhDat
Intern Writer
Béo phì ở trẻ nhỏ là một vấn đề thường gặp gây khó khăn cho việc vận động và đặc biệt ảnh hưởng tới sức khỏe khi con trẻ trưởng thành, gây các bệnh tim mạch, huyết áp, đái tháo đường type 2, kháng Insulin, sức khỏe tâm thần…
Hình ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Béo phì là gì?
Theo Tổ chức Y tế thế giới, béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân gây ra nhiều nguy hại tới sức khỏe. Nhìn chung, béo phì thể hiện trọng lượng cơ thể cao hơn trọng lượng chuẩn ở một người khỏe mạnh. Bệnh thừa cân béo phì là bệnh mãn tính do sự dư thừa quá mức lượng mỡ trong cơ thể.
Cơ chế bệnh sinh của béo phì?
Các yếu tố di truyền, xã hội, văn hóa, thần kinh tâm thần, môi trường… tương tác lẫn nhau, vai trò của các hormone như GH, leptin, GH rleptin neuropeptide Y, melanocortin và các yếu tố khác tham gia vào quá trình gây béo. Điều hòa của vùng dưới đồi, lipogenesis, lipolysis đối với quá trình phát triển và tăng trưởng.
Sau bữa ăn, nồng độ plasma, glucose, insulin, dạ dày ruột căng kích thích cùng với bài tiết adrenalin kích thích trung tâm no của vùng dưới đồi. Kích thích lên vỏ não ức chế ăn. Ngoài các yếu tố xã hội, di truyền, văn hóa, môi trường cũng ảnh hưởng lên vỏ não điều khiển việc ăn uống. Thường những trẻ béo phì đều háu ăn, ăn nhiều hơn trẻ bình thường.
Phân loại béo phì
Béo phì thường được chia làm hai loại: Đơn thuần và bệnh lý, bài viết này sẽ tập trung vào vấn đề béo phì đơn thuần.
Với béo phì đơn thuần (còn gọi là béo phì ngoại sinh) hay gặp trong lâm sàng và cộng đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do thay đổi cân bằng năng lượng: năng lượng thu vào tăng, năng lượng tiêu hao giảm đưa đến hậu quả tăng tích lũy mỡ.
Nguyên nhân của béo phì đơn thuần rất phức tạp. Nó là hậu quả của nhiều yếu tố kết hợp, là sự tương tác giữa di truyền và yếu tố môi trường tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ bị béo phì. Yếu tố di truyền trong đó kiểu gen đóng góp 40% trong nguyên nhân gây béo phì. Nếu bố mẹ béo, con dễ bị béo hơn trẻ mà bố mẹ không béo; một trong hai bố mẹ béo phì, nguy cơ con bị béo tăng lên gấp 3 lần; nếu cả hai bố mẹ béo, nguy cơ này tăng lên gấp 10 lần. Và vai trò của bố mẹ không ngang nhau, mẹ béo dễ làm con nhỏ béo hơn là bố béo.
Một số yếu tố nguy cơ khác như: Trẻ có cân nặng lúc sinh trên 4 kg, số lượng thức ăn quá nhiều so với nhu cầu, thành phần các chất trong thức ăn không cân đối (nhiều mỡ đường, ít rau quả); ở các nước phát triển trẻ có mức sống thấp có tỷ lệ béo phì tăng. Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ thành thị béo phì cao hơn nông thôn và nội thành cao hơn ngoại thành. Trẻ ngủ nhiều, xem nhiều ti vi, chơi game tăng nguy cơ béo phì hơn nhóm khác.
Điều trị béo phì đơn thuần
Việc điều trị tuân theo nguyên tắc: Giảm tốc độ tăng cân, để trẻ phát triển chiều cao.
Điều chỉnh chế độ ăn là một việc làm quan trọng, trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ, calo và protein đủ, giảm mỡ. Trẻ lớn nên cho uống sữa không đường, hạn chế các món xào, ăn đều các bữa, không bỏ bữa và không nên ăn quá no, không ăn nhiều về đêm, tăng hoa quả, rau.
Cần đặc biệt chú ý: Không cho trẻ uống nhiều nước ngọt có ga, hạn chế dùng bánh kẹo, sữa đặc có đường; trước khi đi ngủ, không nên cho trẻ ăn.
Luyện tập thể dục thể thao cần được tăng cường, cho trẻ làm việc nhà, hạn chế xem ti vi và trò chơi điện tử. Cần theo dõi quá trình điều trị bằng việc theo dõi cân nặng, chiều cao của trẻ định kỳ; giám sát chế độ ăn, chế độ hoạt động, thể dục của trẻ.
Ngoài ra về loại béo phì bệnh lý, đây thường là triệu chứng hay gặp trong các bệnh lý về bệnh di truyền và nội tiết như: Hội chứng Prader – Willi; Hội chứng Laurence-Moon-Biedl; Hội chứng Cohen; Hội chứng Klinerfelter; cường năng vỏ thượng thận…Trong các bệnh lý này biểu hiện béo phì thường đi kèm các triệu chứng khác, thường phải đi khám các chuyên gia nội tiết và di truyền để có tư vấn về chẩn đoán và điều trị phù hợp.
