Trước kế hoạch dần hạn chế và cấm xe máy xăng tại các thành phố lớn, Việt Nam đang tích cực xây dựng và áp dụng một hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật toàn diện cho môtô và xe máy điện. Động thái này nhằm đảm bảo chất lượng, an toàn và thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh một cách bền vững.
Theo chỉ thị của Thủ tướng ban hành vào ngày 12 tháng 7, Hà Nội sẽ bắt đầu cấm xe máy xăng trong khu vực Vành đai 1 từ ngày 1 tháng 7 năm 2026, và lộ trình này sẽ tiếp tục được mở rộng trong các năm tiếp theo. Chính sách này được đánh giá sẽ tạo ra một cú hích lớn, thúc đẩy người dân chuyển đổi từ xe xăng sang các loại phương tiện xanh, đặc biệt là xe máy điện.
Để chuẩn bị cho sự chuyển đổi này, việc xây dựng một hành lang pháp lý và kỹ thuật vững chắc là cực kỳ cần thiết. Theo Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ), Việt Nam đã ban hành 21 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) và 12 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) áp dụng cho môtô, xe máy điện. Ngoài ra, có 12 tiêu chuẩn khác dành cho các trạm, trụ sạc và các thiết bị liên quan.
Hệ thống 21 tiêu chuẩn hiện hành được chia thành ba nhóm chính, bao trùm các khía cạnh quan trọng nhất của một chiếc xe điện.
Nhóm đầu tiên là các tiêu chuẩn an toàn, bao gồm 9 tiêu chuẩn về các đặc tính kỹ thuật an toàn khi vận hành, an toàn điện, an toàn khi va chạm và các yêu cầu về đầu nối sạc.
Nhóm thứ hai tập trung vào pin và ắc quy, với các tiêu chuẩn thử nghiệm riêng cho các hệ thống có công suất khác nhau, cùng các yêu cầu kỹ thuật về đặc tính và độ an toàn của hệ thống pin.
Nhóm cuối cùng là các tiêu chuẩn về thiết bị điện trên xe, bao gồm các quy định về hệ thống dẫn động điện, hiệu suất năng lượng của hệ thống phanh và các linh kiện điện tử khác.
Đối với trạm sạc, Việt Nam hiện có các tiêu chuẩn về cáp sạc, thiết bị điều khiển và bảo vệ cáp đầu vào dùng cho xe điện, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp, hệ thống lắp đặt điện hạ áp và hệ thống trạm sạc có dây. Trong năm nay sẽ có thêm các tiêu chuẩn mới liên quan đến phích cắm, ổ cắm, đầu nối và ổ nối vào xe điện, hệ thống truyền năng lượng không dây, cùng một số tiêu chuẩn cho hệ thống sạc điện có dây.
Bên cạnh đó, 20 tiêu chuẩn mới khác, bao gồm các quy định về phích cắm, ổ cắm, hệ thống sạc không dây, cũng đang được xây dựng và dự kiến sẽ được ban hành trong năm 2025.
Trong một buổi làm việc vào cuối tháng 3, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã chia sẻ về định hướng và vai trò của hệ thống tiêu chuẩn quốc gia. Ông ví tiêu chuẩn không chỉ là một khuôn khổ kỹ thuật, mà còn là một công cụ để định hướng sự phát triển của công nghệ, sản phẩm và thị trường.
"Quốc gia muốn tới đâu phải dùng tiêu chuẩn để dẫn tới đó. Tiêu chuẩn là 'đỉnh', là cái phải tiến tới, cần dựa vào tiêu chuẩn quốc tế để ban hành. Trong khi đó, quy chuẩn là 'sàn', cần được xây dựng dựa trên thực tiễn Việt Nam," ông nói.
Sự phân biệt này rất quan trọng. Tiêu chuẩn (TCVN) là những khuyến nghị mang tính tự nguyện, giúp các nhà sản xuất hướng đến chất lượng cao nhất. Trong khi đó, quy chuẩn (QCVN) là những quy định bắt buộc phải áp dụng theo pháp luật, đảm bảo mức an toàn và chất lượng tối thiểu cho các sản phẩm lưu thông trên thị trường.
Việc xây dựng một hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn toàn diện cho thấy một sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Việt Nam, sẵn sàng cho một kỷ nguyên mới của giao thông đô thị, nơi xe điện sẽ đóng một vai trò trung tâm.