BS Bùi Thu Phương
Khoa Nhi – Bệnh viện TWQĐ 108
Đọc chi tiết tại đây: https://www.benhvien108.vn/beo-phi-o-tre-em-va-nhung-dieu-can-biet.htm
Hình ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Béo phì là gì?
Theo Tổ chức Y tế thế giới, béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân gây ra nhiều nguy hại tới sức khỏe. Nhìn chung, béo phì thể hiện trọng lượng cơ thể cao hơn trọng lượng chuẩn ở một người khỏe mạnh. Bệnh thừa cân béo phì là bệnh mãn tính do sự dư thừa quá mức lượng mỡ trong cơ thể.
Cơ chế bệnh sinh của béo phì?
Các yếu tố di truyền, xã hội, văn hóa, thần kinh tâm thần, môi trường… tương tác lẫn nhau, vai trò của các hormone như GH, leptin, GH rleptin neuropeptide Y, melanocortin và các yếu tố khác tham gia vào quá trình gây béo. Điều hòa của vùng dưới đồi, lipogenesis, lipolysis đối với quá trình phát triển và tăng trưởng.
Sau bữa ăn, nồng độ plasma, glucose, insulin, dạ dày ruột căng kích thích cùng với bài tiết adrenalin kích thích trung tâm no của vùng dưới đồi. Kích thích lên vỏ não ức chế ăn. Ngoài các yếu tố xã hội, di truyền, văn hóa, môi trường cũng ảnh hưởng lên vỏ não điều khiển việc ăn uống. Thường những trẻ béo phì đều háu ăn, ăn nhiều hơn trẻ bình thường.
Phân loại béo phì
Béo phì thường được chia làm hai loại: Đơn thuần và bệnh lý, bài viết này sẽ tập trung vào vấn đề béo phì đơn thuần.
Với béo phì đơn thuần (còn gọi là béo phì ngoại sinh) hay gặp trong lâm sàng và cộng đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do thay đổi cân bằng năng lượng: năng lượng thu vào tăng, năng lượng tiêu hao giảm đưa đến hậu quả tăng tích lũy mỡ.
Nguyên nhân của béo phì đơn thuần rất phức tạp. Nó là hậu quả của nhiều yếu tố kết hợp, là sự tương tác giữa di truyền và yếu tố môi trường tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ bị béo phì. Yếu tố di truyền trong đó kiểu gen đóng góp 40% trong nguyên nhân gây béo phì. Nếu bố mẹ béo, con dễ bị béo hơn trẻ mà bố mẹ không béo; một trong hai bố mẹ béo phì, nguy cơ con bị béo tăng lên gấp 3 lần; nếu cả hai bố mẹ béo, nguy cơ này tăng lên gấp 10 lần. Và vai trò của bố mẹ không ngang nhau, mẹ béo dễ làm con nhỏ béo hơn là bố béo.
Một số yếu tố nguy cơ khác như: Trẻ có cân nặng lúc sinh trên 4 kg, số lượng thức ăn quá nhiều so với nhu cầu, thành phần các chất trong thức ăn không cân đối (nhiều mỡ đường, ít rau quả); ở các nước phát triển trẻ có mức sống thấp có tỷ lệ béo phì tăng. Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ thành thị béo phì cao hơn nông thôn và nội thành cao hơn ngoại thành. Trẻ ngủ nhiều, xem nhiều ti vi, chơi game tăng nguy cơ béo phì hơn nhóm khác.
Điều trị béo phì đơn thuần
Việc điều trị tuân theo nguyên tắc: Giảm tốc độ tăng cân, để trẻ phát triển chiều cao.
Điều chỉnh chế độ ăn là một việc làm quan trọng, trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ, calo và protein đủ, giảm mỡ. Trẻ lớn nên cho uống sữa không đường, hạn chế các món xào, ăn đều các bữa, không bỏ bữa và không nên ăn quá no, không ăn nhiều về đêm, tăng hoa quả, rau.
Cần đặc biệt chú ý: Không cho trẻ uống nhiều nước ngọt có ga, hạn chế dùng bánh kẹo, sữa đặc có đường; trước khi đi ngủ, không nên cho trẻ ăn.
Luyện tập thể dục thể thao cần được tăng cường, cho trẻ làm việc nhà, hạn chế xem ti vi và trò chơi điện tử. Cần theo dõi quá trình điều trị bằng việc theo dõi cân nặng, chiều cao của trẻ định kỳ; giám sát chế độ ăn, chế độ hoạt động, thể dục của trẻ.
Ngoài ra về loại béo phì bệnh lý, đây thường là triệu chứng hay gặp trong các bệnh lý về bệnh di truyền và nội tiết như: Hội chứng Prader – Willi; Hội chứng Laurence-Moon-Biedl; Hội chứng Cohen; Hội chứng Klinerfelter; cường năng vỏ thượng thận…Trong các bệnh lý này biểu hiện béo phì thường đi kèm các triệu chứng khác, thường phải đi khám các chuyên gia nội tiết và di truyền để có tư vấn về chẩn đoán và điều trị phù hợp.
BS Bùi Thu Phương
Khoa Nhi – Bệnh viện TWQĐ 108
Đọc chi tiết tại đây: https://www.benhvien108.vn/beo-phi-o-tre-em-va-nhung-dieu-can-biet.htm