#hànộihạnchếxemáyxăng
Bối cảnh từ chính sách và nhu cầu thị trường
Theo chỉ thị của Thủ tướng ban hành vào ngày 12 tháng 7, Hà Nội sẽ bắt đầu cấm xe máy xăng trong khu vực Vành đai 1 từ ngày 1 tháng 7 năm 2026, và lộ trình này sẽ tiếp tục được mở rộng trong các năm tiếp theo. Chính sách này được đánh giá sẽ tạo ra một cú hích lớn, thúc đẩy người dân chuyển đổi từ xe xăng sang các loại phương tiện xanh, đặc biệt là xe máy điện.
Để chuẩn bị cho sự chuyển đổi này, việc xây dựng một hành lang pháp lý và kỹ thuật vững chắc là cực kỳ cần thiết. Theo Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ), Việt Nam đã ban hành 21 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) và 12 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) áp dụng cho môtô, xe máy điện. Ngoài ra, có 12 tiêu chuẩn khác dành cho các trạm, trụ sạc và các thiết bị liên quan.
Hệ thống tiêu chuẩn toàn diện cho xe máy điện
Hệ thống 21 tiêu chuẩn hiện hành được chia thành ba nhóm chính, bao trùm các khía cạnh quan trọng nhất của một chiếc xe điện.
Nhóm đầu tiên là các tiêu chuẩn an toàn, bao gồm 9 tiêu chuẩn về các đặc tính kỹ thuật an toàn khi vận hành, an toàn điện, an toàn khi va chạm và các yêu cầu về đầu nối sạc.
Nhóm thứ hai tập trung vào pin và ắc quy, với các tiêu chuẩn thử nghiệm riêng cho các hệ thống có công suất khác nhau, cùng các yêu cầu kỹ thuật về đặc tính và độ an toàn của hệ thống pin.
Nhóm cuối cùng là các tiêu chuẩn về thiết bị điện trên xe, bao gồm các quy định về hệ thống dẫn động điện, hiệu suất năng lượng của hệ thống phanh và các linh kiện điện tử khác.
Đối với trạm sạc, Việt Nam hiện có các tiêu chuẩn về cáp sạc, thiết bị điều khiển và bảo vệ cáp đầu vào dùng cho xe điện, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp, hệ thống lắp đặt điện hạ áp và hệ thống trạm sạc có dây. Trong năm nay sẽ có thêm các tiêu chuẩn mới liên quan đến phích cắm, ổ cắm, đầu nối và ổ nối vào xe điện, hệ thống truyền năng lượng không dây, cùng một số tiêu chuẩn cho hệ thống sạc điện có dây.
Bên cạnh đó, 20 tiêu chuẩn mới khác, bao gồm các quy định về phích cắm, ổ cắm, hệ thống sạc không dây, cũng đang được xây dựng và dự kiến sẽ được ban hành trong năm 2025.
Tiêu chuẩn là "đỉnh", quy chuẩn là "sàn"
Trong một buổi làm việc vào cuối tháng 3, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã chia sẻ về định hướng và vai trò của hệ thống tiêu chuẩn quốc gia. Ông ví tiêu chuẩn không chỉ là một khuôn khổ kỹ thuật, mà còn là một công cụ để định hướng sự phát triển của công nghệ, sản phẩm và thị trường.
"Quốc gia muốn tới đâu phải dùng tiêu chuẩn để dẫn tới đó. Tiêu chuẩn là 'đỉnh', là cái phải tiến tới, cần dựa vào tiêu chuẩn quốc tế để ban hành. Trong khi đó, quy chuẩn là 'sàn', cần được xây dựng dựa trên thực tiễn Việt Nam," ông nói.
Sự phân biệt này rất quan trọng. Tiêu chuẩn (TCVN) là những khuyến nghị mang tính tự nguyện, giúp các nhà sản xuất hướng đến chất lượng cao nhất. Trong khi đó, quy chuẩn (QCVN) là những quy định bắt buộc phải áp dụng theo pháp luật, đảm bảo mức an toàn và chất lượng tối thiểu cho các sản phẩm lưu thông trên thị trường.
Việc xây dựng một hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn toàn diện cho thấy một sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Việt Nam, sẵn sàng cho một kỷ nguyên mới của giao thông đô thị, nơi xe điện sẽ đóng một vai trò trung tâm.
#hànộihạnchếxemáyxăng
